Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC), Đại diện cấp cao Liên minh Châu Âu (EU) về Chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell. Ảnh: Thanh Phạm
Chuyến thăm khởi động quá trình nâng cấp quan hệ
Trong cuộc gặp gỡ báo chí ngày 31/7, Phó Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC), Đại diện Cấp cao Liên minh châu Âu (EU) về chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell Fontelles đã chia sẻ lý do khiến EU muốn khởi động quá trình nâng cấp quan hệ với Việt Nam.
Ông Borrell cho biết, Việt Nam là quốc gia có số lượng hiệp định và thỏa thuận với Liên minh châu Âu nhiều nhất tại khu vực Đông Nam Á, trong đó có Thỏa thuận Thương mại Tự do Việt Nam – EU (EVFTA), Hiệp định khung về Quan hệ Việt Nam – EU (PCA), Quan hệ Đối tác Chuyển đổi Năng lượng Công bằng (JETP) và nhiều thỏa thuận khác.
"Khi chứng kiến mối quan hệ kinh tế phát triển nhanh chóng thì chúng tôi cảm thấy cần phải có sự công nhận và thúc đẩy hợp tác mạnh mẽ, đây cũng là một lẽ tự nhiên", ông Borrell nói.
"Có nhiều mức độ khác nhau về quan hệ hợp tác nhưng quan hệ Việt Nam - EU hiện nay chưa được tương xứng với mức độ sâu sắc trong quan hệ, cũng như thiện chí giữa hai bên. Vì vậy, tôi nghĩ rằng chúng ta phải bắt tay ngay vào việc nỗ lực nhằm nâng cấp quan hệ hai bên lên mức toàn diện và chiến lược".
Đại diện cấp cao EU bày tỏ mong muốn đặt nền móng khởi động cho quá trình nâng cấp quan hệ EU - Việt Nam thông qua chuyến thăm lần này của mình: "Có thể nói rằng một trong những kỳ vọng và mong muốn quan trọng nhất trong chuyến thăm lần này của tôi là quyết định khiến hai bên bắt đầu công tác chuẩn bị, hướng tới việc nâng cấp quan hệ từ ngày hôm nay".
"Chuyến thăm của tôi cho thấy tầm quan trọng và sự quan tâm của chúng tôi đối với khu vực này của thế giới, đặc biệt là Việt Nam. Tại châu Âu chúng tôi tin rằng lịch sử của nhân loại trong thế kỷ 21 sẽ được viết nên ở khu vực này", ông Borrell nói.
Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu (EC), Đại diện cấp cao Liên minh Châu Âu (EU) về Chính sách đối ngoại và an ninh Josep Borrell (phải) và Đại sứ - Trưởng Phái đoàn EU tại Việt Nam Julien Guerrier trong buổi gặp gỡ báo chí ngày 31/7. Ảnh: Thanh Phạm
Đại diện cấp cao EU nhấn mạnh: Liên minh Châu Âu xác định rõ rằng, Việt Nam là một đối tác quan trọng của EU trong việc triển khai chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương và kỳ vọng vào việc tăng cường hơn nữa mối quan hệ đối tác giữa hai bên.
Theo ông Borrell, Việt Nam là đối tác thương mại hàng đầu của EU trong khu vực mà tác động chính có thể kể đến là việc thực thi Hiệp định Thương mại Tự do (EVFTA) năm 2020, giúp trao đổi kim ngạch thương mại hai chiều tăng trưởng 36%.
Ông Borrell cũng bày tỏ rằng, bản thân ông rất ấn tượng với sự kiên cường của con người Việt Nam, về quá trình phát triển nhanh chóng của đất nước trong những năm qua, cũng như những nỗ lực ngoại giao mạnh mẽ của Việt Nam nhằm thúc đẩy mối quan hệ chặt chẽ với nhiều quốc gia và khu vực như Mỹ, châu Á, châu Âu.
EU sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam
Đại diện Cấp cao EU bày tỏ quan ngại đối với tình hình hiện thời trên Biển Đông bởi theo ông Borell, gần 40% hàng hóa nhập khẩu và hơn 20% hàng hóa xuất khẩu của EU đi qua khu vực. EU có mối quan tâm trực tiếp tới việc duy trì hòa bình, ổn định tại Biển Đông.
Ông Borrell nhận định tích cực về hoạt động ngoại giao của Việt Nam và khẳng định sự ủng hộ của EU đối với Việt Nam trong nhiều lĩnh vực.
"Chúng tôi được khích lệ bởi các hoạt động ngoại giao của Việt Nam, cũng như các cuộc đối thoại và ngoại giao của Việt Nam với các nước trong khu vực như Indonesia, Philippines. Chúng tôi có thể đẩy mạnh hợp tác với Việt Nam, hỗ trợ Việt Nam tăng cường năng lực trong các nội dung về hòa bình và an ninh, cùng hợp tác trong các lĩnh vực an ninh mạng, an ninh hàng hải, cũng như quản lý khủng hoảng", ông Borrell nói.
Bên cạnh đó, Đại diện Cấp cao EU cũng tuyên bố, EU ủng hộ Việt Nam thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 thông qua cơ chế về đối tác chuyển đổi năng lượng công bằng (JETP) trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của Việt Nam hiện nay. Ông Borrell cho rằng, điều cần ưu tiên tại thời điểm này là thúc đẩy các quá trình, xác định các dự án ưu tiên và tiến hành các vấn đề về cải cách quy định, luật pháp.
Triển vọng gỡ thẻ vàng IUU, phê chuẩn EVIPA
Về khả năng gỡ thẻ vàng IUU (các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không được quản lý) cho Việt Nam, Đại diện Cấp cao EU bày tỏ kỳ vọng vào báo cáo của các cơ quan liên quan từ Việt Nam vào mùa thu năm nay.
"Dựa trên báo cáo này, chúng tôi sẽ tổ chức đoàn thanh tra đến Việt Nam để đánh giá tình hình về nỗ lực chống IUU và xem xét liệu có thể dỡ bỏ thẻ vàng hay không", ông Borrell nhấn mạnh.
Ông Borrell cho rằng cả EU và Việt Nam đều cần bảo đảm tính bền vững của các nguồn lợi thủy sản, cũng như một cộng đồng ngư nghiệp bền vững trong tương lai.
Theo ông Borrell, phía EU đã có những cuộc trao đổi và hợp tác hiệu quả đối với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn về nhiều vấn đề cụ thể như lắp đặt các thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá để có thể truy vết, định vị. Ông cho rằng, tiếp theo cần phải đảm bảo làm sao thực thi hiệu quả các biện pháp này tại các địa phương.
Về Hiệp định bảo hộ đầu tư Việt Nam - EU (EVIPA), ông Borrell thừa nhận rằng quá trình phê chuẩn đang bị chậm trễ và vấn đề nằm ở một số quốc gia thành viên EU. Ông Borrell cho biết, hiện ông đang hối thúc các quốc gia này tăng tốc hơn nữa bởi EVIPA nằm trong lợi ích của các quốc gia thành viên EU, cũng như lợi ích của Việt Nam.
"Khi Việt Nam có sự đảm bảo về mặt môi trường, giảm thiểu rủi ro thì các nhà đầu tư châu Âu sẽ muốn đầu tư nhiều hơn. Hiện nay nhiều doanh nghiệp châu Âu đã sẵn sàng đầu tư vào Việt Nam, vấn đề chỉ nằm ở việc chậm phê chuẩn của các quốc gia thành viên EU", Đại diện Cấp cao EU cho hay.