Lộ rõ 2 lý do đồng minh bất lực, 'đúc' không đủ đạn cho Ukraine - Nguyên nhân từ Trung Quốc?

AFP: Châu Âu thiếu thuốc súng để chế tạo đạn pháo cho Ukraine

Hôm 3/3, sau cuộc họp với các đồng minh của Kiev ở Paris, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron đã ra tuyên bố rằng Châu Âu đang "khan hiếm một số thành phần (để chế tạo đạn pháo) đặc biệt là thuốc súng".

Cần lưu ý rằng thuốc súng mà ông Macron nói tới còn được gọi là các liều phóng, thứ giúp đẩy các đầu đạn được khai hỏa từ lựu pháo 155 mm chuẩn NATO xa hàng chục km về hướng mục tiêu ở Ukraine.

Theo chuyên gia về đạn dược tại Học viện Lực lượng Vũ trang Đức ở Munich, ông Johann Hoecherl lưu ý:

"Một trái đạn pháo nổ mạnh thông thường được chia thành ba phần. Đầu đạn chứa chất nổ mạnh bên trong vỏ bằng thép, ngòi nổ giúp đầu đạn kích nổ lập tức khi va chạm và các liều phóng riêng biệt.

Các xạ thủ pháo binh sẽ dùng từ 1, 2, 6 hoặc 8 liều phóng mỗi lần khai hỏa đầu đạn để đạt được tầm bắn mong muốn".

Hoecherl cho biết thêm rằng mặc dù liều phóng vẫn được gọi là thuốc súng nhưng thực tế là nó không phải là dạng bột mà tạo thành từ các thanh hoặc viên nhỏ.

Theo phó giám đốc Viện Quan hệ Chiến lược và Quốc tế (IRIS) của Pháp Jean-Paul Maulny, nguyên nhân đầu tiên của việc thiếu thuốc súng đó là hiện Châu Âu có rất ít nhà sản xuất chất hóa học này.

Cho tới nay chỉ có thể kể đến 2 công ty Eurenco hoạt động tại Pháp, Bỉ và Thụy Điển và Nitrochemie (phần lớn sở hữu thuộc Rheinmetall) với các cơ sở ở Đức, Thụy Sĩ.

Ông Maulny cho biết thêm rằng việc thiếu các cơ sở sản xuất tạo ra "một điểm nghẽn nằm ở sản lượng".

Không những vậy, hôm 1/3 một quan chức EU (Liên minh Châu Âu) ông Thierry Breton đã cho các phóng viên biết rằng Châu Âu cũng đang đối mặt với thách thức trong việc tìm kiếm nguyên liệu thô để làm thuốc súng:

"Để chế tạo (thuốc súng), cần một loại bông đặc biệt và hầu hết có nguồn gốc từ Trung Quốc".

"Bông đặc biệt"?

Thuốc súng hay thuốc súng đen là chất nổ được biết đến sớm nhất và bao gồm hỗn hợp lưu huỳnh (S), than củi (C) và kali nitrat (saltpeter, KNO₃).

Thuốc súng không khói Nitrocellulose (còn được gọi là xenlulozo nitrat hay guncotton) là một hợp chất dễ cháy được hình thành sau khi cellulose tinh khiết tiếp xúc với axit nitric hoặc một chất nitrat hóa mạnh bằng công thức:

3HNO₃+ C₆H₁₀O₅ → C₆H₇(NO₂)₃O₅ + 3H₂O

Một lượng tương đương Nitrocellulose có khả năng đem lại năng lượng khí gấp 6 lần thuốc súng đen, khói tạo ra ít hơn và ít nóng hơn, chính vì vậy nó đã được chọn để thay thế người tiền nhiệm trong việc sản xuất liều phóng.

Có thể nói "loại bông đặc biệt" mà ông Thierry Breton nhắc đến là cellulose tinh khiết (C₆H₁₀O₅).

Vị quan chức EU cũng nói thêm "Việc giao loại bông này từ Trung Quốc đã "tình cờ" dừng lại  cách đây vài tháng" và đổ lỗi rằng "gần đây Trung Quốc và Nga đã tăng cường hợp tác kinh tế và liên lạc ngoại giao, và quan hệ đối tác chiến lược..."

Vậy vấn đề Châu Âu không có cellulose tinh khiết để đáp ứng nhu cầu đạn pháo của Ukraine là vì Trung Quốc? Câu trả lời có vẻ không đơn giản như vậy.

Tới đây chúng ta cần lưu ý tới một bài viết được hãng tin CNN của Mỹ đăng tải vào tháng 6/2020 rằng nước này đã "chặn nhập khẩu bông" từ một nhà sản xuất quan trọng của Trung Quốc là XPCC. Vào năm 2018, XPCC sản xuất 30% sản lượng bông của Trung Quốc.

Dù lý do của việc thiếu cenllulose tinh khiết là gì thì ông Breton cũng tiết lộ rằng "các nước Bắc Âu đã tìm ra chất thay thế cho bông Trung Quốc" và các công ty sản xuất loại nguyên liệu thay thế này sẽ được EU hỗ trợ.

Vị quan chức dự đoán rằng những nỗ lực của EU nhằm tăng sản lượng đạn pháo sẽ nâng công suất sản xuất hàng năm của khối lên khoảng 1,5 triệu đến 1,7 triệu vào cuối năm nay.

Và để so sánh, ông cũng ước tính con số của ngành công nghiệp quốc phòng Nga là "dưới 2 triệu một chút".