Khu kinh tế Vân Phong nằm trên địa bàn huyện Vạn Ninh và thị xã Ninh Hòa, tỉnh Khánh Hòa, cách thành phố Nha Trang khoảng 30 km về phía Bắc. Đây là một trong ba vùng kinh tế trọng điểm của tỉnh Khánh Hòa. Khu kinh tế Vân Phong có diện tích khoảng 1.500 km2, rộng gần gấp đôi tỉnh Bắc Ninh (hơn 820 km2). Phần diện tích mặt đất là 700 km2 và mặt nước là 800 km2.
Khu kinh tế Vân Phong được chia làm khu Nam Vân Phong và Bắc Vân Phong. Trong đó, khu Nam (phía Đông thị xã Ninh Hòa) được định hướng quy hoạch cảng trung chuyển container, cảng tổng hợp, các tổ hợp công nghiệp, kho tàng tận dụng được lợi thế của cảng nước sâu, các khu đô thị và các khu dịch vụ du lịch…
Ở khu Nam Vân Phong có nhiều nhà máy lớn. Tiêu biểu nhất là nhà máy Nhiệt điện BOT Vân Phong 1 được khởi công năm 2019. Dự án có tổng mức đầu tư gần 2,6 tỷ USD, gồm 2 tổ máy với tổng công suất lắp đặt 1.432 MW. Sau hơn 4 năm thi công, dự án đã được khánh thành vào tháng 3/2024. Công trình được kỳ vọng đảm bảo cung cấp điện cho tỉnh Khánh Hòa, khu vực miền nam và cả nước.
Tổng kho xăng dầu Ngoại quan Vân Phong hoạt động từ tháng 6/2012, có tổng vốn đầu tư giai đoạn một là 125 triệu USD với tổng sức chứa 505.000 m3. Nếu chứa đầy, số xăng trong kho sẽ đủ cho 50 triệu xe máy chạy trong một tháng (nếu mỗi xe đi hết 10 lít xăng).
Nhà máy đóng tàu Hyundai - Việt Nam có tổng diện tích 1 km2 mặt đất, 1,7 km2 mặt biển. Tính đến hết năm 2023, nhà máy đã đóng và bàn giao hơn 166 tàu bao gồm tàu hàng, tàu dầu cho các khách hàng tại Italia, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hy Lạp, Đan Mạch, Singapore… Nhà máy hiện có 5.000 công nhân và đạt doanh thu khoảng 12.000 tỷ đồng mỗi năm.
Cảng Quốc tế Nam Vân Phong được đầu tư xây dựng với quy mô lớn nhất khu vực Nam Vân Phong. Cảng có thể tiếp nhận tàu có trọng tải 50.000 - 70.000 tấn. Dự kiến lượng hàng thông qua cảng đạt từ một đến 2 triệu tấn mỗi năm.
Khu vực Bắc Vân Phong (huyện Vạn Ninh) được định hướng quy hoạch các khu du lịch cao cấp tại đảo Hòn Lớn và bán đảo Hòn Gốm, các khu đô thị, du lịch, các không gian cây xanh, mặt nước và các khu đồi núi. Ở đây có nhiều dự án đang triển khai, tiêu biểu nhất là khu du lịch Bãi Cát Thắm diện tích 4,55 km2, tổng vốn đầu tư gần 25.300 tỷ đồng.
Đảo Điệp Sơn thuộc Vịnh Vân Phong, Khánh Hòa, cách thành phố Nha Trang khoảng 60 km. Nơi đây gồm có 3 đảo nhỏ là Hòn Bịp, Hòn Giữa, Hòn Đuốc. Điểm nổi bật nhất của Điệp Sơn chính là đường cát dài gần một km giữa biển, nối liền các đảo với nhau. Du khách có thể dễ dàng đi bộ từ đảo này tới đảo khác và tranh thủ có thêm những thước ảnh sống động giữa biển xanh mênh mông. Ảnh: Crystal Bay.
Khu vực Bắc Vân Phong đang quy hoạch cảng trung chuyển quốc tế, cảng du lịch quốc tế, các công trình dịch vụ hậu cần cảng, công nghiệp tại khu vực Đầm Môn. Nổi bật nhất là Cảng tổng hợp Bắc Vân Phong có thể đón tàu trọng tải 50.000 tấn, ngoài ra còn một số cảng nhỏ khác.
Về giao thông, khu kinh tế Vân Phong được đầu tư mạnh với đường cao tốc, đường kết nối và quy hoạch sân bay. Cụ thể, dự án đường giao thông nối Quốc lộ 1A đến Đầm Môn có chiều dài hơn 14 km đã đưa vào hoạt động. Nền đường rộng 34 m, 6 làn xe. Tổng mức đầu tư gần 1.000 tỷ đồng. Dự án này kết nối giao thông từ Quốc lộ 1A đến trung tâm bán đảo Hòn Gốm, tạo điều kiện thuận lợi về hạ tầng giao thông trong khu vực Bắc Vân Phong.
Dự án cao tốc Vân Phong - Nha Trang có tổng mức đầu tư 12.000 tỷ đồng, chiều dài hơn 83 km, dài thứ 2 trong 12 dự án thành phần giai đoạn 2021-2025. Sau hơn một năm thi công, đoạn cao tốc này đã hình thành rõ nét. Một số đoạn đã trải thảm nhựa, làm dải phân cách, lan can an toàn. Trên công trường, các nhà thầu đang thi công vượt tiến độ, dự kiến cơ bản hoàn thành vào 30/4/2025, sớm hơn 6 tháng so với các dự án thành phần khác.
Tỉnh Khánh Hòa cũng đã đề xuất đầu tư dự án sân bay Vân Phong, tổng mức đầu tư dự kiến gần 7.900 tỷ đồng, công suất 1,5 triệu hành khách/năm, với chiều dài đường băng hơn 3 km. Diện tích khoảng 5 km2. Trong ảnh là khu đất dự kiến sẽ xây dựng sân bay Vân Phong ở xã Vạn Thắng, huyện Vạn Ninh.
Khu kinh tế Vân Phong với tính chất là Khu kinh tế tổng hợp đa ngành, đa lĩnh vực. Nơi đây được kỳ vọng trở thành trung tâm kinh tế, phát huy được tối đa những tiềm năng, thế mạnh chưa được khai thác; bảo đảm quốc phòng - an ninh giữ vững độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.
