Ngày 16/10, Bộ Ngoại giao Mỹ đã công bố một gói viện trợ quân sự trị giá 425 triệu USD cho Ukraine, bao gồm nhiều loại đạn dược và tên lửa tiêu chuẩn. Gói này cũng cung cấp khoảng 2.000 xe bọc thép quân sự đa năng có tính cơ động cao, (HMMWV), thường được gọi là Humvee . Loại xe quân sự hạng nhẹ từng là là trụ cột của lực lượng mặt đất Mỹ kể từ những năm 1980.
Mỹ dự định cung cấp thêm hàng nghìn chiếc Humvee cho Ukraine. Ảnh: Getty
Trên mạng xã hội, nhiều người đặt câu hỏi tại sao Mỹ lại chọn chuyển giao cho Ukraine những chiếc xe cũ kỹ này. Tuy nhiên, một số nhà phân tích cho rằng, việc Mỹ đưa Humvee vào gói viện trợ mới là điều hợp lý khi xét đến nhu cầu hiện tại và tương lai của Ukraine.
Ukraine cần số lượng lớn thiết bị để duy trì khả năng phòng thủ trên mặt trận trải dài hơn 1.000km trong bối cảnh Nga tấn công dọc theo ba trục chính. Các vị trí phòng thủ này đang chịu đòn tấn công hàng ngày của pháo binh Nga, nhằm mục đích tạo ra các lỗ hổng trên các tuyến phòng ngự của Ukraine.
Ukraine đã mất một số lượng lớn phương tiện trong thời gian qua. Trang web phân tích tình báo nguồn mở Oryxspioenkop của Hà Lan ước tính, Kiev mất hơn 220 phương tiện chỉ riêng trong tháng 10/2024 và gần 2.000 phương tiện kể từ đầu năm đến nay. Tuy vậy, con số thực tế có thể cao hơn nhiều. Để tránh tạo ra các lỗ hổng trên tuyến phòng thủ, Ukraine cần các phương tiện thay thế những tổn thất trên.
Mỹ có nguồn cung xe Humvee dồi dào, vì họ đang loại bỏ một nửa số lượng xe chiến thuật hạng nhẹ, lên đến khoảng 50.000 chiếc. Những chiếc Humvee này vẫn hoạt động vì chúng được bảo dưỡng tốt và sẵn sàng chiến đấu. Ngoài ra, do những chiếc xe này đang được loại biên nên có giá thành rẻ hơn đáng kể so với các phương tiện chiến đấu tiên tiến, cho phép Mỹ cung cấp một số lượng lớn cho Ukraine mà không tốn quá nhiều kinh phí.
Sau khi tiếp nhận, Ukraine có thể nhanh chóng tích hợp xe Humvee vào đội hình chiến đấu vì chúng tương tự như xe dân dụng, không đòi hỏi người lái phải được đào tạo chuyên sâu. Hơn nữa, binh sỹ Ukraine đã quen với việc sử dụng phương tiện này vì trước đó họ đã nhận được 3.000 chiếc Humvee. Ukraine đã được sử dụng rộng rãi xe Humvee trong chiến đấu và binh sỹ nước này cũng đánh giá cao hiệu quả của chúng.
Mang lại lợi thế bất ngờ cho Ukraine
Không chỉ là phương tiện thay thế, xe Humvee còn phù hợp với chiến lược phòng thủ hiện tại của Ukraine. Các tuyến phòng thủ của Ukraine kết nối một số thị trấn và thành phố chủ chốt, trong đó có thành phố Kharkov, Chasiv Yar và Svatove. Trong môi trường đô thị, xe tăng và pháo binh thường hoạt động kém hiệu quả, buộc quân đội phải tham gia vào cuộc chiến đấu bằng cách sử dụng máy bay không người lái.
Xe Humvee có thể dễ dàng di chuyển trên những con phố hẹp. Trước đó phương tiện từng được quân đội Mỹ sử dụng rộng rãi cho các hoạt động đô thị. Tính cơ động của phương tiện cho phép lực lượng Ukraine vận chuyển vũ khí hạng nặng một cách nhanh chóng để chống lại các cuộc tiến công của Nga. Một video được quay tại tỉnh Kursk (miền tây nước Nga) thời gian gần đây đã nêu bật khả năng này. Trong video, quân đội Ukraine sử dụng xe Humvee gắn súng máy đã đẩy lùi một cuộc phản công của Nga.
Trong bối cảnh các gói viện trợ tương lai của Mỹ dành cho Ukraine vẫn chưa chắc chắn, xe Humvee được cho là có khả năng thích ứng với các giai đoạn tiếp theo của cuộc chiến và duy trì vai trò quan trọng trên chiến trường. Ban đầu, phương tiện được thiết kế để sử dụng trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh, nhưng nhờ đặc tính cơ động, nó đã được triển khai rộng rãi trong các cuộc chiến chống khủng bố trên toàn cầu. Phương tiện có thể hoạt động trong nhiều điều kiện khác nhau, trong đó có cả khu vực đô thị, địa hình núi non và các vùng bị ngập lụt.
Humvee là một phương tiện đơn giản với hệ thống truyền động được thiết kế ưu việt, cho phép nó thực hiện nhiều nhiệm vụ như di chuyển binh sỹ, trinh sát, sơ tán y tế và tiếp tế. Ngoài việc sử dụng xe Humvee cho các nhiệm vụ tiêu chuẩn này, lực lượng Ukraine cũng dùng phương tiện để thực hiện một số nhiệm vụ khác. Các đơn vị Ukraine đã biến Humvee thành phương tiện bảo dưỡng di động, cho phép họ sửa chữa xe bọc thép khi đang di chuyển trên chiến trường. Một số đơn vị khác đã lắp súng phòng không và hệ thống chống máy bay không người lái vào Humvee, tạo ra hệ thống phòng không di động. Ukraine cũng gắn những khẩu pháo 105mm lên xe Humvee biến chúng thành hệ thống pháo tự hành.
Khi xung đột tiếp diễn, Ukraine được cho là sẽ tiếp tục xu hướng mở rộng khả năng của Humvee. Lợi thế chính của Ukraine trong cuộc chiến này có cơ sở công nghiệp quốc phòng đang phát triển, có thể đổi mới công nghệ nhanh chóng. Đặc biệt, Ukraine đang sản xuất nhiều hệ thống tác chiến điện tử và hệ thống chống máy bay không người lái. Nước này cũng đang cải thiện các chương trình phát triển vũ khí truyền thống, bao gồm lựu pháo và vũ khí động học.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả trong chiến đấu, những công nghệ mới này cần phải được tích hợp vào các phương tiện cơ động. Việc sử dụng Humvee được cho là sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc tích hợp này.
Trong hơn 4 thập kỷ qua, Humvee đã đóng vai trò quan trọng trong hoạt động của quân đội Mỹ. Thay vì ngừng hoạt động, những chiếc xe này đang tìm thấy một vai trò mới trong quân đội Ukraine, giúp Kiev tăng cường khả năng phòng thủ. Không chỉ đơn thuần là thay thế những phương tiện đã mất trên chiến trường, Humvee còn có tiềm năng trở thành một phương tiện chiến đấu ưu việt khi được tích hợp với công nghệ tiên tiến.