Trong nhiều năm qua, chúng ta đã chứng kiến sự xuất hiện của những sản phẩm và dịch vụ mang tính thay đổi thế giới. Netscape mang Internet đến mọi người, Facebook biến Internet thành không gian cá nhân và iPhone cho thấy ngành điện thoại sẽ phát triển như thế nào. Hầu hết những điều này sẽ cần một khoảng thời gian dài để thành công, nhưng đôi khi cũng có ngoại lệ.
Âm thầm ra mắt, rung chuyển thế giới
ChatGPT được OpenAI ra mắt đúng một năm trước. Không kèn không trống, không ai lên sân khấu phát biểu những lời hoa mỹ và khẳng định sản phẩm của họ sẽ thay đổi thế giới. Nếu chúng ta nhìn lại 12 tháng qua, thì không một ai, ngay cả những người tạo ra chatbot này - nghĩ rằng ChatGPT sẽ trở thành công nghệ tiêu dùng phát triển nhanh nhất trong lịch sử.
ChatGPT ra mắt âm thầm nhưng nhanh chóng leo lên đỉnh thành công
Trong những tuần qua, nội bộ OpenAI trải qua nhiều vấn đề nhưng không thể chối cãi rằng ChatGPT chính là một trong những sản phẩm công nghệ gây chấn động nhất trong lịch sử và khởi đầu cơn sốt AI tiếp tục phát triển trong toàn ngành công nghệ và hơn thế nữa.
Một năm kể từ khi ChatGPT ra mắt, nó đã mang lại sự thay đổi trên mọi ngóc ngách của ngành công nghệ. Trong một năm được đánh dấu bằng sự sụt giảm lớn về đầu tư vốn mạo hiểm, dường như bất kỳ công ty nào có “AI” trong sản phẩm của mình đều có thể huy động được tiền - 17,9 tỷ USD chỉ trong quý 3 năm nay, theo thống kê từ Pitchbook. Các công ty đầu tư mạo hiểm lớn nhất trong ngành đang huy động số vốn khổng lồ chỉ để tiếp tục đổ tiền vào AI.
Các công ty từ Google đến Microsoft (cũng là một nhà đầu tư OpenAI), cho đến Amazon, Meta và các công ty khác đang chạy đua để xây dựng nền tảng phần mềm hỗ trợ AI tổng quát của riêng họ. Apple cũng không nằm ngoài xu hướng này khi có tin đồn công ty bỏ hàng tỷ USD để phát triển chatbot tương tự ChatGPT.
Apple được cho là sẽ ra mắt một Siri nâng cấp với khả năng như ChatGPT trong iOS 18
Đối với mảng phần cứng, sự bùng nổ AI đã giúp Nvidia, một trong những nhà phát triển chip AI hàng đầu thế giới, trở thành công ty bán dẫn “hot” nhất hành tinh một lần nữa. Tính đến thời điểm hiện tại, cổ phiếu của Nvidia đã tăng hơn 200%. Trong khi đó, Intel và AMD lần lượt tăng 67% và 90%.
Rishi Bommasani, người đứng đầu tại trung tâm nghiên cứu mô hình nền tảng của Stanford, nói với Yahoo: “Tất cả chúng ta đều hiểu ChatGPT là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử AI, mặc dù thực tế là nó chỉ mới được phát hành một năm”.
Nhưng ChatGPT và AI tổng quát nói chung đã đặt ra câu hỏi về quyền sử dụng dữ liệu cũng như khả năng tạo và truyền bá thông tin sai lệch qua hình ảnh và video.
“Mặc dù các công cụ AI đang trao quyền cho chúng ta theo nhiều cách, với rất nhiều loại siêu năng lực, nhưng những công cụ tương tự cũng có thể áp dụng cho những gì kẻ xấu muốn l àm,” theo Daniela Rus, giám đốc Khoa học Máy tính và Phòng thí nghiệm trí tuệ nhân tạo (CSAIL) tại MIT. Do đó, việc phát triển công cụ AI phải đi kèm với những biện pháp đảm bảo an toàn.
