Năm 1998, việc lực lượng Cảnh sát phòng, chống tội về phạm ma túy (PCTPVMT) Bộ Công an phối hợp với Công an các đơn vị, địa phương triệt xóa đường dây ma túy do Nguyễn Văn Tám, trú tại phố Trần Thánh Tông, Hà Nội cầm đầu, được dư luận hết sức quan tâm bởi số lượng mua bán hàng trăm bánh heroin; các đối tượng tham gia đường dây này lên tới 56 người, phạm các tội danh mua bán trái phép chất ma tuý, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng, tàng trữ lưu hành tiền giả…
Tuy nhiên, một số đối tượng là mắt xích trong đường dây này đã “cao chạy xa bay”, trốn sâu, trốn kỹ. Ngày 25-9-2016, Phòng 4, Cục Cảnh sát truy nã tội phạm cho biết đã bắt giữ đối tượng Phạm Văn Sơn là một mắt xích trong đường dây ma túy khủng do đối tượng Nguyễn Văn Tám cầm đầu.
Theo tài liệu của cơ quan CSĐT Bộ Công an, đối tượng Phạm Văn Sơn, 37 tuổi, trú tại xã Xuân Hòa, huyện Xuân Trường, Nam Định bị Cơ quan CSĐT Bộ Công an ra Quyết định truy nã số 27, ngày 31-10-2000 về hành vi mua bán trái phép chất ma túy.
Trở lại việc triệt xóa một trong những vụ án ma túy lớn nhất cả nước, đó là thời điểm ngày 31-8-1998, tại cầu Lạc Quần, Nam Định, sau một thời gian theo sát mọi di biến động của đường dây ma túy xuyên quốc gia, liên tỉnh; Cục Cảnh sát PCTPVMT quyết định bắt quả tang đối tượng Lương Văn Chinh ở Xuân Tiến, Xuân Trường, Nam Định khi hắn đang vận chuyển 2 bánh heroin trên xe Honda cup 80, BKS 18Z-9813.
Ngày 7-11-1998, Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và ra lệnh tạm giam Lương Văn Chinh.
Quá trình đấu tranh, bước đầu, đối tượng Chinh khai 2 bánh heroin này là của Ngô Thị Hà (mẹ vợ Chinh) đưa cho Ngô Thị Thuỷ (vợ Chinh) để Chinh mang ra cầu Lạc Quần, Nam Định giao cho một đối tượng ở Nam Định.
Lương Văn Chinh còn khai đã tham gia mua bán trái phép chất ma tuý trong thời gian dài với nhiều đối tượng khác.
Tiếp tục đấu tranh mở rộng vụ án, Chinh khai nhận 2 bánh heroin trên là của Nguyễn Văn Quyết, đối tượng có lệnh truy nã về tội mua bán trái phép chất ma tuý.
Quá trình điều tra, ngày 7-2-1999 Công an tỉnh Nam Định bắt tên Quyết. Bằng biện pháp nghiệp vụ, các trinh sát xác định, Nguyễn Văn Tám mới là ông trùm cầm đầu đường dây ma túy khủng này.
Ngày 23-3-1999, Cơ quan CSĐT Bộ Công an khởi tố và bắt tạm giam với Nguyễn Văn Tám trú ở số 5 Trần Thánh Tông, Hà Nội, đối tượng cầm đầu đường dây ma tuý.
Tập trung lực lượng, khẩn trương điều tra hành vi phạm tội của Tám, Cơ quan CSĐT đã thu được 441.700USD, trong đó có 400.000USD Tám giấu trong hai lọ thủy tinh, chôn sâu dưới nền nhà bếp ở xã Noọng Hẹt, huyện Điện Biên, tỉnh Lai Châu cũ (nay là tỉnh Điện Biên); 333,5 cây vàng mà Tám đã phân tán về Thái Bình, Hải Phòng, Hà Nội và kê biên nhiều tài sản khác trị giá 150 cây vàng.
Trước những chứng cứ rõ ràng, đối tượng Nguyễn Văn Tám đã phải cúi đầu nhận tội: Từ năm 1994 đến 1998 y mua bán 676 bánh heroin trọng lượng 236,6kg và 289kg thuốc phiện thu lãi khoảng 700.000USD.
Quá trình điều tra, lực lượng Công an đã bắt thêm nhiều đối tượng tham gia đường dây này và kết thúc điều tra, đưa ra xét xử, nhiều đối tượng lãnh án.
Quá trình đấu tranh mở rộng vụ án, Cục Cảnh sát điều tra và Cục Cảnh sát phòng chống tội phạm về ma túy Bộ Công an đã tiếp tục phối hợp cùng Công an các địa phương, bắt đưa ra truy tố 10 đối tượng về tội mua bán 26 bánh heroin, 4,7kg thuốc phiện.
Đối tượng cầm đầu đường dây là Phạm Văn Thuấn ở Xuân Hoà, Xuân Trường, Nam Định.
Trong vụ án này, Thuấn còn dẫn dắt con trai Phạm Văn Sơn và anh vợ Trần Văn Trưởng ở Xuân Hoà, Xuân Trường, Nam Định tham gia buôn heroin. Phạm Văn Sơn, khi ấy Sơn mới 21 tuổi.
