Tổng thống Mỹ Joe Biden. Ảnh: AP
Theo tờ Wall Street Journal ngày 25/11, thỏa thuận giữa Israel và Hamas nhằm đảm bảo tạm dừng cuộc giao tranh ở Gaza để cho phép thả các con tin, bao gồm cả người Mỹ, giúp Tổng thống Biden thoát khỏi áp lực của Đảng Dân chủ hối thúc ngừng bắn hoàn toàn. Nhưng điều đó có lẽ chỉ là tạm thời.
Tổng thống Biden đã tham gia mạnh mẽ vào thỏa thuận mới đạt được sau nhiều tuần đàm phán căng thẳng giữa Mỹ, Qatar và Ai Cập và đã được Israel thông qua sau những cuộc tranh luận kéo dài. Ông Biden đã gọi điện cho Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu hơn chục lần, kể cả trong tuần này, và cũng đã liên lạc cá nhân với những nhà lãnh đạo khác khi các cuộc đàm phán có tiến triển.
Các nhà đàm phán chạy đua để vượt qua những điểm vướng mắc vào phút cuối có nguy cơ làm chệch hướng nỗ lực trước khi công bố ngày tạm dừng giao tranh bắt đầu vào 24/11, muộn hơn một ngày so với dự định ban đầu.
Thỏa thuận trên dự kiến sẽ dẫn đến việc thả 50 phụ nữ và trẻ em bị Hamas bắt làm con tin trong 4 ngày tới, trong đó có 3 người Mỹ, đồng thời có thời gian tạm dừng giao tranh và hạn chế giám sát bằng máy bay không người lái. Các quan chức Ai Cập cho biết nhóm con tin đầu tiên đã được Hamas thả vào chiều 24/11 theo giờ địa phương.
Nhóm đầu tiên không bao gồm người Mỹ, nhưng một quan chức Nhà Trắng cho biết chính quyền vẫn hy vọng rằng người Mỹ sẽ nằm trong số 50 người. “Đây chỉ là sự khởi đầu nhưng cho đến nay mọi việc đã diễn ra tốt đẹp”, ông Biden nói.
Đối mặt với cuộc đua tái tranh cử vào năm tới, ông Biden đã phải chịu áp lực từ các nhà lập pháp và cử tri tiến bộ, đặc biệt là những người trẻ tuổi trong Đảng Dân chủ trong việc thúc đẩy ngừng bắn hoàn toàn cho cuộc xung đột kéo dài gần 7 tuần giữa Israel - Hamas. Tổng thống Biden đã từ chối làm như vậy, chỉ ra rằng trước tiên cần phải đạt được việc thả con tin và cảnh báo rằng bất kỳ sự tạm dừng kéo dài nào có thể cho phép Hamas củng cố lực lượng và thực hiện nhiều cuộc tấn công hơn.
Tuy nhiên, thỏa thuận này cho thấy ông Biden đang có một số ảnh hưởng đối với phía Israel, những người đã phản đối việc ngừng giao tranh và ông đang đạt được tiến bộ trong một lĩnh vực mà Nhà Trắng nhiều lần đặt làm ưu tiên: Thả con tin người Mỹ.
Celinda Lake, một nhà thăm dò ý kiến của Đảng Dân chủ, cho biết: “Tôi nghĩ đây sẽ là một điều thực sự tích cực. Thỏa thuận này gắn kết việc giải thoát con tin với việc tạm dừng giao tranh, hai vấn đề vốn khiến cử tri hết sức lo lắng".
Trước đó, phản ứng của Tổng thống Biden đối với cuộc chiến ở Trung Đông đã làm căng thẳng sự nhiệt tình của các bộ phận trong liên minh đã giúp ông đánh bại cựu Tổng thống Donald Trump vào năm 2020. Các cuộc thăm dò liên tục cho thấy rằng những người trẻ tuổi, những người ủng hộ rộng rãi ông ba năm trước, không thích cách tiếp cận chiến tranh của đương kim Tổng thống Mỹ.
Ví dụ cuộc thăm dò gần đây của NBC News cho thấy 70% cử tri trong độ tuổi từ 18 đến 34 không tán thành cách ông Biden xử lý cuộc xung đột giữa Israel và Hamas. Cuộc thăm dò tương tự cho thấy chỉ có 51% đảng viên Đảng Dân chủ tán thành cách Tổng thống Biden tiếp cận cuộc chiến.
Chính quyền Biden ban đầu có phản ứng ủng hộ Israel đáp trả mạnh mẽ sau cuộc tấn công của Hamas, nhưng trở nên cân nhắc hơn khi áp lực chính trị ngày càng gia tăng. Trong khi đó, thỏa thuận con tin là dấu hiệu mạnh mẽ nhất cho đến nay cho thấy Chính phủ Israel đang chú ý đến lời kêu gọi của Mỹ nhằm điều chỉnh phản ứng quân sự của họ. Nó làm tăng kỳ vọng của một số đảng viên Đảng Dân chủ rằng cuộc xung đột có thể bước vào một giai đoạn mới với cách tiếp cận có mục tiêu hơn đối với Hamas và sự quan tâm nhiều hơn đến việc bảo vệ mạng sống dân thường.
Việc tạm dừng giao tranh dữ dội trùng hợp với nỗ lực của ông Biden nhằm giành được sự chấp thuận của Quốc hội về khoản viện trợ khoảng 14 tỷ USD cho Israel. Một số nghị sĩ Mỹ đã nói rằng bất kỳ viện trợ nào cho Israel đều phải có điều kiện là ngừng ném bom, tấn công bạo lực ở Bờ Tây và cam kết rằng Israel sẽ không chiếm Gaza.
Các quan chức Nhà Trắng mô tả thỏa thuận này là một trong những biện pháp ngoại giao kiên nhẫn và bày tỏ hy vọng rằng nó sẽ mang lại một mức độ kiềm chế nhất định cho khu vực sau cuộc giao tranh căng thẳng. Nhưng họ không muốn coi bước đột phá ngoại giao này là có ảnh hưởng sâu rộng, lưu ý đến sự thiếu tin tưởng giữa Hamas và Israel ngay cả khi họ hy vọng việc thả một số con tin sẽ là nền tảng cho các cuộc đàm phán trong tương lai.