Mang AI đến đại chúng
Khi ChatGPT xuất hiện vào ngày 30 tháng 11 năm 2022, thế giới vẫn chưa chuẩn bị sẵn sàng cho những gì sẽ xảy ra tiếp theo. Đến tháng 1 năm 2023, chỉ hai tháng sau, ứng dụng này đã có tới 100 triệu người dùng hoạt động hàng tháng. Một tháng sau, Microsoft công bố chatbot Bing và trình duyệt Edge với khả năng AI tổng quát tích hợp, được hỗ trợ bởi OpenAI.
CEO và đồng sáng lập OpenAI Sam Altman tại hội nghị DevDay đầu tiên của công ty vào ngày 6 tháng 11
Kể từ đó, người dùng Internet trên toàn cầu đã dùng thử ChatGPT và có cái nhìn trực tiếp về công nghệ mà mọi người từ những CEO công nghệ đến học giả đều say mê.
Gene Munster, đối tác quản lý của Deepwater Asset Management, nhận xét: “ Đây là lần đầu tiên một người không rành về công nghệ có thể tương tác với AI. Những gì ChatGPT đã làm chỉ đơn giản là bật công tắc và tiết lộ cho những nhà phát triển và điều hành doanh nghiệp rằng đây là một công cụ mạnh mẽ và họ cần phải hành động.”
Theo Darrell West, thành viên cấp cao của Trung tâm Đổi mới Công nghệ tại Viện Brookings, ChatGPT về cơ bản đã bình thường hóa một công nghệ AI mạnh mẽ cho đại chúng.
West nói: “Bởi vì nó được điều khiển theo yêu cầu và theo mẫu nên rất dễ sử dụng, bạn không cần phải có bằng cấp cao mới có thể tận dụng được nó”.
Các doanh nghiệp trên một số lĩnh vực cũng đã có bước nhảy vọt. Microsoft, Google, Meta, Amazon, Salesforce, thậm chí Walmart đã tung ra các sản phẩm và dịch vụ mới được hỗ trợ bởi AI.
Microsoft, Google và Salesforce đang bổ sung công nghệ này vào các ứng dụng doanh nghiệp của họ, trong khi Amazon đang tìm cách đưa nó vào các dịch vụ khác nhau của mình. Meta đang nỗ lực tạo ra các mô hình AI nguồn mở và Walmart đang triển khai AI tổng quát để cải thiện khả năng tìm kiếm của khách hàng trên trang web công ty.
Sự phổ biến của ChatGPT đã thúc đẩy Google tung ra Bard
Rus cho biết: “Nhiều doanh nghiệp đã bắt đầu xem xét cách họ có thể sử dụng AI để cải thiện năng suất và tăng hiệu quả, thậm chí tạo ra những sản phẩm tốt hơn, với nhiều loại sản phẩm hơn. Thật thú vị khi thấy rằng chúng ta đã đạt đến điểm có thể trải nghiệm được sức mạnh thực sự của các công cụ AI.”
Không có công ty nào được hưởng lợi nhiều từ sự bùng nổ AI như Nvidia. Giá cổ phiếu của gã khổng lồ chip đã tăng vọt vào năm 2022 khi các công ty tìm đến chip tăng tốc AI của họ. Mùa xuân năm nay, vốn hóa thị trường của Nvidia đã vượt qua 1 nghìn tỷ USD, trở thành nhà sản xuất chip đầu tiên vượt qua ngưỡng này.
“Những gì OpenAI đã làm thực sự là một trong những điều tuyệt vời nhất từng được thực hiện cho điện toán,” CEO Nvidia Jensen Huang cho biết trong cuộc thảo luận vào tháng 1 trong khuôn khổ Chuỗi diễn giả của Berkeley Haas.
