Ngày 6.9.2016, trong cuộc hội kiến Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hà Nội, Tổng thống Pháp Francois Hollande đã được người đứng đầu Chính phủ Việt Nam trao món quà mang tên "Dấu ấn ngàn năm”.
Món quà đặc biệt này là một tác phẩm bình phong 4 bức bằng chất liệu gỗ sơn mài, mặt trên có điêu khắc chân dung 4 trí thức Pháp đã dành tặng cả cuộc đời mình cho dân tộc Việt Nam; bên cạnh họ là những công trình kiến trúc Pháp cổ liên quan đến những cống hiến của họ mà ngày nay đã trở thành những di sản văn hóa đã và đang được Việt Nam gìn giữ.
Hình ảnh 4 tri thức Pháp trên tấm bình phong.
4 vị tri thức Pháp này là:
Alexandre Yersin (1863 – 1943) - Bác sĩ, nhà vi trùng học với nhiều đóng góp y học mà ông đã trọn đời gắn bó với nhân dân Việt Nam, hiệu trưởng trường Đại học Y khoa đầu tiên ở Đông Dương.
Ông cũng là người phát hiện ra cao nguyên Langbiang. Bên cạnh Alexandre Yersin là hình ảnh Trường Y khoa Đông Dương.
Thành lập năm 1902, ngôi trường này sau đó được chuyển tới tòa nhà số 19 Lê Thánh Tông (Hà Nội), do kiến trúc sư nổi tiếng người Pháp Ernest Hébrard thiết kế.
Đây là một trong ba công trình lớn mang phong cách Đông Dương tiêu biểu của thủ đô vẫn được bảo tồn nguyên vẹn tới ngày nay.
Madeleine Colani (1866 – 1943) - Nữ khảo cổ học đã dành trọn cuộc đời cho các nghiên cứu về thời tiền sử Việt Nam, là người đã phát kiến ra thuật ngữ “Văn hóa Hòa bình” như một giai đoạn của tiến trình lịch sử nhân loại. Bên cạnh bà là Viện Bảo tàng Lịch sử Việt Nam (1926 – 1932).
Được thiết kế bởi các kiến trúc sư người Pháp C. Batteur và E. Hébrard, công trình này được coi là một đại diện lớn của phong cách kiến trúc Đông Dương, kết hợp các giá trị của nền kiến trúc Pháp với văn hóa bản địa.
Đây là nơi lưu giữ những hiện vật khảo cổ quý của Việt Nam.
Victor Tardieu (1870 – 1937) - Họa sĩ sáng lập ra Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương ở Hà Nội (1927) góp phần đào tạo ra các thế hệ nghệ sĩ tạo hình đầu tiên của Việt Nam và sáng lập “trường phái hội họa Đông Dương”.
Bên cạnh ông là Nhà hát lớn Hà Nội (1901 – 1911), công trình kiến trúc lớn với những giá trị kiệt xuất về lịch sử, văn hóa, kiến trúc và mỹ thuật.
Mô phỏng hình dáng Nhà hát Opéra Garnier nổi tiếng ở Paris, nơi đây đã chứng kiến những cuộc “tiếp xúc” đầu tiên giữa Việt Nam với nghệ thuật âm nhạc và sân khấu phương Tây.
Raymond Aubrac (1914 – 2012) - Một trí thức kháng chiến chống Phát xít, Ủy viên Cộng hòa Pháp vùng Marseille, người bạn thân thiết và người trợ giúp đắc lực Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những cuộc thương lượng hòa bình trong lịch sử hiện đại Việt Nam.
Bên cạnh ông là công trình Cầu Long Biên (1898 – 1902), cây cầu thép đầu tiên bắc qua sông Hồng do hãng Daydé & Pillé (Pháp) thiết kế với kiểu dáng độc đáo giống cầu Tolbiac ở quận 13, Paris trên tuyến đường sắt Paris-Orléans.
Đây là cây cầu lớn nhất Đông Dương lúc đó và là một chứng nhân vô giá của lịch sử Việt Nam đã kiên cường trụ vững qua hai cuộc chiến tranh.
