Các lực lượng Nga đã giành được một số vùng lãnh thổ nhỏ dọc theo mặt trận phía Đông Ukraine trong những tuần gần đây, tận dụng lợi thế về nhân lực trong các cuộc giao tranh ác liệt, đồng thời buộc chính phủ Ukraine phải xem xét việc huy động hàng trăm nghìn tân binh để có thể duy trì nỗ lực chiến đấu trong cuộc chiến tiêu hao dự kiến kéo dài đến năm 2024.
Ảnh minh họa: AP
Nga dồn lực vây ép Ukraine trên mặt trận
Giám đốc cơ quan tình báo quân sự Ukraine, ông Kyrylo Budanov cho biết, hiện không có giải pháp thay thế nào ngoài việc huy động lực lượng quy mô lớn để bù đắp cho những tổn thất mà Ukraine phải chịu đựng. Còn Tổng thống Zelensky nói rằng, các chỉ huy quân sự đã yêu cầu huy động thêm từ 450.000 đến 500.000 binh sỹ.
“Đây là một con số tương đối lớn”, ông Zelensky phát biểu trong cuộc họp báo ngày 20/12, đồng thời nói thêm rằng kế hoạch này cần phải được soạn thảo trước khi ông đưa ra quyết định. Hiện chính quyền Kiev vẫn chưa áp dụng sắc lệnh huy động quy mô lớn vì lo ngại gây gia tăng căng thẳng trong xã hội.
Thời gian gần đây, quân đội Nga đã áp sát thành phố Avdiivka, một thành trì quan trọng của Ukraine ở khu vực Donetsk. Nếu Nga giành quyền kiểm soát Avdiivka thì đây sẽ là một thành công chiến lược đối với Nga và và giáng một đòn mạnh vào tinh thần của Ukraine bởi thành phố này là thành trì chính của Ukraine trong khu vực. Avdiivka được coi là biểu tượng của sự kháng cự của Ukraine trong gần 1 thập kỷ qua kể từ khi phe ly khai do Nga hậu thuẫn cố gắng chiếm giữ vào năm 2014.
Những bước tiến của Nga gần Avdiivka, cũng như xung quanh các thành phố khác như Kupiansk, Bakhmut và Marinka, là bằng chứng nữa cho thấy Nga đã nắm chắc thế chủ động trên phần lớn chiến trường, sau khi tướng hàng đầu của Ukraine thừa nhận vào tháng 11 rằng cuộc phản công mùa hè của nước này đã bị đình trệ.
Ukraine đối diện với thách thức lớn
Nga đang đạt được những tiến bộ quan trọng vào thời điểm chính phủ Ukraine phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức nhất. Căng thẳng chính trị ở Mỹ và Liên minh châu Âu đã ngăn chặn việc cung cấp các gói viện trợ quân sự và tài chính bổ sung mà Kiev cho là rất cần thiết để giữ vững chiến tuyến trước các cuộc tấn công của Nga.
Ông Yehor Chernev, Phó chủ tịch Ủy ban An ninh Quốc phòng và Tình báo Quốc gia Ukraine cho hay: “Tình hình ở tiền tuyến đang khó khăn và dần xấu đi. Không có đạn dược của Mỹ, chúng tôi bắt đầu mất đi những vùng lãnh thổ mà chúng tôi phải khó khăn lắm mới giành được trong mùa hè này”.
Hôm 22/12, Thủ tướng sắp mãn nhiệm của Hà Lan, ông Mark Rutte thông báo rằng chính phủ nước này đang chuẩn bị gửi cho Ukraine 18 máy bay chiến đấu F-16 đầu tiên, loại chiến đấu cơ mạnh mẽ mà Ukraine mong muốn nhận được từ lâu.
Ukraine lập luận rằng, loại chiến đấu cơ này có thể giúp họ thách thức ưu thế trên không của Nga ở một số khu vực trên chiến trường. Ngày 22/12, Không quân Ukraine cho biết đã bắn rơi 3 máy bay ném bom siêu thanh Su-34 của ở mặt trận phía Nam. Phía Nga hiện chưa đưa ra phản hồi về tuyên bố này.
Theo Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Washington, kể từ khi phát động hoạt động tấn công gần Avdiivka vào tháng 10, Nga đã tiến được tổng cộng khoảng 11km về các hướng xung quanh thành phố. “Nhưng điều đó đã khiến họ phải trả giá đắt”, ông Oleksandr Shtupun, người phát ngôn của Quân đội Ukraine cho biết.
Cơ quan tình báo quân sự Anh hồi tháng 11 cho biết, Nga có thể đang phải hứng chịu tỷ lệ thương vong cao nhất kể từ khi xung đột nổ ra và các trận chiến ở Avdiivka là một trong những nguyên nhân chính. Không chỉ riêng Nga, Ukraine cũng chịu tổn thất khá nặng nề.
Chìa khóa có thể giúp Nga giành thế áp đảo
Tuy vậy, Nga vẫn đạt được những lợi thế nhất định. Theo giới phân tích, điều này một phần nhờ vào việc Nga có quân số đông. Ngoài ra, Tykhyi – thành viên của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine ở Avdiivka nói rằng, Nga đang sử dụng một loạt chiến thuật trên chiến trường, trong đó có tấn công trực diện, đánh lạc hướng và sử dụng thiết bị tạo khói để ngụy trang. Nga đang theo dõi sát sao mọi chuyển động của Ukraine theo hướng Avdiivka. Điều này đồng nghĩa với việc các binh sỹ Ukraine chỉ có thể hoạt động vào ban đêm và “phải tắt đèn pha rất lâu trước khi tiến vào”, Tykhyi cho biết.
Nga đã tiến hành một loạt cuộc tấn công cục bộ theo hình vòng cung, trải dài từ phía Bắc Kupiansk, đến phía Nam Marinka. Kupiansk vẫn nằm dưới sự kiểm soát của Ukraine, nhưng thành phố này đã bị tàn phá nghiêm trọng sau các đợt tấn công không ngừng nghỉ từ phía Bắc và phía Đông.
Tại Avdiivka, điểm nóng nhất của các cuộc giao tranh nằm ở khu công nghiệp phía Đông. Vị trí này rộng lớn và được bao phủ bởi mạng lưới các chiến hào và đường hầm. Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho biết lực lượng Nga đã tiến vào phần phía đông của Avdiivka.
Ông Thibault Fouillet, chuyên gia thuộc Quỹ Nghiên cứu Chiến lược Pháp (FRS) nhận định: “Cả hai bên đang chìm trong các cuộc giao tranh đẫm máu, bất phân thắng bại – một tình huống mà ông so sánh với Thế chiến thứ nhất khi hàng trăm binh sỹ được tung ra chiến trường để chiếm đóng hoặc bảo vệ những mảnh đất nhỏ.
Theo phân tích của Bộ Quốc phòng Estonia, các hoạt động tấn công quyết liệt của Nga từ Bakhmut đến Avdiivka, đã giúp nước này ngày càng giành được nhiều vùng lãnh thổ hơn. Nhưng không có bước tiến nào trong số đó có thể giúp thay đổi cán cân sức mạnh dọc chiến tuyền hầu như không có sự chuyển dịch trong năm nay. “Cả Nga và Ukraine dường như vẫn rơi vào tình trạng bế tắc. Trên thực tế, ván cược vẫn còn nhiều rủi ro và các bước tiến chỉ ở mức độ tối thiểu”, ông Thibault Fouillet lưu ý.