Trong bối cảnh AI (Trí tuệ nhân tạo) ngày càng thông minh, nhiều học sinh đã bắt đầu lạm dụng công cụ này để đối phó với bài tập về nhà. Tuy nhiên, chính sự "thông minh" quá mức của máy móc cộng với sự "lười biếng" của người học đã tạo nên những tình huống dở khóc dở cười.
Những pha "gậy ông đập lưng ông"
Mới đây, một thầy giáo dạy chuyên Toán cấp 2 ở Hà Nội đã chia sẻ câu chuyện bi hài trên trang cá nhân về vấn nạn học sinh lạm dụng công nghệ. Khi giao bài tập về nhà, thầy nhận được bài làm của học sinh với lời giải rất trôi chảy, đáp án chính xác. Tuy nhiên, điểm bất thường "chí mạng" nằm ở phương pháp giải: Một học sinh THCS lại sử dụng công cụ "đạo hàm" để giải toán.
Cần biết rằng, đạo hàm là kiến thức thuộc chương trình Toán cấp 3 (THPT). Việc một học sinh cấp 2 chưa từng học qua khái niệm này nhưng lại áp dụng nó thành thạo trong bài tập về nhà chẳng khác nào lời tự thú: "Em không làm bài này, máy làm hộ em" .
Không chỉ môn Toán, các giáo viên bộ môn khác cũng đang trong cuộc chiến "soi" AI. Một cô giáo dạy lập trình C++ cho biết phải soi từng dòng code của học trò vì nhận thấy cách viết quá tối ưu. Cô giáo thậm chí còn cảnh cáo, sẽ cho học sinh nghỉ học nếu các em còn tiếp tục táo phạm sử dụng AI. Hay một thầy giáo dạy IELTS cũng chia sẻ, chỉ cần thấy bài viết của học sinh bỗng dưng "sáng hẳn lên", từ vựng và ngữ pháp chỉn chu lạ thường so với năng lực mọi ngày là đã phải đặt dấu hỏi nghi vấn.
Tin nhắn cảnh cáo của cô giáo khi phát hiện học trò lạm dụng AI trong việc học
Những chia sẻ của 3 thầy cô này khiến cộng đồng mạng, nhất là các bậc phụ huynh không khỏi lo lắng. Một phụ huynh có tên Ng. Ph. Nga chia sẻ, con chị cũng thường xuyên nhờ AI để viết văn hộ. Ban đầu, con chỉ nhờ AI lên giúp dàn ý, hoặc gửi AI kiểm tra giúp lỗi ngữ pháp, diễn đạt. Nhưng sau đó chị Nga phát hiện, con từ nhờ AI "trợ giúp" chuyển sang nhờ "làm hộ hẳn".
"Tôi phát hiện con nhờ AI viết luôn cả bài văn giúp và cứ thế chép mang đi nộp cho cô giáo. Ngay sau đó, tôi đã chấn chỉnh, nghiêm cấm hành vi này nhưng từ hôm bị cấm AI tôi thấy con làm gì cũng chậm. Ngồi nghĩ mãi không viết nổi 1 dòng văn, cứ viết rồi lại gạch xoá. Việc được AI nghĩ hộ quá lâu khiến con dường như quên cách viết, cách suy nghĩ thật sự", chị Nga cho biết.
Bà mẹ này thậm chí lo ngại, cứ lệ thuộc vào AI như này thì vài năm nữa, không chỉ con chị mà nhiều đứa trẻ sẽ trở nên "thối não"!
Khi sự lười biếng núp bóng công nghệ cao
Những câu chuyện trên không chỉ là những mẩu chuyện vui trên mạng xã hội, mà là minh chứng rõ nét cho một thực trạng đáng báo động trong thói quen học tập của học sinh hiện nay.
Không chỉ là ngây thơ, đó là sự lười tư duy và ỷ lại:
Học sinh cấp 2 chép lời giải đạo hàm vào bài làm, thoạt nhìn thì có vẻ "ngây thơ" vì không biết cách che giấu hành vi. Nhưng nhìn sâu hơn, đây là biểu hiện của sự lười vận động trí não đến mức nguy hiểm. Thay vì coi AI là công cụ hỗ trợ để tìm kiếm gợi ý hay giải thích khái niệm, các em đang lạm dụng nó để xóa bỏ hoàn toàn quá trình lao động trí óc. Các em chỉ quan tâm đến kết quả để đối phó (có bài nộp), mà sẵn sàng bỏ qua việc tư duy, phân tích đề bài - những kỹ năng cốt lõi của việc học. Sự "ngây thơ" ở đây thực chất là hệ quả của việc phó mặc não bộ cho máy móc: Chép cái mình không hiểu, nộp cái mình không làm.
"Râu ông nọ cắm cằm bà kia"
AI như ChatGPT được huấn luyện trên kho dữ liệu khổng lồ, nên khi nhận được đề bài, nó thường đưa ra cách giải tổng quát nhất hoặc nhanh nhất theo logic toán học đại học/cấp 3. Học sinh vì lười suy nghĩ, không chịu kiểm chứng nên đã sao chép một cách máy móc. Điều này dẫn đến việc bài giải thì đúng về mặt toán học cao cấp, nhưng lại sai hoàn toàn về phương pháp giáo dục phù hợp lứa tuổi.
Giáo viên không hề "gà mờ"
Nhiều học sinh lầm tưởng thầy cô sẽ không nhận ra sự can thiệp của máy móc. Thực tế, giáo viên là những người nắm rõ nhất "vân tay tư duy" của từng học trò. Một học sinh đang học kiến thức cơ bản không thể đột ngột giải toán vanh vách bằng công cụ cao cấp. Sự "sạch sẽ" đến vô hồn của AI hay những đoạn code tối ưu quá mức chính là những bằng chứng tố cáo rõ nhất.
Lạm dụng AI ở học sinh hiện nay là một hiện tượng hết sức nguy hiểm. Nếu không chấn chỉnh ngay từ bây giờ, chúng ta sẽ tạo ra một thế hệ học sinh có điểm số đẹp nhờ công nghệ, nhưng tư duy thì rỗng tuếch và hình thành thói quen gian dối, thích hưởng thành quả mà không muốn bỏ công sức...