Tác phẩm “Dấu ấn thời gian” được thực hiện dưới sự cố vấn của nhà sử học Dương Trung Quốc, thiết kế và vẽ tay bởi nghệ sĩ người Pháp Elizabeth de Roquefeuil – giám đốc nghệ thuật của Hanoia.
Tặng phẩm độc bản này có kích thước 80cm x38cm, được làm hoàn toàn thủ công trong gần 3 tháng, bởi những nghệ nhân sơn mài giỏi nhất Việt Nam.
Tấm bình phong bốn bức được viền những lá vàng Moon Gold – là chất liệu vàng cao cấp nhất trên thế giới mà những thương hiệu xa xỉ như Hermes thường sử dụng cho các sản phẩm của mình; kết hợp với bàn tay khéo léo và tài hoa của những người thợ, bí kíp cổ xưa và kỹ thuật đặc thù được hoà trộn nhuyễn mượt đã tạo nên độ tinh xảo, vẻ thanh lịch và duyên dáng đặc biệt cho tác phẩm.
Đặc biệt, niềm kiêu hãnh về nghệ thuật thủ công trường tồn qua thời gian còn được thể hiện ở tấm khăn bọc tấm bình phong.
Mặt ngoài tấm khăn là lớp thổ cẩm cổ của người Thái ở Nghệ An, được dệt bằng sợi và tơ với những hoa văn đặc sắc.
Thổ cẩm là sản phẩm không thể thiếu trong đời sống vật chất và tinh thần của người Thái, nó ẩn chứa cái duyên ngầm ý nhị và bàn tay tài hoa của người phụ nữ Thái.
Mỗi tấm thổ cẩm đều bắt nguồn từ trồng bông, nuôi tằm, kéo sợi đến nhuộm màu và thêu thùa, cả một công trình lao động đầy nhẫn nại và sáng tạo.
Mặt khăn tiếp giáp với lớp sơn mài là lãnh Mỹ A.
Đây là loại lụa cổ của xứ lụa Tân Châu, được dệt từ tơ tằm hảo hạng, nhuộm đi nhuộm lại hàng trăm lần nhựa trái mặc nưa trong suốt gần nửa năm trời, làm nên mặt lụa trơn láng, có sắc đen huyền kỳ ảo.
Nguyên liệu thuần khiết từ tự nhiên, biết bao vất vả và tinh hoa tay nghề thủ công của nghệ nhân dệt và nhuộm lụa mới làm nên tấm vải, nên bao đời nay Lãnh Mỹ A được xem là dòng lụa sang quý nhất của người Việt.
Sự tinh tế của món quà Thủ Tướng dành tặng Tống thống Pháp còn được thể hiện ở thiết kế và chất liệu của hộp đựng bình phong.
Chiếc hộp như một tác phẩm nghệ thuật độc bản được làm từ vóc vải sợi, bồi nhiều lần để tạo cốt, sau đó sơn và mài lặp đi lặp lại nhiều lần trên bề mặt vải.
Lớp sơn mài óng ả mượt mà và hiệu ứng trong suốt có thể nhìn thấy những gân sợi vải ẩn hiện phía dưới.
Đại diện đơn vị chế tác Hanoia cho biết, “Chúng tôi tuyển chọn những người thợ tinh hoa đến từ 2 thủ phủ sơn mài cổ Việt Nam là Hạ Thái và Tương Bình Hiệp để thực hiện tác phẩm này.
Sản phẩm trải qua 25 công đoạn thao tác khắt khe và tỉ mỉ, được phủ tới 17 lớp sơn với kỹ thuật kết tinh từ sơn mài truyền thống.
Nhận trọng trách này, Hanoia đã chế tác món quà bằng tình yêu và niềm kiêu hãnh từ nền thủ công tinh xảo của Việt Nam.
Sự gắn kết giữa hai nền văn hóa Pháp- Việt; tôn vinh những di sản văn hóa Việt, trong đó có nghệ thuật thủ công là cốt lõi tinh thần của món quà này”.