Nếu ai đã có dịp ghé thăm Nhật Bản hoặc đã từng ở lại đây trong một thời gian thì sẽ để ý thấy, ở các thành phố lớn như Tokyo, số lượng máy bán hàng tự động là nhiều vô kể!
Những chiếc máy này đóng một vai trò rất quan trọng trong đời sống hàng ngày của người dân tại đây. Nó xuất hiện gần như ở khắp mọi nơi, như bên trong cửa hàng tiện lợi, trong những con hẻm, ngõ nhỏ, nơi dân cư đông đúc hay các tòa nhà kinh tế với kích thước khổng lồ.
Theo ước tính, hiện đang có tới hơn 5 triệu máy bán hàng tự động trên khắp Nhật Bản. Như vậy, cứ 23 người thì sẽ có 1 máy bán hàng, đây thực sự là con số mà ít nước nào có thể vượt qua. Theo Hiệp hội các nhà sản xuất máy bán hàng tự động Nhật Bản (Japan Vending Machine Manufacturers Association), doanh thu hàng năm của máy bán hàng tự động lên tới 60 tỷ USD.
Các loại máy bán hàng tự động cũng có rất nhiều chủng loại khác nhau, có thể chúng ta được biết về sự phổ biến và đa dạng của chúng rồi, thế nhưng có một điều mà ai ai cũng phải tò mò, đó chính là những sản phẩm kỳ lạ đang được bán trong các máy bán hàng tự động.
Tuy nhiên, điều thú vị hơn cả chính là máy bán hàng tự động cũng sẽ cho chúng ta biết rất nhiều về văn hóa và con người ở Nhật Bản. Tại đây người ta phải làm việc rất nhiều nên luôn luôn coi trọng sự tiện lợi. Vậy tại sao chúng lại phổ biến như vậy? Các nhà xã hội và kinh tế học đã giải thích như sau:
1. Máy bán hàng tự động giải quyết vấn đề về lao động
Theo William A. McEachern, một giáo sư kinh tế tại Đại học Connecticut, dân số của Nhật Bản đang bị già hóa rất nhanh, vì vậy lực lượng lao động ngày càng bị suy giảm, tốn nhiều chi phí hơn để duy trì. Từ đó, Nhật Bản đã tìm ra một giải pháp cho vấn đề này, đó chính là đầu tư vào máy bán hàng tự động.
Robert Parry đến từ Đại Học Kobe ở Nhật Bản cũng chỉ ra rằng giá nhân công cao chính là lý do để các nhà bán lẻ ngày càng ưa chuộng và sử dụng máy bán hàng tự động nhiều hơn, Parry cho biết: "Giá nhân công của Nhật Bản tăng cực nhanh... Trong khi đó máy bán hàng tự động chỉ cần một người đến để bảo trì, lấy tiền và đưa thêm các mặt hàng mới vào kệ mà thôi".
2. Mật độ dân số cao và giá bất động sản đắt đỏ
Với khoảng 127 triệu dân trong một đất nước chỉ nhỏ bằng một bang của nước Mỹ, Nhật Bản được coi là một trong nhiều nước có mật độ dân số cao nhất Thế Giới, hơn nữa 93% dân số Nhật Bản lại sống ở vùng thành thị.
Chính vì vấn đề này nên giá cả bất động sản cũng tăng theo và trở nên vô cùng đắt đỏ. Điều này có nghĩa người dân Nhật Bản không có đủ chỗ để gây dựng nên các cửa hàng nhằm trưng bày sản phẩm của mình. Vì vậy nên các công ty Nhật Bản ngày càng quan tâm tới máy bán hàng tự động hơn là đi thuê hoặc xây mới một cửa hàng bán lẻ.
Ông Parry cũng cho biết thêm: "Máy bán hàng tự động tạo ra doanh thu từ mỗi mét vuông đất nhiều hơn là một cửa hàng bán lẻ".
3. Nhật Bản - thiên đường dành cho cả con người và máy bán hàng tự động
Nhật Bản được biết đến là một trong những đất nước an toàn và đáng sống nhất thế giới, tỷ lệ tội phạm cũng không hề cao, các vụ cướp vì thế cũng xảy ra với tần suất siêu thấp!
Mặc dù đã có nhiều ý kiến tranh luận về lý do tại sao tại Nhật Bản có tỷ lệ tội phạm thấp như vậy, nhưng chắc chắn tại đây các hành vi phá hoại tài sản hay trộm cắp là rất hiếm.
Theo Tổ chức Du lịch Quốc gia Nhật Bản, máy bàn hàng tự động rất ít khi bị hỏng hoặc bị đánh cắp, mặc dù bên trong chúng có hàng chục ngàn Yen Nhật, được đặt ở những vị trí tối đèn hay trong ngõ hẻm ít người đi chăng nữa.
Trái ngược lại, tại một số đất nước khác, máy bán hàng tự động thường không "thọ" được lâu như ở Nhật Bản, vì vậy các công ty bán lẻ cũng có phần ái ngại hơn khi đưa sản phẩm của mình đi đem bán mà luôn lo lắng chúng sẽ dễ dàng bị đánh cắp.
4. Người dân Nhật Bản sử dụng tiền mặt là chủ yếu
Khác với xu thế sử dụng thẻ thanh toán, tiền điện tử, tiền di động thì tại Nhật Bản, người ta vẫn ưa chuộng và quen với việc sử dụng tiền mặt, tiền xu, tiền giấy là chủ yếu. Có chăng chỉ một vài khu buôn bán hoặc các cửa hàng lớn mới sử dụng phương thức thanh toán không tiền mặt và ngay cả các toa tàu điện ngầm cũng không hề chấp nhận thẻ thanh toán.
Tại Nhật Bản, người dân cũng rất ưa chuộng sử dụng tiền xu, với các mức giá 50 Yen, 100 Yen và 500 Yen (5 Yen Nhật tương đương với khoảng 1.000 VND). Vì vậy, việc sử dụng máy bán hàng tự động từ đó cũng rất nhanh chóng và dường như đã trở thành thói quen tại nơi đây.
5. "Tự động hóa" là một niềm tự hào của người Nhật.
Nhật Bản luôn nổi tiếng là một đất nước với robot, sự tự động hóa và nhiều hãng công nghệ điện tử hàng đầu và người dân luôn tự hào vì điều này. Đây cũng chính là lý do vì sao máy bán hàng tự động lại phổ biến và được ưa chuộng đến như vậy.
Washizu, tác giả của một cuốn sách nói về máy bán hàng tự động đã chia sẻ: "Không một đất nước nào trên Thế Giới lại có nhiều thứ tự động hóa đến như vậy. Người Nhật vì thế cũng rất coi trọng và tin tưởng vào những hệ thống tự động đó".
Tham khảo Business Insider