Nam NSND từng từ chối cơ hội đi du học để theo đuổi nghiệp diễn
NSND Quốc Trị sinh năm 1957 trong một gia đình có truyền thống cách mạng. Bố của ông là thương binh miền Nam tập kết. Anh trai cả và anh trai thứ 4 của ông là thương binh chống Mỹ. Bốn anh em còn lại trong đó có ông xung phong nhập ngũ lúc cao điểm. Ông kể, năm 1982 cả nhà ông về Nam Định ăn Tết thì trong nhà có đến 9 người mặc áo lính (bao gồm cả 2 con dâu).
Trước khi quen thuộc với khán giả qua các bộ phim Ngày mai bình yên, Dưới bóng cây hạnh phúc hay mới đây nhất là Gặp em ngày nắng, NSND Quốc Trị từng là gương mặt diễn viên gạo cội của điện ảnh. Năm 1999, ông đoạt Giải Bông sen cho Nam diễn viên chính xuất sắc tại LHP Việt Nam lần thứ 12 cho vai diễn Bường trong phim điện ảnh Những người thợ xẻ. Ông có nhiều năm công tác tại Nhà hát Kịch nói Quân đội và mang hàm Đại tá khi về hưu.
Ông có 43 năm công tác tại Nhà hát Kịch nói Quân đội (từ năm 1973 đến năm 2018), gắn bó gần như trọn tuổi thanh xuân với bộ quần áo lính. Ông lần lượt được phong tặng danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú năm 2001, Nghệ sĩ Nhân dân năm 2012.
NSND Quốc Trị kể, vì thích nghề diễn viên nên ngày trẻ ông đã từ chối cơ hội đi nước ngoài: "Bố tôi là công an nên hồi đó có tiêu chuẩn con cái được đi nước ngoài học tập. Năm 1973, tôi có giấy gọi đi học nước ngoài nhưng vì chị gái tôi đã học ở Nga và tôi lại thích nghề diễn viên nên đã quyết định ở lại Việt Nam".
Sau khi học xong, NSND Quốc Trị về công tác tại Đoàn văn công Quân đội (nay là Nhà hát Kịch nói Quân đội). Đến khi nghỉ hưu vào năm 2018, ông mang quân hàm Đại tá.
Vào năm 2008, với một vai trong bộ phim Mùa săn tôm hùm của đạo diễn người Hàn Quốc Lyo Jung Tak, NSND Quốc Trị đã thắng hạng mục Nam diễn viên chính xuất sắc cho phim truyền hình, được cúp đặc biệt dành cho người nước ngoài đầu tiên đoạt Cúp của Hãng phim truyền hình KBS.
Bên cạnh nghề diễn viên, ông còn tham gia sản xuất phim với vai trò phó đạo diễn ở một số phim lấy bối cảnh chiến tranh như: Đêm Bến Tre, Tiếng cồng định mệnh…
Có một điều đặc biệt đó là NSND Quốc Trị thường gắn liền với vai "gà trống nuôi con" hoặc những vai người lao động khắc khổ. Từ anh bán cháo lòng tiết canh cho đến ông đạp xích lô… với cách tạo hình lôi thôi, lếch thếch. Dường như chưa bao giờ NSND Quốc Trị được "ăn sung mặc sướng" trên phim, trên kịch.
Mới đây, trong phim Không thời gian đang phát sóng, NSND Quốc Trị vào vai ông Nậm - một người ấm áp, lạc quan, hài hước, nhiều trải nghiệm và bao dung thấu hiểu cho người khác. Ông Nậm là một bác sĩ giỏi, tâm huyết với nghề. Trong những năm tháng chiến tranh, ông làm trạm trưởng binh trạm T1.
U70 gắn bó bên tri kỷ cùng nghề
NSND Quốc Trị nói chặng đường nghệ thuật của ông không vất vả nhưng cuộc sống đời thường lại rất vất vả. Nam nghệ sĩ từng trải qua 2 cuộc hôn nhân… nhưng đều không trọn vẹn hạnh phúc.
Người vợ đầu của Quốc Trị cũng là một nghệ sĩ. Vì làm cùng đoàn, nên họ gặp gỡ, nảy sinh tình cảm và kết hôn. Nhưng khi con gái được 16 tuổi, hai người chia tay trong văn minh.
Phải 10 năm sau khi hôn nhân tan vỡ, NSND Quốc Trị mới tái hôn. Nhưng lúc nam nghệ sĩ sắp nghỉ hưu, vợ ông lại lâm bệnh nặng. Dù nghệ sĩ Quốc Trị đã hết lòng chăm sóc, nhưng người vợ thứ hai của ông vẫn ra đi vào năm 2018. Sau khi vợ mất, ông lại trở lại với cuộc sống cô đơn.
Năm 2019, khi làm chương trình thực cảnh ở Quang Bình, NSND Quốc Trị gặp gỡ nghệ sĩ Phương Minh. Vì cùng chung cảnh ngộ, thấu hiểu, đồng cảm với nhau, cộng thêm con cái cũng đã lớn, họ trở thành bạn tri kỷ với nhau từ đó. Sau này, nghệ sĩ Minh Phương về Hà Nội với NSND Quốc Trị để hai người gần gũi nhau hơn.
Nam nghệ sĩ cho hay, ông không phải là người đào hoa, ông là người chân thật nhưng số phận đã sắp đặt như vậy nên đành phải theo. Khi sống với bất cứ người vợ nào, ông cũng hết lòng vun vén, nhưng không có duyên thì đành chịu.
Ở thời điểm hiện tại, sức khỏe là mối bận tâm hàng đầu của NSND Quốc Trị. Ông sống trong một căn nhà ấm cúng ở Hà Nội. Những lúc rảnh rỗi, ông thường đi nhậu với bạn bè để bình luận về thế sự hoặc đi câu cá ở hồ Tây. Con gái của nam nghệ sĩ ủng hộ bố có thêm bạn gái. Vợ đầu của Quốc Trị cũng có mối quan hệ tốt đẹp với ông và nghệ sĩ Phương Minh.
Khi đã bước vào độ tuổi U70, NSND Quốc Trị vẫn miệt mài cống hiến cho nghệ thuật, liên tục đóng phim truyền hình. Nếu có vai, nam nghệ sĩ sẵn sàng tự chạy xe máy đến bối cảnh quay.