Đòn tàn độc với vị thị trưởng Mexico cương quyết chống tội phạm
Alejandro Arcos Catalán tuyên thệ nhậm chức thị trưởng của thành phố Chilpancingo - thủ phủ bang miền Nam Guerrero vào ngày 30/9 - chỉ một ngày trước khi nữ Tổng thống đầu tiên của Mexico, Claudia Sheinbaum, nhậm chức.
Đám tang thị trưởng Chilpancingo, Catalán, vừa bị sát hại một cách dã man. Ảnh: EPA.
Nhưng chỉ 6 ngày sau đó, bà Sheinbaum xác nhận các thông tin về việc tân thị trưởng 43 tuổi Sheinbaum đã bị sát hại vào ngày trước đó.
Các bức ảnh lan nhanh trên mạng xã hội cho thấy đầu của ông Catalán, dính máu, được treo trên nóc một chiếc xe màu trắng, còn thi thể ông thì nằm bên cạnh. Điều này gợi nhắc về bạo lực do mafia Mexico gây ra cho đất nước Mỹ Latin này trong bao năm qua.
Vị thị trưởng Catalán bị sát hại sau khi 2 đồng minh thân cận của ông bị bắn chết trong những ngày đầu sau khi ông nhậm chức. Viên thư ký Francisco Tapia bị bắn gục vào ngày 3/10, còn Hernández Martínez - cựu chỉ huy cảnh sát đặc nhiệm dự kiến sẽ trở thành cảnh sát trưởng cho ông Catalán bị đạn găm chi chít lên người vào đêm trước lễ nhậm chức của ông Catalán.
Cư dân thành phố chia sẻ video clip ghi cuộc trả lời phỏng vấn của vị thị trưởng trước khi chết. Trong đó, ông Catalán nói rằng ông mong muốn được nhớ đến như một người đấu tranh cho hòa bình và hạnh phúc. Ông nói: “Tôi sống ở đây cả đời. Tôi muốn chết cũng ở đây, khi chiến đấu cho thành phố này”.
Sau khi đắc cử trong năm nay, thị trưởng Arcos Catalán tuyên bố ông sẽ không giao dịch và đàm phán với các nhóm tội phạm.
Vụ sát hại thị trưởng đã gây ra làn sóng phẫn nộ lớn tại Mexico. Chủ tịch đảng Cách mạng thể chế (PRI) của ông Catalán, Alejandro Moreno, tố vụ ám sát là “hành động khủng bố”.
Ricardo Anaya - một nghị sĩ đối lập, than vãn về tình trạng an ninh “lạnh sống lưng” ở Mexico, với hơn 450.000 người đã bị giết chết kể từ khi Tổng thống Felipe Calderón phát động cuộc chiến chống các băng đảng mafia buôn lậu ma túy vào năm 2006.
Nghị sĩ Anaya nói với các phóng viên: “Việc chúng chặt đầu thị trưởng của một thành phố quan trọng khiến chúng ta rùng mình. Hành động đó không thể chấp nhận được và chúng ta cần làm điều gì đó để bảo đảm điều đó không tái diễn”.
Anaya kêu gọi thay đổi ngay lập tức chính sách an ninh.
Thách thức lớn trong cuộc chiến chống mafia tại Mexico
Nữ Tổng thống Sheinbaum đã hứa rằng trong nhiệm kỳ 6 năn của mình, bà sẽ tiếp tục chính sách an ninh “ôm, chứ không dùng đạn” của người tiền nhiệm, Andrés Manuel López Obrador.
Bà Sheinbaum nói với hàng ngàn người ủng hộ tại thành phố Mexico trong lễ nhậm chức vào ngày 1/10: “Chúng ta sẽ không trở lại với cuộc chiến bất cẩn của ông Calderón chống lại ma túy, cuộc chiến này đã gây hại nhiều cho đất nước chúng ta. Chúng ta tin rằng an ninh và hòa bình là kết quả của công lý”.
Mặc dù vậy, các nhà phân tích an ninh cho rằng các nỗ lực của cựu Tổng thống López Obrador trong việc “bình định” đất nước đã thất bại dù cho ông Obrador tuyên bố đã đạt được một sự sụt giảm khiêm tốn trong tỷ lệ vụ giết người ở Mexico trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ tổng thống của ông. Năm ngoái (2023), Mexico vẫn ghi nhận có tới hơn 30.000 vụ giết người.
Theo trung tâm nghiên cứu Instituto Igarapé, Mexico là nơi có tới 11 trong số 50 thành phố có nhiều vụ giết người nhất thế giới trong năm 2024, so với chỉ 3 vào năm 2015. Thành phố Chilpancingo là một trong số đó.
Mặc dù vậy, khi kết thúc nhiệm kỳ, ông Obrador vẫn nhận được tỷ lệ ủng hộ lên tới 70%, phần nhiều là do ông tập trung vào chống bất bình đẳng và ủng hộ người nghèo.
Tân Tổng thống Mexcico Sheinbaum nhận thức rằng việc giải quyết vấn đề bạo lực là một trong những thách thức chông gai nhất của mình. Do vậy, bà tuyên bố sẽ đề ra những kế hoạch bảo đảm an ninh công cộng cho Mexico.
Ngoài vụ chặt đầu thị trưởng, Mexico còn đang chứng kiến khủng hoảng an ninh tại thành phố Culiacán nằm ở Tây Bắc. Nơi đây đang diễn ra cuộc đấu đá nội bộ bên trong nhóm mafia Sinaloa sau khi ông trùm Ismael “El Mayo” Zambada García bị bắt. Cuộc đấu đá này cũng gây ra hàng loạt vụ giết người.
Chiến dịch an ninh mới của Tổng thống Sheinbaum sẽ do Bộ trưởng an ninh Omar García Harfuch đảm trách. Ông Harfuch từng là cảnh sát trưởng của bà Sheinbaum khi bà làm thị trưởng thành phố Mexico. Bộ trưởng Harfuch có kinh nghiệm thực tế về mối nguy hiểm của tội phạm tổ chức. Hồi năm 2020, ông suýt chết khi các sát thủ phục kích xe ô tô của ông trên phố. Khi ấy các sát thủ dùng súng tiểu liên nã hơn 400 phát đạn về phía ông. Chúng cũng dùng cả súng phóng lựu để tấn công.
Hiện chưa xác định được danh tính những hung thủ trong vụ án thị trưởng Chilpancingo. Nhưng trong những năm gần đây, thành phố này chứng kiến một cuộc đấu tàn khốc giữa 2 nhóm tội phạm là Los Ardillos và Los Tlacos.
Ở Mexico phổ biến tình trạng quan chức địa phương nhúng tay vào hoạt động của thế giới ngầm.
Người tiền nhiệm của thị trưởng Catalán, Norma Otilia Hernández, đã bị cách chức sau khi lộ video ghi cảnh bà ta nói chuyện với một ông trùm của băng Los Ardillos tại một nhà hàng.