Các phiên dịch viên của Liên Hợp Quốc trong một buổi tranh luận của Hội đồng Bảo an. Ảnh: UN.
Vai trò quan trọng của dịch thuật và nhà dịch thuật chuyên nghiệp
Ngày Dịch thuật Quốc tế là dịp để tôn vinh công việc của các biên phiên dịch viên - những người đóng góp quan trọng vào việc mang các quốc gia xích lại gần nhau, hỗ trợ đối thoại, hiểu biết và hợp tác, góp phần vào phát triển và củng cố hòa bình, an ninh thế giới.
Hoạt động chuyển ngữ chuyên nghiệp một tác phẩm văn chương hay khoa học, bao gồm tác phẩm kỹ thuật, từ thứ tiếng này sang thứ tiếng khác, bao gồm cả dịch nói và dịch viết, đóng vai trò tất yếu đối với giữ gìn sự rõ ràng, môi trường tích cực và hiệu quả trong trao đổi công quốc tế lẫn giao tiếp giữa con người và con người.
Do vậy, vào ngày 24/5/2017, Đại hội đồng Liên Hợp Quốc đã thông qua Nghị quyết 71/288 về vai trò của những người hành nghề dịch thuật trong kết nối các quốc gia và nuôi dưỡng hòa bình, hiểu biết và phát triển. Đại hội đồng tuyên bố lấy ngày 30/9 làm Ngày Dịch thuật Quốc tế.
Vì sao lại là ngày 30/9?
Ngày 30/9 tôn vinh lễ hội của Thánh Jerome - người đã dịch Kinh thánh và được coi là ông thánh dịch.
Thánh Jerome là tu sĩ đến từ Đông Bắc Italy. Ông nổi tiếng chủ yếu vì đã nỗ lực dịch hầu hết Kinh thánh sang tiếng Latin từ các tài liệu tiếng Hy Lạp của Kinh Tân ước. Ông cũng dịch một số phần của sách Phúc âm bằng tiếng Do Thái sang tiếng Hy Lạp. Tổ tiên của ông là người Illyria và phương ngữ của ông là tiếng Illyria. Jerome học tiếng Latin ở trường và thành thạo tiếng Hy Lạp và tiếng Do Thái mà ông học dần từ sách vở và qua các chuyến du lịch. Ông qua đời vào ngày 30/9 năm 420.
Chủ nghĩa đa ngôn ngữ - giá trị cốt lõi của Liên Hợp Quốc
Các ngôn ngữ có tầm quan trọng chiến lược đối với người dân và hành tinh của chúng ta.
Con người ngày càng nhận thức rằng ngôn ngữ đóng vai trò trọng yếu trong phát triển, bảo đảm đa dạng văn hóa và đối thoại liên văn hóa, cũng như trong duy trì giáo dục bình đẳng cho tất cả mọi người, tăng cường hợp tác, trong xây dựng xã hội tri thức và bảo tồn di sản văn hóa, trong huy động ý chí chính trị cho việc áp dụng các lợi ích của khoa học và công nghệ bảo đảm phát triển bền vững.
Đại hội đồng Liên Hợp Quốc cũng coi chủ nghĩa đa ngôn ngữ - nhân tố thiết yếu trong liên lạc hài hòa giữa các dân tộc - là giá trị cốt lõi của mình. Bằng việc thúc đẩy sự khoan dung, chủ nghĩa đa ngôn ngữ bảo đảm sự tham gia hiệu quả và ngày càng tăng của tất cả mọi người trong hoạt động của Tổ chức này, cũng như bảo đảm sự hiệu quả lớn hơn, hiệu suất công việc tốt hơn với mức độ minh bạch được cải thiện.
Công việc dịch thuật tại Liên Hợp Quốc
Liên Hợp Quốc là một trong các tổ chức tuyển dụng nhiều nhất các biên phiên dịch viên chuyên nghiệp. Có tới vài trăm nhân viên ngôn ngữ làm việc tại các trụ sở của Liên Hợp Quốc ở New York (Mỹ), Geneva (Thụy Sĩ), Vienna (Áo) và Nairobi (Kenya) hoặc tại các phái bộ khu vực của Liên Hợp Quốc ở Addis Ababa (Ethiopia), Bangkok (Thái Lan), Beirut (Lebanon), Geneva (Thụy Sĩ) và Santiago (Chile).
Các nhà dịch thuật của Liên Hợp Quốc xử lý tất cả các loại văn bản, từ các tuyên bố của các nước thành viên cho tới các báo cáo do các cơ quan chuyên môn chuẩn bị. Các tài liệu do họ dịch bao gồm mọi chủ đề về chương trình nghị sự của Liên Hợp Quốc, bao gồm nhân quyền, hòa bình, an ninh và phát triển. Các vấn đề mới phát sinh mỗi ngày. Các tài liệu của Liên Hợp Quốc được phát đồng thời bằng 6 thứ tiếng chính thức của Tổ chức này (tiếng Arab, Trung Quốc, Anh, Pháp, Nga và Tây Ban Nha). Một số tài liệu cốt lõi còn được dịch sang tiếng Đức. Quá trình chuẩn bị tài liệu đa ngôn ngữ như thế này khả thi là nhờ vào các biên dịch viên của Liên Hợp Quốc. Nhiệm vụ của họ là dịch chính xác và rõ ràng nội dung các văn bản gốc sang ngôn ngữ chính của họ.
Vài thông tin thú vị
Tuyên ngôn Quốc tế về Nhân quyền giữ Kỷ lục Guinness Thế giới là tài liệu được dịch nhiều nhất, sang hơn 500 ngôn ngữ.
Một đại biểu tại Liên Hợp Quốc có thể phát biểu bằng bất cứ ngôn ngữ chính thức nào của Liên Hợp Quốc và phát biểu đó sẽ được dịch tức thời sang các ngôn ngữ chính thức còn lại của Liên Hợp Quốc./.