Nhiều giải pháp để siết "xe dù, bến cóc" như tăng cường tuần tra, xử lý vi phạm; kiểm tra điều kiện kinh doanh vận tải hành khách của nhà xe cũng như xử phạt qua camera, thiết bị giám sát hành trình được cơ quan chức năng đẩy mạnh trong đợt cao điểm Tết Nguyên đán 2024.
Bát nháo cả ngày lẫn đêm
Những ngày giữa tháng chạp, ghi nhận trên Quốc lộ 1, đoạn trước cổng Trường ĐH Nông Lâm TP HCM (phường Linh Trung, TP Thủ Đức), xe khách dừng đón, trả khách và giao nhận hàng hóa bát nháo cả ngày lẫn đêm.
Trưa 24-1, nhiều người dân tay xách nách mang ngồi trước cổng trường chờ đón xe. Liền sau đó, chiếc xe khách của nhà xe Tân Quang Dũng tấp vào lề đường đột ngột, lơ xe nhanh chóng nhảy xuống.
Lúc này, thấy một CSGT đang điều tiết giao thông ở ngã 4 gần đó thì tài xế chưa bắt khách liền mà cho xe chạy thêm một đoạn đến cửa hàng xăng dầu Petrolimex (số 982, Quốc lộ 1, phường Linh Trung) mới dừng lại, gọi khách lên xe. Tương tự, với nhà xe Anh Tuyên, hành khách chờ trên đường, xe đến cửa hàng xăng dầu Petrolimex 982, phụ xe mở cửa, nhanh chóng cho khách lên rồi chạy tiếp.
Cũng ở Quốc lộ 1, tối 24-1, khi chúng tôi đang di chuyển qua đoạn gần cầu vượt Sóng Thần thì tài xế xe Tuấn Tú bất ngờ cho xe tấp vào lề đường, suýt va chạm với chúng tôi, để đón vị khách mang nhiều hành lý đang chờ sẵn.
Còn ở đoạn dưới chân cầu vượt ngã tư Bình Phước (phường Hiệp Bình Phước, TP Thủ Đức), bãi giữ xe Thành Công có hai mặt tiền là Quốc lộ 1 và Quốc lộ 13 cũng hoạt động đón, trả khách rầm rộ. Ước tính trong 1 ngày có hơn 20 lượt xe khách ghé vào đây, mọi hoạt động không khác gì bến xe thu nhỏ. Cách bãi xe Thành Công 500 m, hướng về KCN Sóng Thần, chúng tôi cũng ghi nhận nhiều xe dù đón, trả khách chớp nhoáng.
Bãi giữ xe Thành Công ở khu vực ngã tư Bình Phước, phường Hiệp Bình Phước, TP Thủ Đức, TP HCM Ảnh: ANH VŨ
Đoạn gần Bến xe Miền Đông cũ (quận Bình Thạnh), bãi giữ xe 397 Đinh Bộ Lĩnh, phường 26 dù trước cửa dán thông báo "bãi xe không đón trả khách, chỉ lên xuống hàng" nhưng người ra, vào như một bến xe thực thụ. Nhiều nhà xe đậu sẵn trong bãi, chờ đến giờ hẹn, khách lên xe. Mỗi khi khách vào bến đông đúc, cánh cửa càng khép hờ để "né" lực lượng chức năng.
Bãi xe 397 Đinh Bộ Lĩnh, phường 26, quận Bình Thạnh, TP HCM Ảnh: ANH VŨ
Cách đó khoảng 1 km, nhà xe Đệ Nhất, chạy tuyến TP HCM - Bình Định ở số 19 Quốc lộ 13, phường Hiệp Bình Chánh (TP Thủ Đức) có 6-7 xe trong bãi. Khá nhiều hành khách với đầy ắp hành lý chờ lên xe. Ngược trở ra phường Hiệp Bình Chánh, một bãi xe trên đường Kha Vạn Cân cũng hoạt động như vùng trời riêng, có điểm bán vé trực tiếp, hành khách ngồi chờ bắt chuyến.
Ở khu vực xung quanh Bến xe Miền Tây (quận Bình Tân), chúng tôi cũng ghi nhận tình trạng xe khách đua nhau bắt khách trên đường, bất chấp quy định, tai nạn có thể xảy ra. Điển hình, 17 giờ ngày 23-1, trên đường Kinh Dương Vương, chiếc xe khách Kim Oanh đang chạy bất ngờ giảm tốc độ rồi dừng hẳn, chiếm hết 1 làn đường để chờ đón khách. Con đường giờ tan tầm đông đúc khiến các xe phía sau không thể vượt qua, nhấn còi inh ỏi.
Phải "nội công ngoại kích"
Trước tình trạng lộng hành của "xe dù, bến cóc", ông Đỗ Ngọc Hải, Trưởng Phòng Quản lý vận tải đường bộ - Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP HCM, cho biết đơn vị đang phối hợp với lực lượng công an, chính quyền địa phương xử lý tình trạng này. Theo thống kê sơ bộ, đến nay, thành phố còn khoảng 60 điểm đón, trả khách không đúng quy định, giảm 16 điểm so với trước đây.
"Sở GTVT đã chỉ đạo lực lượng thanh tra giao thông tập trung kiểm tra, giám sát trên các tuyến quốc lộ, quanh bến xe... xử lý nghiêm xe vi phạm đón trả khách sai quy định. Tuy nhiên, lực lượng chức năng chỉ kiểm soát trên đường, riêng các vị trí bến bãi, văn phòng công ty cần có sự vào cuộc của địa phương để việc kiểm soát xe dù, bến cóc hiệu quả hơn…" - ông Hải nhấn mạnh.
