Tuy nhiên, thực tế các "công thức bí mật" của họ đều đã bị thay đổi ít nhiều kể từ khi được tạo ra.
Tận dụng sức mạnh của truyền thống
Coca-Cola nói rằng họ đã giữ công thức bí mật đồ uống có ga của mình trong vòng 127 năm trời, tại một két sắt bằng thép luôn nằm trong ánh đèn an ninh màu đỏ. Vài chiếc camera an ninh đã giám sát 24/24 khu vực canh giữ công thức bí mật, nhằm đảm bảo nó luôn nằm trong vòng bí mật.
Nhưng trong dấu hiệu cho thấy hoạt động canh gác và giám sát chỉ để "biểu diễn", các bức ảnh xuất hiện trên màn hình giám sát cho thấy nhiều du khách đang mỉm cười và vẫy tay trước màn hình. “Nhà kho canh giữ bí mật này giống như một màn biểu diễn thôi", một người bảo vệ ở bảo tàng Thế giới Coca-Cola ở Atlanta, thừa nhận.
Tuy nhiên, có một thực tế rằng khả năng lưu giữ nguồn gốc lâu đời về một sản phẩm và tạo ra cảm giác hoài cổ có thể giúp mang tới doanh thu trị giá hàng tỷ đô la. Đó là lợi thế khó đo đếm, trong thời điểm các nhà sản xuất thực phẩm lớn đang vấp phải sự cạnh tranh dữ dội từ các doanh nghiệp nhỏ và siêu thị giá rẻ, vốn hấp dẫn những người Mỹ đang lâm vào cảnh kẹt tiền.
Đó là lý do vì sao các công ty như Coca-Cola và Twinkies vẫn cố giữ quan điểm rằng công thức đồ ăn/uống của họ là bí mật, không thay đổi suốt hàng thế kỷ và cần phải được bảo vệ chặt chẽ.
Mùa hè này, những chiếc bánh Twinkies chứa kem được nhiều người Mỹ ưa thích sẽ trở lại thị trường sau khi tạm vắng bóng suốt 9 tháng vì công ty mẹ Hostess Brands phá sản. Chủ nhân mới của những chiếc bánh này nói rằng nó sẽ có hương vị giống hệt như cũ.
Một đại diện của Hostess là Hannah Arnold nói trong thư điện tử rằng những chiếc bánh Twinkies ngày hôm nay "đặc biệt giống" với bánh gốc. Arnold cho biết 3 nguyên liệu đầu tiên của bánh vẫn là bột mỳ, nước và đường.
Vô cùng khó tin với tuyên bố "không thay đổi"
Tuy nhiên, không khó để nhận ra sự khác biệt. Một hộp bánh Twinkies giờ có tới hơn 25 thành phần và có thời hạn sử dụng 45 ngày, dài hơn gần 3 tuần so với thời hạn 26 ngày của cách đây một năm. Điều này cho thấy chắc chắn thành phần của bánh đã bị thay đổi, ít nhất là so với khi nó được tạo ra vào năm 1930. “Khi Twinkies mới ra đời, chúng chủ yếu được làm từ nguyên liệu tươi" - Steve Ettlinger, tác giả cuốn "Giải mã Twinkie" viết về nguồn gốc của chiếc bánh cho biết.
John Ruff, người từng lãnh đạo bộ phận nghiên cứu và phát triển ở công ty Kraft Foods, nói rằng các công ty thường thay đổi, tinh chỉnh công thức của họ vì nhiều lý do, bao gồm việc để đáp ứng các yêu cầu quản lý mới, chi phí sản xuất... có ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất hàng loạt.
“Công thức bí mật giống như một bí ẩn vậy" - Marilyn Buamah, chủ tịch của Viện nghiên cứu công nghệ thực phẩm, nơi nghiên cứu khoa học thực phẩm cho biết - "Sẽ rất kinh ngạc nếu các công thức của những thương hiệu lớn chưa từng có sự thay đổi".
Có những công ty khẳng định họ vẫn tuân theo truyền thống. Ví dụ như KFC tuyên bố công ty vẫn áp dụng công thức đã được sáng lập viên, đại tá nhiều râu Harland Sanders tạo ra trong năm 1940. Chuỗi cửa hàng ăn nhanh này rất hiểu về sức mạnh của hoạt động tiếp thị, với Sanders đã từng nhuộm râu sang màu trắng để ông trông chín chắn hơn.
