"Bóng đá sẽ không trở về nhà bởi Harry Maguire". Đó là nội dung trên tấm băng rôn đậm tính khiêu khích mà cổ động viên Iran dành cho đội tuyển Anh ở trận đấu hôm qua 21/11. Maguire sa sút phong độ tại Man Utd, phải ngồi dự bị phần lớn giai đoạn đầu mùa. Tuy nhiên, HLV Gareth Southgate vẫn tin dùng Maguire đá cặp với John Stones.

Tình huống Maguire đánh đầu dội cột dọc Iran, rồi sau đó kiến tạo bằng đầu cho Bukayo Saka lập công giải thích lý do vì sao cựu trung vệ Leicester City được tin dùng. Maguire vẫn hữu dụng trong hệ thống của HLV Southgate, bên cạnh vai trò phòng ngự, còn là khả năng đe dọa ở các pha bóng cố định.

Phòng ngự và bóng bổng là hai yếu tố giúp một đội tuyển Anh tưởng như không có gì xuất sắc của Southgate vào tới bán kết World Cup 2018. Sau 4 năm, nhà cầm quân người Anh đã đánh thức vũ khí đáng sợ nhất của Tam Sư.

Đội tuyển Iran không phải đối thủ dễ chơi với Anh. Tại World Cup 2018, Iran chỉ thua 2 bàn trong 2 trận gặp Tây Ban Nha (thua 0-1) và Bồ Đào Nha (hòa 1-1). Dưới thời HLV Carlos Queiroz, Iran là đội tuyển châu Á mang phong cách chơi thực dụng của châu Âu.

Nếu Nhật Bản, Hàn Quốc thường "đuối" ở World Cup với thua thiệt thể chất, Iran có thể hình đồng đều. HLV Queiroz không giấu ý đồ phòng ngự số đông với những cầu thủ cao to để cầm hòa Anh, giống lối chơi đã gây khó dễ cho Tây Ban Nha hay Bồ Đào Nha trước đó.

Dù vậy, hàng thủ Iran đã thủng lưới bởi những miếng đánh cơ bản và lợi hại nhất của Anh, đó là bóng bổng. Jude Bellingham mở tỷ số với pha chiếm lĩnh khoảng trống khôn ngoan rồi lắc đầu chéo góc cực khó. Ở pha phạt góc sau đó, Maguire tận dụng sức mạnh tì đè đối phương để đánh đầu chuyền cho Bukayo Saka lập công.

Đội tuyển Anh thắng giòn giã trước Iran.

Đó là 2 bàn thắng giúp Anh đè bẹp sức phản kháng của Iran. 4 bàn thắng sau đó được ghi từ những miếng phối hợp nhuần nhuyễn và phức tạp hơn, chỉ là thành quả kéo theo của một thế trận gần như an bài nhờ 2 quả bóng bổng chuẩn chỉ của Anh.

Tại World Cup 2018, đội tuyển Anh ghi 9 trong số 12 bàn ở giải đấu từ tình huống cố định, mà 4 trong số này (3 phạt góc, 1 phạt cố định) xuất phát từ bóng bổng. Bài phối hợp phạt góc mang tên "Đoàn tàu tình yêu" mà HLV Southgate sử dụng với 1 hàng cầu thủ nối nhau rồi tỏa ra để làm khó hàng thủ đối phương là nét đặc sắc nhất của Anh ở World Cup 2018.

Đó cũng là điểm khiến đội tuyển Anh vướng vào hai luồng tranh cãi. Tam Sư không có bài vở đặc sắc nào ngoài những pha bóng cố định. Tuy nhiên, để thành công ở World Cup (ít nhất vào tới bán kết), đó lại là hướng đi hợp lý của Anh.

Đặc thù ở cấp độ đội tuyển khác với CLB. Nếu ở CLB, các HLV làm việc với cầu thủ hàng tuần và có thể xây dựng lối chơi bài bản, áp dụng triết lý như cách Pep Guardiola hay Jurgen Klopp đã làm, HLV ở cấp đội tuyển chỉ có vài tuần huấn luyện mỗi năm.

HLV Southgate bị hoài nghi vì đội tuyển Anh không có triết lý, nhưng đó là tình trạng của phần lớn các đội tuyển, dù mạnh như: Pháp, Bỉ hay Đức giai đoạn cuối của Joachim Loew.

HLV Southgate đang chịu sức ép lớn.

Theo cựu tiền đạo Alan Shearer, HLV ở cấp đội tuyển chỉ cần xây dựng hai yếu tố, đó là củng cố hàng phòng ngự và tập trung rèn tình huống cố định.

Trong bối cảnh World Cup 2022 diễn ra giữa mùa giải khiến quỹ thời gian chuẩn bị của các HLV càng eo hẹp, bóng bổng hay tình huống cố định là lựa chọn khôn ngoan của Southgate. Đây là con đường ngắn nhất và ít đòi hỏi khả năng phối hợp nhất để ghi bàn.

Thực tế là Tam Sư có đủ nhân lực để biến những pha bóng từ trên cao trở thành ác mộng của đối thủ. Bên cạnh những cầu thủ cao to, giỏi không chiến như: Harry Maguire, John Stones, Harry Kane, Anh còn có nhiều chân tạt đẳng cấp như: Luke Shaw hay Kieran Trippier - hậu vệ đã có 4 kiến tạo từ đầu mùa.

Quan trọng nhất, đội tuyển Anh biết tập trung cho thế mạnh. Trong giai đoạn 2011 - 2018, đội tuyển Anh không một lần ghi bàn từ tình huống cố định ở World Cup. HLV Southgate cùng trợ lý Alan Russell đã nghiên cứu kỹ những bước di chuyển ở môn bóng bầu dục để không lãng phí tiềm năng này của đội tuyển Anh.

Jude Bellingham giúp đội tuyển Anh có thêm lựa chọn từ bóng bổng.

Ở giải đấu có mật độ thi đấu dày, việc mài sắc một vũ khí, thay đổi linh hoạt theo từng đối thủ và "biết mình biết người" vẫn là kim chỉ nam của các ứng viên vô địch.

Khi David Bechkham xuất hiện trên khán đài ở trận Anh đấu Iran, không ít cổ động viên đã hoài niệm về thời đội tuyển Anh trung thành với lật cánh đánh đầu. Sau 2 thập kỷ, bóng đá đã thay đổi, vận hành theo cách thức phức tạp và khoa học hơn. Song, triết lý chơi bóng hay giải pháp phối hợp nào cũng hướng đến mục tiêu cuối cùng, đó là ghi bàn.

Đội tuyển Anh đang làm sống lại thứ vũ khí bóng bổng "cổ truyền", và dù có bị đánh giá thấp bởi miếng phối hợp tưởng như đội nào cũng làm được ấy, thầy trò HLV Gareth Southgate luôn là đối thủ đáng gờm ở World Cup 2022.