Gần 10 năm ông Mai Văn Quân ở huyện Hà Trung, tỉnh Thanh Hóa đã tự bỏ tiền đầu tư khu đất rộng 22ha để trồng cây làm nơi trú ngụ cho hàng vạn con cò và chim. Chăm sóc bảo về đàn cò không chỉ góp phần gìn giữ môi trường sinh thái mà việc làm của người nông dân này đang góp phần tạo nên cảnh quan thiên nhiên tươi đẹp cho miền quê nơi đây.
Bỏ tiền "xây nhà" cho cò ở
Đến khu vực xã hà Ngọc, huyện Hà Trung vào mỗi buổi chiều mát nhiều người không khỏi bất ngờ trước khung cảnh hàng nghìn con cò bay ngập trời đậu kín trên cây trong trang trại do ông Quân quản lý.
Nhá nhem tối mỗi ngày, ông Quân, 60 tuổi, lại dạo quanh khu vườn của gia đình để thăm đàn cò đang chao nghiêng trên những bụi tre. Thói quen này được ông duy trì hơn 10 năm qua.
Nhiều lần chứng kiến đàn chim hoang dã bị thợ săn giăng lưới hoặc bắn hạ mang đi bán thịt, ông bảo "rất xót xa, cần có hành động". Trong một lần về Hà Ngọc, thấy giữa cánh đồng hoang vu có nhiều loài cò bợ thường bay về trú ngụ, ông nảy sinh ý định biến nơi đây thành ngôi nhà cho lũ chim hoang đến ở.
Ông Mai Văn Quân chia sẻ, khu đất này trước kia đầm lầy, lau lách mọc ùm tùm. Năm 2004, gia đình ông đấu thầu với mục đích làm trang trại. Trong quá trình cải tạo mỗi buổi chiều tà có vào đàn cò nhỏ tìm về khu vườn trú ngụ. Ban đầu, ông nghĩ những đàn cò này chỉ trú tạm vài hôm rồi sẽ bay đi tuy nhiên đàn cò thường xuyên bay đi bay về, làm tổ đẻ trứng ngày càng nhiều hơn.
"Tôi có trồng cây, đào mương, lắp đường xây tường bảo vệ thì cò mỗi năm về càng nhiều. Cho đến bây giờ khoảng 4-50 loại chim trong đấy nhiều nhất là cò".
Năm 2014, ông Quân quy hoạch khu đất đã đấu thầu làm trang trại thành 3 vùng sản xuất, 2 vùng để tập trung chăn nuôi và trồng cây ăn quả và một phần đất ông cải tạo làm nơi trú ngụ cho cò và nhiều loại cá thể sinh vật khác. Đến nay khi cây cối trong vườn tươi tốt lên số lượng cò về ngày càng nhiều.
Cùng với cò vạc và nhiều loại chim khác đã tìm về trang trại của gia đình ông trú ngụ. Để tạo môi trường sinh thái cho cò sinh sống ông đã trồng thêm 50 bụi tre lớn, thuê thêm 3 lao động. Ngoài công việc chăm sóc cải tạo vườn tạp còn làm thêm nhiệm vụ trông coi bảo vệ đàn cò không bị săn bắt.
"Vừa tưới cây vừa bảo vệ đàn cò để giữ gìn môi trường thiên nhiên đã có. Đừng nghĩ đến việc săn bắt chim về làm thịt để môi trường ngày càng phát triển"
Đất lành chim đậu
"Nhiều người bảo tôi khùng, nhưng tôi cứ làm với tất cả đam mê...", ông chủ vườn cò chia sẻ. Hiện số lượng cò làm tổ, sinh nở trong khu vườn của gia đình ông Quân lên tới hàng chục nghìn con. Ngoài các loài cò lửa, cò nhện còn có bồ nông, sáo sậu, bìm bịp...
Gắn bó với đàn cò gần 10 năm nay, nhìn thấy quá trình phát triển ông Quân hiểu được quy luật sinh tồn hàng ngày của chúng. Đàn cò đi kiếm ăn từ 5 giờ sáng đến 17h-18 giờ hàng ngày trong phạm vi từ 1-10km.
Vị trí kiếm ăn và thức ăn của mỗi loại cò sẽ khác nhau. Chiều chiều cò bay thành từng đàn chao liệng trên bầu trời trước khi trở về vườn trú ngụ sau một ngày dài kiếm ăn làm rộn rã cả một vùng quê.
Để bảo vệ đàn chim, ông Quân còn thuê nhiều nhân công vừa chăm sóc cây trồng vừa canh chừng không cho người lạ săn bắn. Bà Bùi Thị Thắm, công nhân trong trang trại cho hay, hàng ngày đi kiểm tra xem chim cò bị thương hay không. Con nào bị dính bẫy lưới thì gỡ, những con bị bệnh chết thì đem chôn, rảnh thì bà dùng dao phát quang cây bụi cho chim lấy chỗ làm tổ, sinh nở.
"7 năm tôi làm ở đây có rất nhiều các con vật trú ẩn như cò, chim, sáo, chào mào, chim chích chèo,… Cò thường đi ăn buổi sáng đến 4h chiều ngủ ở đây rồi sáng mai lại đi ăn tiếp. Chúng tôi thường đi kiểm tra không cho người lớn với trẻ con vào để săn bắt cò, kiểm tra con cò nào bị thương sẽ băng bó lại cho nó".
Hiện nay, số lượng cò làm tổ, sinh nở trong khu vườn nhà ông Quân ngày càng gia tăng, ông đang có ý tưởng cải tạo lại khu đất, trồng thêm cây xanh cho cò đậu.
Chủ nhân của khu đất thu hút hàng vạn con cò này mong muốn tương lai nơi đây trở thành một ốc đảo cò, một điểm du lịch sinh thái cho cộng đồng đến tham quan du lịch.
Việc bảo vệ đàn cò tại trang trại của gia đình ông Mai Văn Quân là việc làm tử tế được người dân, chính quyền địa phương ủng hộ và đánh giá cao. Góp phần tuyên truyền bảo vệ, giữ gìn hệ sinh thái tự nhiên.
Đánh giá cao mô hình trang trại và hành động bảo vệ các loài chim hoang dã của ông Quân, ông Nguyễn Minh Tấn, Chủ tịch xã Hà Ngọc, cho biết đây là vườn cò duy nhất ở huyện Hà Trung nên rất cần được bảo tồn và nhân rộng. Chính quyền đang xem xét, tạo điều kiện để thành lập khu du lịch sinh thái ở nơi này nhằm phát huy hơn nữa giá trị của vùng đất.