Dựng lại các mối quan hệ của Sơn, các trinh sát đặc biệt chú ý đến chi tiết, sau khi bố Sơn bị bắt, những năm gần đây, mẹ Sơn và 2 em của Sơn đi khỏi địa phương với thời gian dài để vào Nam lập nghiệp, ở quê chỉ còn một em gái lấy chồng sinh sống tại Nam Định.
Phòng 4 đã phối hợp với lực lượng Cảnh sát truy nã tội phạm Công an tỉnh Nam Định, Công an một số đơn vị phía Nam, tập trung vào những địa phương có nhiều người là dân Bắc vào làm ăn, sinh sống như TP Hồ Chí Minh, Bình Dương, Đồng Nai và các tỉnh Tây Nguyên… để rà soát, xác minh, truy tìm tung tích đối tượng truy nã Phạm Văn Sơn.
Một chi tiết khiến tổ công tác Cục Cảnh sát truy nã tội phạm đặc biệt chú ý đó chính là việc mẹ đẻ của Sơn đang tạm trú tại xã Đắk Gằn, huyện Đắk Min, tỉnh Đắk Nông.
Cả 2 em của Sơn cũng tạm trú tại địa chỉ nêu trên, có mối quan hệ thân thiết với một người tên là Nguyễn Văn Điệp.
Bí mật xác minh cho thấy, Nguyễn Văn Điệp, 36 tuổi, quê gốc tại Xuân Trường, Nam Định, đã lấy vợ người Lâm Đồng và đã có 3 con.
Theo phản ánh của bà con thì mẹ và 2 em của Sơn thỉnh thoảng vẫn ra Bắc về thăm quê nhưng tuyệt nhiên không thấy nhà anh Điệp về Nam Định. Gia đình anh Điệp sinh sống bằng nghề làm rẫy và ít khi giao du với hàng xóm xung quanh.
Quay trở lại Lâm Đồng, nơi gia đình vợ Điệp sinh sống thì được biết, Điệp từ Bắc vào làm ăn, lấy vợ và nhập khẩu về nhà vợ, sau đó xin tách khẩu và chuyển về Đắk Nông sinh sống.
Nghi vấn liệu Điệp có phải là đối tượng truy nã Nguyễn Văn Sơn hay không khiến các trinh sát mất nhiều công sức để xác minh.
Thời điểm tham gia mua bán chất ma túy, năm 1998, lúc đó Sơn mới 19 tuổi, khi bị ra lệnh truy nã mới 21 tuổi, nếu có ảnh cũng khó mà nhận dạng bởi theo thời gian, ngoại hình đối tượng đã khác xa so với thời điểm trốn nã.
Hơn nữa, mắt xích chính trong giai đoạn 3 của vụ án chính là Phạm Văn Thuấn, bố đẻ của Sơn.
Để bảo vệ con mình, Thuấn hầu như không hé răng tiết lộ thông tin về người con đã bỏ trốn, gây khó khăn trong công tác truy bắt.
Bằng các biện pháp nghiệp vụ, các trinh sát đã xác định khi trốn truy nã, Phạm Văn Sơn đã thay tên đổi họ là Nguyễn Văn Điệp, làm giả hồ sơ xin việc lấy tên Điệp để hợp thức hóa cuộc sống tại Di Linh, Lâm Đồng.
Sau khi lấy vợ, Sơn đã chuyển cả gia đình về Đắk Nông sinh sống. Kế hoạch bắt giữ Sơn được tổ công tác Phòng 4, Cục Cảnh sát truy nã tội phạm phối hợp với Công an Đắk Nông tiến hành trước sự chứng kiến của chính em trai Sơn và sự ngỡ ngàng của người vợ.
Tại trụ sở Công an, bước đầu, Sơn khai nhận quá trình trốn chạy gần 17 năm. Khoảng trước năm 2000, Sơn có dùng xe máy đi vận chuyển ma túy, trong đó có nhiều lần chở chú là Phạm Văn Tuấn.
Sau khi Tuấn bị bắt, lo sợ bị liên lụy, Sơn đã bỏ trốn vào miền Nam.
Theo lời khai ban đầu thì do nhặt được bộ hồ sơ xin việc mang tên Nguyễn Văn Điệp, cùng quê Nam Định, nên Sơn đã lấy ảnh của mình dán vào, thay tên, đổi họ và xin việc làm tại một xưởng gỗ ở Bình Thuận.
Làm công một thời gian, Sơn tiếp tục vào Lâm Đồng, chăm chỉ làm ăn với vỏ bọc mới nên Sơn đã kết hôn với chị L ở huyện Di Linh.
Lấy nhau một thời gian thì Sơn đã xin bố mẹ vợ cho gia đình chuyển về Đắk Nông sinh sống, làm ăn.
Đầu năm 2016, Sơn đăng ký dưới tên Nguyễn Văn Điệp để tham gia dân quân tự vệ nhưng chưa kịp tham gia thì bị lực lượng Công an bắt.
Ngay sau khi hoàn tất hồ sơ ban đầu, Cục Cảnh sát truy nã tội phạm đã bàn giao hồ sơ, đối tượng cho Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy tiếp nhận, điều tra, thụ lý theo thẩm quyền.