Đại diện Phòng CSGT Công an TP HCM thông tin lực lượng CSGT thành phố đang phối hợp cùng các lực lượng nghiệp vụ liên quan tập trung phương tiện, thiết bị kỹ thuật thực hiện cao điểm bảo đảm trật tự an toàn giao thông, trật tự xã hội trên các tuyến giao thông dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn và các lễ hội đầu xuân 2024. Vừa qua, Phòng CSGT Công an TP HCM cũng đã chỉ đạo các đội, trạm CSGT phối hợp Thanh tra Sở GTVT TP HCM cùng các lực lượng liên quan thực hiện kiểm tra các nhà xe, bãi xe, văn phòng làm việc của các hợp tác xã, doanh nghiệp kinh doanh vận tải trên các tuyến đường đảm trách. Qua đó, kịp thời phát hiện, xử lý các trường hợp vi phạm.
Cũng theo đại diện Phòng CSGT Công an TP HCM, trước, trong và sau Tết, nhằm quyết liệt kiểm soát, xử lý phương tiện kinh doanh vận tải hành khách hoạt động sai hành trình, lực lượng CSGT thành phố sẽ tăng cường kiểm tra, xử lý vi phạm liên quan đến lắp camera giám sát và thiết bị giám sát hành trình của phương tiện.
Đồng tình với sự cương quyết của cơ quan chức năng, ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách ô tô và du lịch TP HCM, cho rằng để dẹp "xe dù, bến cóc" thì phải "nội công, ngoại kích", có sự phối hợp của "3 chân kiềng" gồm lực lượng CSGT, chính quyền địa phương và Sở GTVT. Trong đó, Sở GTVT kiểm tra các điều kiện kinh doanh vận tải hành khách theo quy định, nếu doanh nghiệp vi phạm thì thu hồi phù hiệu, rút giấy phép kinh doanh vận tải; lực lương CSGT trực tiếp kiểm tra trên đường, xử lý các nhà xe lách luật để hoạt động. Riêng chính quyền địa phương có trách nhiệm kiểm tra bến bãi, an toàn PCCC, pháp lý đất đai của bến bãi... Nếu không đúng thì yêu cầu ngừng hoạt động.
Ngoài 3 chân kiềng này, việc trích xuất dữ liệu để xử lý vi phạm của phương tiện qua thiết bị giám sát hành trình cần được đẩy mạnh, do đó phần mềm của Tổng Cục đường bộ cần sớm nâng cấp, hoàn thiện để phát huy hiệu quả.
Ông Tính cũng cho rằng cần nhìn nhận nhu cầu đón, trả khách dọc đường là có thật. Do đó, Sở GTVT cần rà soát, nghiên cứu bổ sung những điểm được đón, trả khách dọc các tuyến Quốc lộ 1, xa lộ Hà Nội, đường Mai Chí Thọ… Thậm chí, những bến bãi nào do doanh nghiệp thành lập, có thể cho sử dụng tạm thời đón, trả khách có sự quản lý và giám sát của địa phương, lực lượng chức năng. Làm như vậy vừa đáp ứng nhu cầu của người dân, vừa tránh tình trạng bát nháo như thời gian qua.
Bảo đảm không thiếu xe phục vụ dịp Tết
Phòng Quản lý vận tải đường bộ - Sở GTVT TP HCM cho biết đến thời điểm này, ngoại trừ Bến xe Miền Đông cũ bán khoảng 80% lượng vé Tết thì các Bến xe Miền Đông mới, Bến xe Miền Tây bán khoảng 50% vé Tết, bảo đảm không thiếu xe phục vụ khách dịp Tết. Để được bảo đảm quyền lợi, hành khách nên vào bến mua vé, tránh trường hợp mua vé ngoài bến bị nhà xe "hét giá", chạy không đúng lộ trình...
Ông Nguyễn Lâm Hải, Phó Ban Bến xe Miền Đông, dự báo nhu cầu đi lại Tết Nguyên đán năm 2024 tại bến xe này sẽ tăng 40% so với Tết năm trước. Tuy nhiên, việc tăng này vẫn chưa đạt 50% công suất của bến xe. Nhiều nhà xe ngoài bến sau đợt kiểm tra Công ty Thành Bưởi đã chủ động xin vào bến nhưng hoạt động cầm chừng, tình hình xe hợp đồng trá hình ngoài bến vẫn hoạt động rầm rộ làm ảnh hưởng đến hoạt động của bến xe. Hiện nay, ngoại trừ một số nhà xe thương hiệu đã hết vé giường nằm thì đa số nhà xe vẫn còn vé phục vụ khách đi các tuyến miền Trung, miền Bắc. Ngoài ra, giá vé được niêm yết công khai, phương tiện được kiểm tra an toàn trước khi rời bến.
"Việc "xe dù, bến cóc" hoạt động rầm rộ đã tạo môi trường cạnh tranh không bình đẳng giữa các doanh nghiệp trong và ngoài bến, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông. Do đó, chúng tôi đề xuất các lực lượng chức năng cần duy trì thường xuyên các tổ công tác liên ngành, các đoàn kiểm tra để xử lý rốt ráo các hành vi vi phạm. Song song đó, các địa phương cần rà soát lại các bãi đậu xe - là nơi nhà xe lợi dụng đón, trả khách, xem đã đúng quy hoạch, đúng giấy phép kinh doanh chưa, đơn cử như bãi xe 397 Đinh Bộ Lĩnh, quận Bình Thạnh tuy bị kiểm tra nhiều lần nhưng vẫn hoạt động" - ông Hải đề xuất.