Quyền lực càng lớn, rủi ro càng nhiều
Dù ChatGPT đã khởi động một cuộc cách mạng AI nhưng nó cũng đặt ra hàng loạt câu hỏi và mối lo ngại. Các nền tảng AI tổng quát được đào tạo bằng cách sử dụng dữ liệu trực tuyến - bao gồm các bài báo, Wikipedia hay hình ảnh và video. Điều này đã dẫn đến một số vụ kiện tụng, chẳng hạn như diễn viên hài Sarah Silverman, kiện các nhà phát triển AI, bao gồm cả OpenAI, cho rằng các công ty đã sử dụng nội dung của mình mà không có sự cho phép.
Đi kèm với lợi ích, ChatGPT cũng mang đến nhiều rủi ro
Các chuyên gia cũng nói rằng AI tổng quát có thể tác động sâu sắc đến lượng thông tin sai lệch trên mạng. Người dùng đã lợi dụng các ứng dụng tạo hình ảnh để tạo ra những bức ảnh giả ảnh hưởng đến những người khác, nhất là những người nổi tiếng. Vào tháng 5, một hình ảnh giả về một vụ nổ bên ngoài Lầu Năm Góc đã khiến cổ phiếu trên Phố Wall giảm giá trong thời gian ngắn, trước khi người ta xác định rõ vụ nổ là giả mạo.
Theo West, cũng có những lo ngại rằng sự bùng nổ AI sẽ làm tăng sự bất bình đẳng.
Ông nói: “Công nghệ thường làm tăng sự bất bình đẳng và có nguy cơ nó sẽ làm tăng thêm khoảng cách giữa người có và người không có, bởi vì sẽ có những người sở hữu nhiều khả năng sử dụng những công cụ này hơn. Rất nhiều trong số đó hiện là dịch vụ cao cấp. Và vì vậy, mặc dù tiềm năng là mang lại những công cụ mạnh mẽ cho mọi người, nhưng thực tế là một số người sẽ sử dụng chúng nhiều hơn những người khác.”
Các nền tảng AI tổng quát như ChatGPT, Bard của Google và Copilot của Microsoft (trước đây là Bing Chat) cũng có xu hướng tạo ra nội dung ảo. Nghĩa là, chúng sẽ bịa ra câu trả lời cho những câu hỏi thoạt nghe có vẻ đúng nhưng lại sai. Tuy nhiên, một số vấn đề đó đang bắt đầu được giải quyết, những AI này có xu hướng học tập và tự kiểm tra sự thật để tốt hơn theo thời gian.
Tương lai của AI
ChatGPT đã có tác động lớn đến thế giới chỉ trong một năm
Tương lai của những AI tổng quát tất cả sẽ phụ thuộc vào cách các công nghệ này tiếp tục phát triển. ChatGPT và những AI tương tự phần lớn là những công cụ có mục đích chung, nhưng các công ty đang nghiên cứu trên các nền tảng AI tổng quát có mục tiêu cụ thể hơn, có thể hữu ích trong các lĩnh vực bao gồm cả y học.
Ngoài ra còn có những tranh cãi về luật nhằm kiểm soát AI. Một số công ty đã tình nguyện đảm bảo họ tuân theo các nguyên tắc đạo đức về AI ở Mỹ và EU cũng đang triển khai luật AI của riêng mình.
Tóm lại, ChatGPT đã có tác động đáng kể đến thế giới công nghệ chỉ trong một năm. Nó đã cách mạng hóa cách chúng ta nghĩ về AI và các ứng dụng tiềm năng của nó. Cùng với đó là những lo ngại về sự dịch chuyển công việc và các tác động tiêu cực tiềm ẩn khác. Nhưng dù sao, khi chúng ta nhìn về tương lai, rõ ràng ChatGPT sẽ tiếp tục đóng một vai trò quan trọng trong việc định hình thế giới công nghệ và hơn thế nữa.