Năm 2009, khi KFC quyết định rằng công thức viết tay của món gà rán do họ tạo ra cần một sự bảo vệ mới mẻ hơn, công ty đã lắp một két sắt nặng 280 kg, thường xuyên được video giám sát, được gắn thiết bị phát hiện chuyển động và được bê tông dày tới gần một mét bao vây mọi mặt. Sự bảo vệ này là để tránh cho công thức bị đánh cắp.
Một phát ngôn viên KFC là Rick Maynard nói rằng các phần quan trọng trong công thức là việc pha chế gia vị, sử dụng gà sạch, ướp gà theo tiêu chuẩn và rán dưới áp lực đúng chuẩn. Công ty khẳng định các loại gà rán của mình đều sử dụng gia vị theo công thức ban đầu. Thế nhưng những thành phần phụ thêm được bổ sung sau này là gì thì họ không nói ra.
Coca-Cola và PepsiCo, hai công ty sản xuất đồ uống có gas số 1 và số 2 trên thế giới, cũng nổi tiếng vì hay "khoe" việc tuân theo truyền thống.
Thực tế trong cuốn sách “Công thức mật" xuất bản năm 1994, với nhiều bài phỏng vấn các quản trị viên cao cấp của Coca-Cola, phóng viên Frederick Allen nói rằng nhiều sự thay đổi đã được thực hiện với công thức của công ty trong nhiều năm. Ví dụ, Allan thấy rằng nước uống này từng chứa một lượng ma túy cocaine nhất định, kết quả từ việc có lẫn lá coca trong thành phần. Ngoài ra, Coca-Cola từng có lượng caffeine cao gấp 4 lần hiện nay.
Trong thông báo gửi qua thư, Coca-Cola nói rằng công thức mật của họ vẫn giống hệt khi mới được phát minh vào năm 1886 và cocaine chưa từng là "thành phần" được thêm vào nước uống có ga của họ.
PepsiCo cũng tôn vinh nguồn gốc và trong 2 năm qua đã tổ chức các cuộc họp cổ đông ở New Bern, nơi Caleb Bradham đã tạo ra thứ nước uống Pepsi nổi tiếng. Nhưng ít người biết rằng từ năm 1931, chủ nhân mới của công ty đã thực hiện các thay đổi để khiến thứ đồ uống này ngọt hơn, do ông không thích vị ban đầu của nó.
Không phải ai cũng thích truyền thống
Trong những năm 1980, cả Coca-Cola và PepsiCo đều chuyển từ đường sang dùng syro ngô, một chất tạo ngọt rẻ hơn. Năm ngoái, công ty cũng thay đổi chất tạo màu caramel trong nước uống của mình để tránh không phải dán mác đồ uống có khả năng gây ung thư ở California, vì có chứa carcinogen.
Cả Coca-Cola và PepsiCo đều đã nói rằng các chất tạo ngọt và chất tạo màu không thay đổi công thức cơ bản hoặc hương vị đồ uống của họ. Và họ tiếp tục bơm thêm cơn sốt về bí kíp truyền thống của mình.
Ví dụ như mùa xuân vừa qua, Coca-Cola đã hoan nghênh tin một người đàn ông ở Georgia đã tìm thấy bảo sao công thức đồ uống có ga của họ và tìm cách bán nó trên mạng eBay. Công ty nói rằng tin tức này cho thấy người ta vẫn rất quan tâm tới lịch sử đồ uống của công ty và thậm chí còn sốt sắng đề nghị việc cho các sử gia của công ty vào cuộc để tăng cơn sốt.
Sự trung thành với truyền thống đã được thể hiện rõ tại Thế giới Coca-Cola, nơi du khách tìm tới đây để chiêm ngưỡng két sắt chứa công thức mật. Trên tường của trung tâm có đầy các tít báo chí như để làm tăng thêm sự huyền bí. Ví dụ như : "Ngay cả khi nhìn thấy công thức, bạn cũng không thể hiểu nó" hay "Đây là bí ẩn lớn nhất mọi thời đại".
Bảo tàng đón khoảng 1 triệu du khách mỗi năm, nhưng không phải ai cũng ấn tượng với việc Coca-Cola bám lấy truyền thống. Trong một buổi chiều gần đây, sau khi đã ghé thăm nơi lưu giữ két sắt chứa bí kíp của công ty, một bé trai hùng hồn tuyên bố: "Nơi này thật chán ngắt".
