Bảy năm kể từ khi ra đời, Luật Bảo hiểm y tế phải chăng còn được gọi là Obamacare liên tục chịu hàng loạt tấn công chính trị, trải qua hàng chục cuộc bỏ phiếu hủy bỏ của Quốc hội, bốn lần bị thách thức trước Tòa án Tối cao. Và đỉnh điểm có thể nói là mấy tháng gần đây với cuộc tổng tấn công của đảng Cộng hòa nắm ưu thế trong chính phủ Trump. Tuy nhiên, thời điểm này Obamacare vẫn bình chân như vại với đúng dáng vẻ ban đầu.
Phe Cộng hòa mắc kẹt vì nghị sĩ kỳ cựu McCain
Thượng nghị sĩ Cộng hòa kỳ cựu John McCain ngày 22-9 tuyên bố phản đối dự luật bảo hiểm y tế mới của Thượng viện nhằm thay thế Obamacare. Với sự phản đối này, khả năng lớn dự luật sẽ không được thông qua, đồng nghĩa hy vọng hủy bỏ Obamacare - di sản đối nội hàng đầu của Tổng thống Dân chủ Barack Obama - trước thời hạn 30-9 đã hứa lúc tranh cử của phe Cộng hòa sẽ không thành.
“Tôi tin chúng ta có thể cùng nhau làm tốt hơn, Cộng hòa và Dân chủ, và chúng ta chưa thật sự cố gắng. Làm sao tôi có thể ủng hộ nó khi không biết nó sẽ tiêu tốn bao nhiêu, sẽ ảnh hưởng thế nào đến phí bảo hiểm và sẽ có bao nhiêu người được lợi hay hại vì nó?” - New York Times dẫn tuyên bố của nghị sĩ McCain ngày 22-9.
“Tôi chẳng mừng vui chút nào khi thông báo sự phản đối của mình. Tác giả dự luật là bạn tốt của tôi. Tôi biết họ kiên định với niềm tin và ý nghĩ rằng nó tốt cho đất nước. Và tôi cũng vậy” - ông McCain chia sẻ. Dự luật do chính người bạn thân thiết của ông - Thượng nghị sĩ Lindsey Graham và nghị sĩ Tom Cassidy bảo trợ.
“Chúng ta không nên cố thông qua luật bảo hiểm y tế bằng sức mạnh một đảng, như đảng Dân chủ đã làm khi họ cố thông qua Obamacare năm 2009. Nếu làm vậy, thành công của chúng ta có thể sẽ chỉ tồn tại thời gian ngắn giống họ, khi ngọn gió chính trị đổi chiều, mà điều này xảy ra thường xuyên” -theo ông McCain, một luật có tầm quan trọng thế này “cần sự thống nhất lưỡng đảng”.
Phe Dân chủ từng tuyên bố nếu phe Cộng hòa thôi đòi hủy bỏ Obamacare, họ sẽ cùng thương lượng về luật giúp bình ổn thị trường bảo hiểm y tế trong khuôn khổ Obamacare. Ban đầu phe Cộng hòa không đồng ý, nhất định đòi hủy bỏ Obamacare.
Obamacare bình yên ít nhất đến hết năm nay
Có thể nói việc Thượng nghị sĩ McCain tuyên bố phản đối dự luật thay thế Obamacare chỉ vài ngày trước thời hạn cuối 30-9 là một đòn đau với phe Cộng hòa.
Với 52 thành viên tại Thượng viện, phe Cộng hòa tối đa chỉ có thể mất đi hai phiếu ủng hộ mới mong thông qua dự luật. Nếu phe Cộng hòa có thể đạt 50 phiếu, Phó Tổng thống Mike Pence có thể vào cuộc giúp dự luật được thông qua.
