Thiên Sơn tuyết liên (hoa sen tuyết của Thiên Sơn) là loài hoa trước đây xuất hiện trong các bộ phim kiếm hiệp, tiên hiệp của Trung Quốc với công dụng cải lão hoàn đồng, tăng công lực, chữa vết thương… Những tưởng chỉ là sản phẩm của trí tưởng tượng con người nhưng loài hoa này thực sự tồn tại trong giới tự nhiên.
Từ thời nhà Thanh, một học giả Trung Hoa đã xác nhận phát hiện ra loài hoa này. Năm 2018, loài hoa này mới được ghi nhận ở đỉnh Thiên Sơn. Đến năm 2020, loài hoa tiên hiệp này được ghi nhận có ở Dzungarian Gobi, núi Baitag Bogd, Mông Cổ - cách điểm phát hiện đầu tiên 250km. Trước đó, người Tân Cương đã truyền nhau nhiều đời về kết tinh của Thiên Sơn tuyết liên, dù chưa xác nhận khoa học loài hoa này có sinh trưởng tại đây.
Như tên gọi, Thiên Sơn tuyết liên là một loài hoa “ma thuật” của tạo hoá: chúng có thể nảy mầm, sinh trưởng, ra hoa trong thời tiết lạnh lẽo giữa khe núi cao hàng nghìn mét so với mực nước biển. Loài hoa này được mệnh danh là bách thảo chi vương (vua của trăm loài dược bảo), thuộc dòng rất hiếm, chỉ sinh trưởng ở độ cao trên 2.500m so với mực nước biển, giới hạn ghi nhận vào năm 2018 là 4.000m.
Thiên Sơn tuyết liên chỉ mọc ở những khe núi đá. Từ mảnh đất cằn cỗi, ít ỏi, địa hình hiểm trở, cheo lẹo, mọc ra một đoá hoa trắng yêu kiều, bung xoè như bông sen giữa tuyết trắng. Người đời ví rằng, sở dĩ Thiên Sơn tuyết liên có hình dáng như vậy là nhờ kết tinh từ gió, mây và tuyết.
Đặc điểm độc đáo của Thiên Sơn tuyết liên hiếm loài nào có được là khoảng thời gian từ khi nảy mầm tới lúc nở hoa mất tới 5 - 7 năm, tuy nhiên toàn bộ quá trình sinh trưởng thực tế của nó chỉ trong khoảng 8 tháng. Hạt tuyết liên nảy mầm ở 0 độ C, tăng trưởng trong vùng 3 - 5 độ C và chịu được hạn mức lạnh -21 độ C. Ngoài ra, chỉ 5% số hạt Thiên Sơn tuyết liên nảy mầm thành công.
Riêng quá trình phát triển của Thiên Sơn tuyết liên cũng đã có thể coi là một điều kỳ diệu của “mẹ thiên nhiên". Nhờ quá trình này mà loài hoa sở hữu nhiều dược tính cao cường, giới y học mệnh danh tuyết liên là tiên dược.
Theo đó, một số công dụng nổi bật có thể kể đến như: giải độc, hỗ trợ điều trị bệnh phổi, đau nhức cơ thể, các bệnh phong thấp - thận hư, bồi bổ sinh lực nam giới, thống kinh nữ giới… Loài hoa này có tính nhiệt cao, tương truyền sau khi ăn vào, người ta có thể cởi trần đi trong tuyết mà không cảm lạnh.
Tại Việt Nam, Thiên Sơn tuyết liên cũng là thực phẩm quý hiếm được giới nhà giàu săn lùng để bồi bổ sức khoẻ hoặc đem biếu tặng, giá thị trường khoảng 5 triệu/bông, hoặc 80 - 100 triệu/kg.
Tuy nhiên điều đáng buồn là tuyết liên đang trong tình trạng cực kỳ nguy cấp (theo IUCN từ năm 2020), đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do bị khai thác quá mức làm thuốc cổ truyền.
Những hình ảnh mới nhất về Thiên Sơn tuyết liên được một nhà thực vật học chia sẻ vào ngày 24/7/2021 vừa qua trong chuyến khảo sát Thiên Sơn
Nguồn: Tổng hợp