Mỗi phần Nhiệm vụ Bất khả thi trôi qua, ta lại thấy nhân vật Ethan Hunt của Tom Cruise phải đi xa hơn, chạy nhiều hơn, đối mặt với những kẻ thù gian xảo hơn để mà biến nhiệm vụ thành khả thi. Phần mới nhất mang tên Fallout – Sụp đổ cũng chẳng ngoại lệ.
Ta thấy một cảnh đuổi bắt nghẹt thở giữa Paris bằng ô tô, chuyển sang xe máy rồi thế quái nào lại thoát bằng thuyền. Ta thấy cảnh va chạm trực thăng cực kì nguy hiểm, như tạp chí Vox so sánh là gấp tới cả nghìn lần cảnh trực thăng của phần 1.
Sáu bộ phim trôi qua, hàng loạt cảnh quay hành động vẫn được tung hô là vì đa số những màn nhào lộn của dàn diễn viên là kĩ xảo thực tế (pratical effect), không hề diễn trước màn xanh (sử dụng kĩ xảo) hay dùng công nghệ bắt chuyển động (motion capture – mo-cap).
Ví dụ, màn trực thăng rơi trong Fallout (có xuất hiện trong trailer) quay bằng một cái thân trực thăng thật, được cần cẩu treo cao 30 mét, quăng với vận tốc hơn 110 km/h cho giống với vận tốc máy bay rơi thực tế rồi ném xuống đất.
Chắc chắn bạn cũng đã nghe về sự thật này: Tom Cruise tự thực hiện các pha mạo hiểm, thậm chí anh còn làm gãy xương mắt cá chân khi quay Fallout, khiến phim phải dừng quay một thời gian. Những cống hiến của Cruise đã làm nên một bản chất rất riêng của mọi Nhiệm vụ Bất khả thi.
Làm thật mọi pha hành động, "thật nhất có thể" là những gì Wade Eastwood, điều phối viên các cảnh quay mạo hiểm của M:I - Fallout cho hay. Phóng viên tạp chí Vox đã phỏng vấn anh Eastwood qua điện thoại để hiểu hơn về nhiệm vụ khó khăn của vừa giữ cho cảnh quay chân thực tuyệt vời nhất có thể mà lại vừa đảm bảo an toàn cho diễn viên.
Wade Eastwood.
Bước 1: Tìm ra cách đưa màn mạo hiểm vào trong phim cho hợp lý
Những pha hành động phải được vẽ nên trên giấy trước.
Trước khi quay, Eastwood ngồi lại bàn bạc với đạo diễn Chris McQuarrie và Tom Cruise – những cá nhân đã cùng làm viện trong cả M:I Rogue Nation và Edge of Tomorrow – để tính toán xem có thể thực hiện được những pha gì, họ gạt logic sang một bên, chỉ cần biết xem pha nào phù hợp với những diễn viên tham gia cảnh đó.
"Chúng tôi liên tục thúc đẩy mình xem có thể đi xa tới đâu", Eastwood nói, đồng thời khẳng định là điểm mấu chốt của mọi bản kế hoạch cho các pha mạo hiểm chính là câu hỏi:
"Chúng ta đã thực hiện pha hành động tuyệt nhất dựa trên nhân vật sẵn có chưa?" Eastwood nói thêm rằng giữ đúng bản chất nhân vật, giữ cho pha hành động có hơi hướng chủ quan sẽ tạo nên sức hút của cảnh quay và sẽ dựng được cảm xúc nơi người xem.
Và khi cảnh quay có sự tham gia của Ethan Hunt – Tom Cruise thủ vai, thì bản kế hoạch cũng sẽ kèm theo luôn cả việc đề phòng trường hợp xấu xảy ra. Dù mọi thứ được kiểm soát rất nghiêm ngặt, bất kì điều gì tồi tệ cũng vẫn có thể xảy ra. Diễn biến tâm lý của nhân vật được mô tả qua loạt hành động mạo hiểm, khiến cho diễn viên cũng bị ảnh hưởng theo.
