Máy đo nồng độ cồn bị lỗi?
Hãy tưởng tượng bạn là một sĩ quan cảnh sát. Bạn phát hiện một chiếc ô tô đang lao vút trên đường. Bạn gọi tài xế vào lề để kiểm tra bằng máy đo nồng độ cồn. Thiết bị báo hiệu đối tượng đã có chút say sưa trước đó. Nhưng họ quả quyết rằng cả ngày không uống một giọt rượu nào.
Chuyện là sao? Anh chàng này cố chấp chối tội hay thiết bị đo không chuẩn xác?
Câu chuyện máy đo nồng độ cồn gặp lỗi báo nồng độ sai đối với người không uống rượu bia là trường hợp rất hiếm. Để giải thích cho điều này, trước hết chúng ta cần phải hiểu rõ nguyên lý hoạt động của máy.
Về cơ bản, máy đo nồng độ cồn sẽ dựa trên sự chuyển đổi màu của chất oxi hóa CrO3 để xác định nồng độ cồn trong hơi thở. Khi hơi thở chứa cồn thổi vào máy tiếp xúc với bột oxit CrO3 bên trong, phản ứng oxi hóa sẽ xảy ra.
Oxit CrO3 ban đầu có màu vàng cam, nhưng sau phản ứng oxi hóa, nó sẽ chuyển thành oxit Cr2O3 màu xanh đen. Lúc này, cảm biến quang học của máy sẽ đo màu sắc của hơi thở sau phản ứng. Dựa trên màu sắc, máy sẽ tính toán và hiển thị nồng độ cồn trong hơi thở của người dùng theo đơn vị chuẩn.
Trong câu chuyện nói trên, máy đo nồng độ cồn có lẽ không hề bị hỏng. Lỗi lầm có thể đến từ "nhà máy bia" bên trong cơ thể người đàn ông kia.
Năm 2024, một người đàn ông Bỉ được trắng án sau khi anh ta ba lần bị buộc tội lái xe khi sử dụng rượu bia trong vòng bốn năm. Mặc dù làm việc tại nhà máy bia là tình tiết gây ra nhiều nghi ngờ nhưng bản thân anh vẫn khẳng định rằng mình không hề uống thứ đồ có cồn nào khi bị bắt.
Sau cùng, ba bác sĩ xác nhận anh ta mắc phải một tình trạng gọi là hội chứng "nhà máy bia" hay hội chứng "tự sản xuất bia" mà không hề hay biết. Những người mắc hội chứng này mang loại vi khuẩn đặc biệt trong ruột tạo ra nồng độ cồn cao bất thường khi phân hủy đường và carbohydrate.
Mặc dù là tình trạng hiếm gặp nhưng trước đó đã có trường hợp một phụ nữ trắng án vào năm 2016 sau khi các bác sĩ chẩn đoán mắc hội chứng tương tự. Cô có nồng độ cồn trong máu gấp bốn lần giới hạn cho phép.
Bill Sullivan, Giáo sư Dược lý và Độc chất học tại Đại học Indiana đã minh oan cho chiếc máy đo nồng độ cồn của cảnh sát cũng như chính những người mắc hội chứng này.
Theo ông, chính một số loài vi khuẩn trong ruột gây ra hội chứng tự sản xuất bia có thể là tác nhân gây ra bệnh gan nhiễm mỡ do sản xuất ra lượng cồn cao.
Hầu hết mọi người đều cho rằng bệnh gan nhiễm mỡ đi liền với thói quen uống nhiều rượu bia. Tuy nhiên, bệnh gan nhiễm mỡ liên quan đến rối loạn chức năng chuyển hóa, hay MASLD, phát sinh mà không phải đến từ việc uống quá nhiều bia rượu. Người ta gọi đây là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, tình trạng này ảnh hưởng đến 80 triệu đến 100 triệu người Mỹ .
Trong một nghiên cứu năm 2019, các bác sĩ đã xác định được một bệnh nhân mắc cả hội chứng tự sản xuất bia và MASLD nặng. Khi các nhà nghiên cứu kiểm tra mẫu phân của bệnh nhân, họ tìm thấy một loài vi khuẩn có tên Klebsiella pneumoniae. Chủng đặc biệt này tạo ra lượng cồn gấp bốn đến sáu lần so với chủng vi khuẩn tương tự tạo ra ở người khỏe mạnh.
Kiểm tra một nhóm gồm 43 bệnh nhân mắc MASLD khác, họ phát hiện ra rằng 61% người tham gia có khuẩn K. pneumoniae bài tiết lượng cồn cao bất thường.
Vi khuẩn trong ruột có thể tạo ra các chất làm thay đổi tâm trạng và sức khỏe của bạn.
"Nhà máy bia trong ruột"
Để hiểu rõ liệu vi khuẩn tạo cồn này có gây ra gan nhiễm mỡ hay không, các nhà khoa học đã cho những con chuột khỏe mạnh ăn vi khuẩn K. pneumoniae sản sinh ra lượng cồn cao.
Trong vòng một tháng, những con chuột phát triển các triệu chứng có thể đo lường được của gan nhiễm mỡ, tiến triển thành xơ gan trong vòng hai tháng. Bệnh gan do vi khuẩn gây ra diễn biến theo cùng một dòng thời gian mà với thử nghiệm cho chuột ăn cồn nguyên chất.
Cuối cùng, các nhà nghiên cứu đã xử lý chất liệu đường ruột thu được từ chuột MASLD bằng một loại virus có thể giết chết khuẩn K. pneumoniae. Khi vật liệu đường ruột không có Klebsiella được cấy vào những con chuột khỏe mạnh, chúng không phát triển bất kỳ bệnh nào.
Vì K. pneumoniae chuyển hóa đường thành rượu nên các bác sĩ có thể chẩn đoán dạng gan nhiễm mỡ này bằng xét nghiệm máu đơn giản để đo nồng độ cồn trong máu phản ứng với đường.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy những con chuột mang vi khuẩn Klebsiella sản xuất rượu bị say và có nồng độ cồn trong máu tăng lên sau khi tiêu thụ đường.
Từ nghiên cứu liên quan đến gan nhiễm mỡ nói trên, các nhà khoa học đưa ra kết luận khuẩn K. pneumoniae là nguyên nhân gây ra tình trạng không uống rượu bia mà lượng cồn trong người vẫn cao. Hiện chưa rõ tại sao một số người lại chứa đựng những chủng tạo ra nồng độ cồn cao như vậy.
Một số người có thể sở hữu vi khuẩn đường ruột tiết lượng cồn đến mức khiến họ tự nhiên bị say xỉn hoặc chỉ ăn một món tráng miệng nhiều đường nào đó, như trường hợp của người phụ nữ nói trên.
Trong vụ việc người đàn ông Bỉ, anh cũng đang cố gắng giảm thiểu lượng cồn mà vi khuẩn đường ruột tạo ra thông qua chế độ ăn kiêng và dùng thuốc. Tóm lại, khi có vấn đề liên quan đến thổi nồng độ cồn, rất có thể máy không hề bị lỗi mà do chính cơ thể chúng ta có vấn đề.