Năm 2007, Jorge Valdano, người đã giành thành công trên cương vị cầu thủ và HLV Real Madrid, viết trên tờ Marca (Tây Ban Nha) rằng Rafael Benitez và Jose Mourinho đang hủy hoại bóng đá. Ông khẳng định rằng với các HLV này, chủ nghĩa cá nhân trong bóng đá bị lật đổ và thay thế vào đó là tính tập thể. Bài viết lúc đó của Valdano đã thu hút rất nhiều sự chú ý.

Từ trường hợp của Mourinho và Benitez

Có một điều đặc biệt là hai HLV mà Valdano nhắc tới đều không có sự nghiệp cầu thủ thành công. Mourinho đi theo con đường của cha mình là trở thành cầu thủ. Nhưng ông đã chuyển hướng chú ý đến công việc HLV vào lúc 22 tuổi. Rafael Benitez cũng không có sự nghiệp cầu thủ nổi bật và ông đã giải nghệ sớm khi đang chơi ở giải đấu hạng thấp ở Tây Ban Nha.

Theo Valdano, chính việc không có một sự nghiệp cầu thủ nổi bật đã ảnh hưởng lớn tới phương pháp huấn luyện của hai HLV này: “Hai người có một điểm chung: bị đánh giá thấp trong quá khứ, khao khát giành vinh quang và mong muốn kiểm soát mọi thứ. Và điều đó đã ảnh hưởng tới phương pháp huấn luyện của họ. Mourinho và Benitez do vậy không tin tưởng vào những ngôi sao trong đội có thể mang về chiến thắng”.

Huyền thoại người Argentina bình luận rằng Mourinho và Benitez giống như những đứa trẻ đứng ở bên ngoài, nhìn các cầu thủ tài năng biểu diễn với trái bóng trên sân. Valdano chỉ ra rằng chính việc không phải là những ngôi sao sân cỏ mà cả Mourinho và Benitez có thể làm việc trong những hệ thống cứng nhắc.

Những nhà cầm quân này đã áp đặt các giới hạn lên các cầu thủ. Họ tạo ra những đội bóng mà họ cần, nhưng chưa bao giờ được thi đấu trong sự nghiệp cầu thủ trước kia. Cách nhìn về chiến thắng của hai HLV này là rất nhàm chán, như trận bán kết Champions League mùa 2006-07 giữa Liverpool của Benitez và Chelsea của Mourinho.

“Chelsea và Liverpool là những ví dụ rõ ràng nhất về bóng đá hiện tại. Hai đội này đều chơi rất quyết liệt, rất tập thể, rất chiến thuật, rất trực diện và nặng về thể lực. Nhưng họ không có đường chuyền ngắn nào cả. Một pha động tác giả ư? Không có. Một pha phối hợp một hai, một pha xỏ háng ư? Họ không đá như thế”, Valdano viết sau trận lượt đi giữa hai đội.

Những nhận định của Valdano đã gây ra nhiều tranh cãi. Đơn cử như Arsene Wenger, người không hề có sự nghiệp lẫy lừng, vẫn có thể tạo ra một Arsenal với lối chơi hoa mỹ và giành được thành công trong thập niên đầu ông dẫn dắt “Pháo thủ”.

Nhưng điều mà Valdano viết lại đúng với trường hợp của Zinedine Zidane, người đã giành được thành công rực rỡ trên cương vị cầu thủ. Ông được đánh giá là một tiền vệ tài năng và sở hữu kĩ thuật điêu luyện. Và Zidane tất nhiên sẽ không thể phù hợp được với hệ thống cứng nhắc của Mourinho lẫn Benitez.

Tới thành công của Zidane

Nhưng có thể nói rằng từ bài viết của mình Valdano đã ngầm đưa ra một giải thuyết quan trọng, đó là các HLV sẽ xây dựng lên đội bóng dựa trên tư tưởng về bóng đá từ hồi còn là cầu thủ của mình. Với Zidane, ông đã xây dựng lên một đội bóng với các cá nhân tài năng để tìm ra những giải pháp giành chiến thắng.

Zidane cho các cầu thủ được thi đấu tự do đến nỗi người ta cảm giác có sự lỏng lẻo về chiến thuật. Đơn giản bởi ông luôn tin tưởng vào những cá nhân tài năng trong đội, không giống như Mourinho và Benitez.

Nhìn vào lối đá hiện tại của Real Madrid, nhiều cầu thủ có thể phát thèm. Isco chơi tự do phía sau Cristiano Ronaldo. Karim Benzema thì được phép di chuyển vào vòng cấm hoặc lùi sâu để lấy bóng. Chẳng sao cả, bởi vì Zidane luôn tin tưởng anh ta.

Chính Zidane từng đưa ra câu nói nổi tiếng vào năm 2003, khi chủ tịch Florentino Perez bán Claude Makelele và thay thế anh ta bằng David Beckham: “Ngài dát vàng chiếc Bentley làm gì khi nó đã mất động cơ”.

Phản ứng của Zidane là có lí do, bởi chính sự hiệu quả của Makelele cho phép Zidane thi đấu tự do hơn trên sân và thỏa sức sáng tạo. Giờ đây, trên cương vị HLV, chẳng có gì ngạc nhiên khi Zidane có niềm tin vững chắc với Casemiro, người đóng vai trò tương tự Makelele năm nào trong đội bóng của ông.

Có thể nói, Zidane đã xây dựng lên đội bóng mà ông cần khi ông còn là một cầu thủ. Có những ngôi sao trong đội, nhưng cũng có những công nhân trên sân với công việc thầm lặng. Cũng phải nói rằng, trong đội hình hiện tại của Real Madrid, hầu như không có mấy người sánh được với Zidane hồi còn thi đấu. Cristiano Ronaldo có lẽ là người duy nhất có thể so sánh với Zidane về mặt tài năng.

Với 8 danh hiệu đoạt được cùng Real Madrid sau chưa đầy 2 năm dẫn dắt, có thể nói rằng Zidane đã thành công trong việc xây dựng một đội bóng theo quan điểm từ hồi còn là cầu thủ của mình.