"Hunt không có một kế hoạch cụ thể nào, anh ấy chỉ biết rằng mình phải hoàn thành nghiệm vụ", Eastwood giải thích. "Toàn bộ những pha này, nói ra thì thấy mang nặng tính bột phát, toàn là những hành động được ra ra vào phút chót.
Khi Hunt đuổi theo cái trực thăng, anh ấy không có kế hoạch leo lên nó đây. Nhưng khi đang chạy tới, máy bay cất cánh, Hunt tự nhủ ‘Nếu không theo được, tất cả mọi người sẽ bỏ mạng, mình phải làm một cái gì đó’. Vì thế nên anh làm mọi việc không tính toán gì. Anh không từ bỏ, anh kiên định thực hiện mục tiêu. Phải nêu bật được đều đó trong cảnh phim".
Khi đã có nhịp độ của cảnh quay mô tả thành công diễn viên, Eastwood sẽ dùng tới công nghệ kĩ xảo thực tế - pratical effect. Anh sẽ mường tượng ra cảnh phim ấy, ghép và vẽ lại thành một bản thô, đưa cho đạo diễn McQuarrie và Tom Cruise xem. Nếu họ quyết định rằng cảnh này hợp với phim, họ sẽ tìm cách dựng và quay nó.
Bước 2: Xác định tinh thần làm việc, sẵn sàng quay cho các diễn viên
Việc xác định diễn viên nào sẽ đích thân thực hiện cảnh mạo hiểm còn ai sẽ dùng diễn viên đóng thế phụ thuộc vào khả năng của từng cá nhân, và giới hạn mà diễn viên sẵn sàng vươn tới là gì.
Có thể lấy ví dụ về diễn viên Vanessa Kirby thủ vai Góa phụ Trắng – White Widow, cô tập luyện miệt mài tới mức khi bắt đầu quay, cô thở dốc khi chạy 2 km nhưng tới cuối phim, cô đã hoàn thành được đường chạy hơn 20 km, cho dù cô nàng xinh đẹp không có nhiều pha hành động.
Eastwood gắng hết sức để dựng được một phân cảnh hành động phù hợp với điểm mạnh của diễn viên. Phong cách võ thuật cho "thợ hàn số một của CIA" August Walker sẽ giống với ngoại hình đô con của Henry Cavill. Cựu đặc vụ MI6 Ilsa Faust do Rebecca Ferguson thủ vai chuyên dùng chân để triệt hạ đối phương , là do Ferguson có cho mình một đôi chân dài thướt tha.
Còn với Tom Cruise, Eastwood nói rằng "Nếu Tom không có kĩ năng, anh ấy đã chẳng thể tự thực hiện những pha hành động mạo hiểm. Tôi vẫn cứ luôn đùa rằng nếu anh ấy không phải tài tử điện ảnh, anh ấy sẽ là một diễn viên đóng thế đỉnh cao".
Riêng trong Fallout anh đã phải lấy được bằng phi công, có được những đánh giá lái trực thăng đạt chuẩn để được phép tự thực hiện màn đuổi bắt cuối phim. Chưa hết, anh vẫn phải liên tục tập luyện để giữ nguyên được phong độ lái máy bay.
Bản thân cảnh mạo hiểm lái máy bay trực thăng lúc cuối phim cũng phải có những điểm hợp lý. Hai cái máy bay đuổi nhau tại một chỗ hẹp, mà lại còn có cả những trực thăng camera bay xung quanh nữa.
"Bạn không thể tự ra quyết định ‘Rẽ trái chỗ này có vẻ hợp’ được, bởi bạn sẽ đâm vào vật cản", Eastwood nói. "Bạn phải có đủ kinh nghiệm để biết được hướng rẽ nào là chuẩn xác".