Tuy nhiên, ngoài sự phản đối của nghị sĩ McCain còn có ít nhất hai nghị sĩ Cộng hòa khác trước đó cũng cho biết sẽ bỏ phiếu chống là Rand Paul và Susan Collins. Ngoài ra, nghị sĩ Cộng hòa Lisa Murkowski cũng không hài lòng về dự luật. Hai nghị sĩ Collins và Murkowski đã bỏ phiếu phản đối trong cuộc bỏ phiếu về dự luật tại Thượng viện hồi tháng 7.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Rand Paul tuần rồi cho biết sẽ không đồng ý dự luật của Thượng viện vì không đủ mạnh để thay thế Obamacare. Ảnh: NEW YORK TIMES
Sau ngày 30-9, muốn thông qua dự luật, thượng viện cần phải đạt tối thiểu 60/100 phiếu thuận - điều hầu như bất khả khi số nghị sĩ Dân chủ tại Thượng viện là 48.
Cho nên trong khi phe Dân chủ hoan nghênh tuyên bố của nghị sĩ McCain, nghị sĩ Cộng hòa John Thune nói với Fox News: “Đó rõ ràng không phải là diễn biến tốt cho quá trình thông qua dự luật”. Washington Post thì dẫn lời nghị sĩ Cộng hòa Joni Ernst: “Nói thật lòng, có vẻ chúng ta sẽ không có cuộc bỏ phiếu về nó vào tuần tới”.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Susan Collins (giữa) từng bỏ phiếu phản đối dự luật hồi tháng 7. Ảnh: NEW YORK TIMES
Dĩ nhiên nỗ lực hủy bỏ Obamacare của phe Cộng hòa sẽ chưa dừng lại. Sau tuyên bố của nghị sĩ McCain, Phó Tổng thống Pence và hai nghị sĩ Graham và Cassidy cho biết không bỏ cuộc. Phe Cộng hòa tại Thượng viện vẫn còn một cơ hội nữa để thông qua dự luật thay thế Obamacare vào năm 2018 với số phiếu ủng hộ là 51.
Không thay được thì phá
Kiểm soát cả lưỡng viện Quốc hội và Nhà Trắng và nỗ lực rất nhiều trong 10 tháng qua nhưng phe Cộng hòa vẫn không lay chuyển được Obamacare, đặc biệt khi Tổng thống Donald Trump lại cùng quan điểm. Politico nhận định dường như phe Cộng hòa đã cạn kiệt ý tưởng, lựa chọn để thay thế Obamacare.
Tuy nhiên, thực tế dù không thông qua được luật thay thế, phe Cộng hòa cũng có thể ảnh hưởng Obamacare bằng nhiều cách khác, như cắt giảm chi phí cho quảng bá như Bộ trưởng Y tế Tom Price đang làm, thu hẹp khả năng người dân đăng ký bảo hiểm y tế.
Ngày 22-9, Bộ Y tế thông báo sẽ đóng cửa trang web HealthCare.gov 12 giờ mỗi Chủ nhật để bảo trì. HealthCare.gov là trang web đăng ký bảo hiểm y tế và khung giờ đóng cửa là giờ đăng ký bảo hiểm.
Biểu tình phản đối hủy bỏ Obamacare tại Mỹ. Ảnh: GETTY IMAGES
Tổng thống Donald Trump đe dọa sẽ cắt 7 tỉ USD cho các chương trình trợ cấp Obamacare. Khoản tiền này được dùng hỗ trợ cho các công ty bảo hiểm, giúp giảm chi phí mua bảo hiểm cho người nghèo.
Đến hiện tại, các nỗ lực này của phe Cộng hòa dù không giết được thị trường bảo hiểm Obamacare tạo ra - vốn đã cung cấp bảo hiểm cho 10 triệu người trong năm nay nhưng cũng gây nhiều khó khăn. Và nếu luật yêu cầu các công dân Mỹ phải có bảo hiểm y tế được bãi bỏ thì tình thế sẽ bất lợi cho Obamacare.