Hôm nay (9/1), ông Brian Hook, cố vấn cấp cao của Ngoại trưởng Rex Tillerson cho biết, vấn đề Biển Đông được đưa ra thảo luận trong tất cả các cuộc đối thoại an ninh và ngoại giao giữa Mỹ và Trung Quốc.
Một số nhà phân tích thì cho rằng, sự tập trung của chính quyền Tổng thống Donald Trump đối với vấn đề Biển Đông đang có phần sụt giảm do cuộc khủng hoảng vũ khí hạt nhân của Triều Tiên.
Lời bình luận của ông Hook được đưa ra trong bối cảnh Trung Quốc vẫn tiếp tục tiến hành xây dựng trái phép trên những khu vực đang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông cũng như lắp đặt radar và xây dựng nhiều công trình khác phục vụ mục đích quân sự.
“Hành động quân sự hóa khiêu khích của Trung Quốc ở Biển Đông là nhằm thách thức luật pháp quốc tế. Trung Quốc đang bao vây các nước nhỏ hơn theo nhiều cách. Mỹ sẽ tiếp tục duy trì hoạt động bảo vệ tự do hàng hải để Trung Quốc biết rằng Mỹ vẫn sẽ bay qua, đưa tàu thuyền và hoạt động ở những khu vực mà luật pháp quốc tế cho phép”, Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời ông Hook chia sẻ trong một cuộc họp qua điện thoại.
Truyền thông Trung Quốc từng đưa tin về việc nước này tiến hành xây dựng trên các hòn đảo ở Biển Đông hồi năm ngoái. Dự án xây dựng trái phép của Trung Quốc đã được tiến hành trên tổng diện tích 290.000 m2.
Trước đó, vào tháng 12/2017, Viện Sáng kiến minh bạch hàng hải châu Á tại Washington cho hay, Trung Quốc đã cho lắp đặt một radar ở bãi Chữ Thập thuộc quần đảo Trường Sa (của Việt Nam). Ngoài ra, nhiều đường hầm có khả năng được dùng để lưu trữ đạn dược cũng đã được Trung Quốc xây xong trên bãi Subi (thuộc chủ quyền của Việt Nam).
Trung Quốc hiện còn có kế hoạch phóng thêm 10 vệ tinh từ khu vực phía nam đảo Hải Nam trong 3 năm tới nhằm kiểm soát toàn bộ hoạt động trên Biển Đông.
“Chúng tôi thực sự tin rằng sự trỗi dậy của Trung Quốc không phù hợp với những gái trị và trật tự quy định. Trong khi trật tự là nền tảng của nền hòa bình và ổn định ở khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương và cả trên thế giới. Khi hành động của Trung Quốc vượt quá những giá trị và trật tự được thiết lập, Mỹ sẽ đứng lên để bảo vệ luật pháp”, ông Hook nhấn mạnh.
Về phần mình, Trung Quốc đã đơn phương tuyên bố chủ quyền trên gần 90% diện tích Biển Đông. Bắc Kinh cũng nhiều lần kêu gọi Washington không can thiệp vào vấn đề tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông bởi Mỹ không tuyên bố chủ quyền ở khu vực này. Thậm chí, Trung Quốc còn cho rằng, hoạt động tuần tra đảm bảo tự do hàng hải ở Biển Đông của Mỹ là hành động vi phạm chủ quyền của quốc gia này.
Ngoài vấn đề Biển Đông, ông Hook cho biết Mỹ phản đối việc Trung Quốc đơn phương mở thêm 4 tuyến đường bay dân dụng trên eo biển Đài Loan hồi tuần trước mà không tham vấn giới chức Đài Loan.
Trước đó, Trung Quốc cũng đã nhiều lần tiến hành các cuộc “tuần tra bao vây đảo” gần Đài Loan, khu vực mà lâu nay Bắc Kinh coi chỉ là một tỉnh ly khai. Phía Đài Loan đã cực lực phản đối hành động của Trung Quốc và xem động thái của Bắc Kinh là mối đe dọa tới an ninh khu vực.
“Chúng tôi phải đối những hành động đơn phương như trên. Chúng tôi muốn chính quyền Bắc Kinh và Đài Bắc tiến hành các cuộc đối thoại mang tính xây dựng về những vấn đề liên quan tới hàng không dân dụng”, ông Hook nói.