Cruise cũng phải biết xử lý trường hợp động cơ cháy hoặc máy móc trực thăng có vấn đề gì. "Hiển nhiên sách hướng dẫn làm gì có đoạn ‘Khi rơi, bạn hãy bay như thế này’, hơn nữa xung quanh lại còn vài cái trực thăng bay cùng, 2 bờ đá dựng đứng. Sách mà có viết, nó sẽ ghi rằng ‘Bạn chết là cái chắc’."
Anh Tom phải được huấn luyện kĩ càng cách xử lý tình huống khi xảy ra tai nạn, thậm chí còn phải biết diễn xuất khi giả đóng cảnh tai nạn. Quá nhiều thứ phải làm cho một diễn viên năm nay đã 56 tuổi. Vậy nhưng Cruise vẫn làm xuất sắc phần việc của mình.
Bước 3: Mang màn mạo hiểm ra đời thực
Ngày quay phim tới, đội ngũ chuẩn bị phải đảm bảo mọi thứ đã sẵn sàng. Bất kì một sự thay đổi nào dù là nhỏ nhất cũng sẽ khiến đạo diễn sẵn sàng gạt bỏ cảnh quay, làm lại từ đầu: khi có một biến số bất kì xảy ra, phương trình sẽ cho ra kết quả không thể lường trước được.
"Chúng tôi quay trong một môi trường được kiểm soát nghiêm ngặt, nhưng vẫn sẽ có những yếu tố nguy hiểm lẩn khuất đâu đây", Eastwood giải thích.
"Nếu như nó đủ to, tôi sẽ không bao giờ ứng biến; tôi quay lại bản vẽ ban đầu, tôi bỏ thời gian ra nghiên cứu, tôi làm lại, kiểm duyệt lại, xem xét mọi tình huống xấu và giảm thiểu nó hết mức có thể. Sau đó chúng tôi mới quay lại tiếp tục làm việc".
Cảnh cuối bắt đầu với việc Ethan Hunt leo lên trực thăng từ kiện hàng treo bằng dây thừng lơ lửng bên dưới. Hunt trượt tay ngã xuống và lại phải leo lên lần nữa.
"Bình thường bạn sẽ dùng một cái trực thăng giả, treo lên bằng cần cẩu, dùng màn xanh đằng sau cho tiện với việc làm kĩ xảo và một cái máy tạo gió cho giống thật", Eastwood nói về những thứ ĐÃ CÓ THỂ XẢY RA.
"Chúng tôi đủ đạo cụ, trực thăng giả và cần cẩu đủ hết, chúng tôi đã có thể ngồi nhâm nhi cà phê, đợi lúc Tom tới diễn thì hạ cần cẩu xuống thấp chút, chúng tôi dùng dây thả Tom xuống cho giống rơi tự do, xong thì anh ấy bước xuống ngồi lên ghế nghỉ ngơi.
"Nhưng chúng tôi không có thứ xa xỉ đó. Tôi nghĩ rằng tất cả mọi người, gồm cả khán giả, sẽ biết ngay cảnh đó là cảnh kĩ xảo dàn dựng, vậy nên chúng tôi quyết định làm thật."
Đã có sẵn đạo cụ, Eastwood và đội ngũ của mình thiết kế lại để nó vừa với một cái trực thăng đang bay cao 300 – 600 mét trên dãy núi. Mất khoảng 20 lần thử để diễn viên đóng thế xác nhận được rằng cảnh quay này thực hiện được, Tom Cruise thử đúng một lần (theo lời Eastwood là "làm được luôn"). Ngày hôm sau chính thức quay luôn cảnh thật.
Eastwood ước tính họ đã quay cảnh này khoảng chục lần, nghĩ đến là đã thấy rùng mình: rơi tự do khoảng chục lần, từ khoảng cách cao như thế. Thế nhưng đó mới chính là những thứ khán giả thích ở loạt bom tấn này, họ nổi da gà trong thích thú trước những cảnh quay mạo hiểm ít diễn viên nào dám tự mình thực hiện.