Tờ Newsweek (Mỹ) ngày 5/9 đưa tin, trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên chương trình truyền hình “The View with Catherine Chang” của Đài Loan, lãnh đạo hòn đảo này, ông Lai Ching-te, đã cáo buộc nỗ lực thống nhất Đài Loan của Trung Quốc không phải vì toàn vẹn lãnh thổ như Bắc Kinh tuyên bố mà là vì tham vọng thay đổi "trật tự thế giới dựa trên luật lệ".
Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời của nước này, cần được thống nhất bằng mọi giá, kể cả dùng vũ lực.
Theo Newsweek, lãnh đạo Đài Loan chỉ ra các hiệp ước vào giữa thế kỷ 19 cho thấy triều đình Mãn Thanh của Trung Quốc đã nhượng lại vùng lãnh thổ rộng lớn ở vùng Mãn Châu (vùng Đông Bắc Trung Quốc) cho Sa hoàng Nga.
Ông Lai nói rằng Trung Quốc nên lấy lại vùng đất này của Nga nếu thực sự có động cơ từ các mối quan tâm về lãnh thổ.
Lãnh đạo Đài Loan Lai Ching-te (trái) trả lời phỏng vấn trong chương trình truyền hình “The View with Catherine Chang”. Ảnh: RTI Radio Taiwan International
Theo Newsweek, lãnh thổ nhượng lại cho Nga là một vấn đề gây tranh cãi trong nhiều thập kỷ ở Bắc Kinh, với việc nhà sáng lập Đảng Cộng sản Trung Quốc Mao Trạch Đông từng gọi đó là "hóa đơn chưa thanh toán". Căng thẳng từng bùng phát thành xung đột dọc biên giới hai nước vào năm 1969.
Hãng thông tấn nhà nước Nga TASS đưa tin, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova hôm 3/9 đã lên tiếng chỉ trích tuyên bố của ông Lai. Bà Zakharova nói, Trung Quốc và Nga đã giải quyết vấn đề biên giới trong một thỏa thuận năm 2004, và nhấn mạnh rằng Moscow ủng hộ tuyên bố của Bắc Kinh về vấn đề Đài Loan.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga cáo buộc lãnh đạo Đài Loan đang bị "thúc đẩy theo hướng ly khai". Bà Zakharova nói thêm rằng ông Lai nên tập trung nhiều hơn vào kinh tế Đài Loan và "thể hiện cách tiếp cận mang tính xây dựng đối với đề xuất của giới lãnh đạo Trung Quốc về việc thống nhất hòa bình với Trung Quốc đại lục".
"Chúng tôi tin tưởng rằng những người bạn của chúng tôi ở Bắc Kinh cũng có cùng quan điểm", bà Zakharova nói thêm.
Theo Newsweek, giống như nhiều quốc gia khác, Mỹ không có quan hệ ngoại giao chính thức với Đài Loan, mặc dù trên thực tế vẫn duy trì mối quan hệ chặt chẽ với hòn đảo này thông qua một văn phòng lãnh sự. Washington cũng là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Đài Loan; và trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc đã lên án các vụ mua bán vũ khí này là vi phạm chủ quyền của họ.
Tổng thống Nga Vladimir Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Trung Nam Hải ở Bắc Kinh vào ngày 16/5/2024. Ảnh: AFP
Mặc dù Trung Quốc không trực tiếp phản hồi bình luận của lãnh đạo Đài Loan về Nga, nhưng họ đã đưa ra một tuyên bố vào ngày 3/9 chỉ trích ông Lai.
Văn phòng các vấn đề Đài Loan (TAO) - cơ quan chịu trách nhiệm về quan hệ xuyên eo biển với Đài Loan và thúc đẩy chương trình nghị sự thống nhất của Bắc Kinh - cho biết ông Lai đang "khiến quan hệ xuyên eo biển ngày càng phức tạp và nguy hiểm".
TAO mô tả lời lẽ của ông Lai trong 100 ngày đầu tiên làm lãnh đạo Đài Loan là "cuộc chiến về nhận thức và dư luận" hướng đến sự đồng thuận trên toàn đảo về nền độc lập của Đài Loan và củng cố quyền lực của Đảng Dân chủ Tiến bộ của ông.
Theo Newsweek, trong những năm gần đây, những nhượng bộ lãnh thổ đối với Nga đã trở thành chủ đề nóng trong số những người theo chủ nghĩa dân tộc Trung Quốc. Một số người trong số này cho rằng Moscow nên trả lại phần đất đã mất.