Biến thể phụ BA.5 của chủng Omicron lần đầu được phát hiện tại Nam Phi vào tháng 1-2022 hiện đã ghi nhận tại Việt Nam. Theo GS-TS Phan Trọng Lân, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), điều này đã được cảnh báo trước đó, việc xâm nhập chủng mới là tất yếu do sự mở cửa giao lưu về kinh tế, thực hiện bình thường mới.
"Chúng tôi vẫn đang tiếp tục theo dõi diễn biến của các biến chủng mới và thông tin từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO)" - GS Lân chia sẻ.
Biến thể phụ BA.5 đã xâm nhập Việt Nam
Nói về mức độ nguy hiểm của biến thể phụ này, ông Lân cho biết hiện nay thế giới vẫn đang tiếp tục đánh giá về tính lây lan của hai biến thể phụ mới BA.4, BA.5. Tuy nhiên, một số đánh giá nhỏ lẻ ban đầu cho thấy hai biến thể phụ này lây lan nhanh hơn biến thể BA.1 và BA.2.
"Về khả năng gây bệnh nặng, hiện chưa có bằng chứng cụ thể, tuy nhiên một số nghiên cứu cho thấy có biểu hiện tăng nặng tại khu vực châu Phi. Để có bức tranh tổng thể cần thêm nghiên cứu tại châu Âu, Mỹ" - GS Lân thông tin.
Mới đây, cơ quan kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh châu Âu (ECDC) cảnh báo 2 biến thể phụ BA.4 và BA.5 sẽ lây lan rộng. Biến chủng này có khả năng làm gia tăng số người lây nhiễm cần nhập viện điều trị hoặc tử vong và điều này sẽ gây áp lực cho nền y tế.
Theo các chuyên gia y tế, dù các loại vắc-xin khác nhau, có hiệu lực bảo vệ khác nhau, nhưng đều giúp giảm tỉ lệ bệnh nặng, ca tử vong. "Khi so sánh giữa người đã mắc và tiêm hoặc không tiêm sau khi mắc thì kháng thể và thời gian bảo vệ của người mắc bệnh và tiêm sau mắc sẽ lâu hơn" - đại diện Bộ Y tế chia sẻ.
Với sự xâm nhập của biến thể phụ BA.5, các chuyên gia và tổ chức quốc tế khuyến cáo cần duy trì biện pháp ứng phó như tiêm vắc-xin Covid-19 tăng cường, mũi nhắc lại cho những nhóm có nguy cơ mắc bệnh và tăng cường hệ thống giám sát trọng điểm.
WHO cũng nhận định thế giới vẫn đang trong đại dịch và cảnh báo biến chủng mới có thể làm dịch bệnh phức tạp và gia tăng trở lại. Omicron hiện là biến chủng phổ biến, nhưng chưa phải là biến chủng cuối cùng.
Chắc sóc bệnh nhân Covid-19 tại nhà
Trước tình hình dịch hiện nay, dự thảo mới nhất về các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19 trong tình hình mới, Bộ cũng đề xuất phương án bảo đảm công tác y tế ứng phó với các tình huống dịch Covid-19 năm 2022-2023 với 2 tình huống:
Tình huống 1: Chủng virus vẫn tiếp tục tiến hóa, tuy nhiên do cộng đồng đã có miễn dịch nên số trường hợp nặng và tử vong ở mức thấp, dịch không còn nghiêm trọng hoặc xuất hiện biến thể mới nhưng ít nghiêm trọng. Các biện pháp phòng chống dịch sẽ được giảm dần, tương tự như đối với các bệnh truyền nhiễm nhóm B để tạo điều kiện cho người dân thích ứng an toàn, linh hoạt với trạng thái bình thường mới.
Tình huống 2: Xuất hiện biến thể mới nguy hiểm hơn có khả năng làm giảm hiệu quả vắc-xin hoặc miễn dịch, khiến ca nặng hoặc tử vong tăng lên, dịch có nguy cơ bùng phát mạnh, trên diện rộng, vượt quá năng lực của hệ thống y tế.
Đối với tình huống này, các biện pháp phòng chống dịch sẽ được củng cố và thực hiện nghiêm đối với bệnh truyền nhiễm nhóm A nhằm nhanh chóng kiểm soát dịch bệnh, hạn chế số mắc và tử vong.
WHO cho biết hiện nay số ca mắc, tử vong tiếp tục tăng ở khu vực châu Mỹ và Tây Thái Bình Dương, châu Phi, các biến thể mới, biến thể phụ mới tiếp tục xuất hiện trên thế giới.
Thống kê của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Mỹ cho biết 94,7% dân số Mỹ từ 16 tuổi trở lên có kháng thể chống lại virus SARS-CoV-2 thông qua tiêm chủng, nhiễm bệnh hoặc cả hai.
Ước tính, BA.4 và BA.5 gây ra khoảng 35% ca nhiễm Covid-19 mới ở Mỹ vào tuần 3 tháng 6, so với 29% của tuần trước đó. Cho đến nay, BA.4 và BA.5 là các biến thể SARS-CoV-2 lây lan nhanh nhất, dự kiến sẽ là chủng trội lây lan ở Mỹ và một số nước Châu Âu trong vòng vài tuần tới.