Qiao Aisen cho biết anh không phải là người theo tôn giáo nào cả. Tuy nhiên, trong căn hộ của mình anh vẫn đặt một chiếc bàn thờ. Hồi đi học đại học, anh lập bàn thờ Khổng tử với mong muốn việc học hành sẽ diễn ra suôn sẻ. "Tôi thờ Khổng tử để mong ông phù hộ cho không bị thi lại".
Tuy nhiên khi Qiao chuyển tới Bắc Kinh – nơi anh nhận công việc marketing và đột nhiên anh cảm thấy việc thờ phụng Khổng tử không còn phù hợp. Khi ấy, thay vì nỗ lực học, Qiao nỗ lực kiếm tiền.
Anh làm việc 12 giờ mỗi ngày, từ 9 giờ sáng tới 9 giờ tối và dành khoảng 2 giờ cho việc di chuyển. Vì vậy, chàng trai 25 tuổi đã quyết định thay thế hình ảnh của Khổng từ bằng hình tượng của tỷ phú công nghệ Jack Ma trên bàn thờ tại gia.
"Bức ảnh Jack Ma là một món quà từ người bạn đại học". Lúc này Qiao đang châm điếu thuốc hút trong căn hộ của mình và tiện tay thắp vài nén hương cho bức ảnh Jack Ma trên bàn thờ.
Lượng fan của nhà sáng lập Alibaba Jack Ma đã đạt tới cấp độ vượt trội. Với nhiều người, Jack Ma còn hơn là một người nổi tiếng – ông ấy là một thần tượng. Và với một vài người khác nữa, ông ấy còn hơn cả một thần tượng – ông ấy là Thánh sống.
Khi ngày hội mua sắm 11/11 diễn ra, những fan hâm mộ, thần tượng nhiệt thành nhất của Jack Ma ở Trung Quốc đã lập bàn thờ ông để cầu mong cho tài lộc dồi dào. Và khi nhiều người lập bàn thờ như vậy, thông điệp của họ khá rõ ràng: Jack Ma là Thần tài thời hiện đại và sự cuồng tín ông có ở khắp mọi nơi.
Rõ ràng Ma là tỷ phú mang tính biểu tượng nhất Trung Quốc. Ma khởi đầu là một giáo viên tiếng Anh và ông gần đây tuyên bố kế hoạch nghỉ hưu vào năm sau và cống hiến cho sự nghiệp giáo dục một lần nữa.
Câu chuyện về những người đồng nghiệp của Ma đơn giản không truyền cảm hứng giống như ông. Pony Ma – nhà sáng lập Tencent xây dựng được khối tài sản từ video game – phần lớn là nhờ Internet ngày càng mở rộng. Liu Qiangdong của JD.com cũng vươn lên từ nghèo khó nhưng ông gần đây vướng phải lùm xùm bị bắt vì hiếp dâm.
Điều quan trọng nhất, Alibaba là công ty công nghệ Trung Quốc nổi tiếng nhất thế giới và Ma là đại sứ thân thiện.
"Khi có con, chúng ta sẽ học được quy tắc phải thắt lưng buộc bụng khi nghèo và rộng lượng với người khác khi giàu có. Tuy nhiên hiện tại tôi vẫn trong giai đoạn nghèo và tôi chỉ có thể đối xử chặt chẽ với mình.
Tuy nhiên một người đàn ông cần có giấc mơ rằng một ngày nào đó anh ấy sẽ trở nên giàu có và đóng góp cho xã hội. Và Jack Ma đã làm được điều đó".
Thái độ này phù hợp với "sự thờ cúng thần tượng", theo Yue Xiaodong – một chuyên gia tới từ Đại học Hong Kong nói. "Thờ cúng thần tượng là một phần của tôn giáo. Nó gắn với xã hội hiện đại và đặc biệt là truyền thông đại chúng. Hiện tại các loại thần tượng đã pha trộn cả biểu tượng văn hóa, doanh nhân và chính trị gia.
"Với những sinh viên đại học, xu hướng đang nổi lên là việc thờ cúng chính trị gia và doanh nhân". Những người trẻ tuổi hơn thì lại thần tượng hóa những ngôi sao phim ảnh và âm nhạc.
"Thờ cúng thần tượng" khác với hâm mộ. Trường hợp của Ma lại càng khác hơn. Lần đầu tiên việc thờ cúng Jack Ma diễn ra vào năm 2015.
Những hình ảnh được lan truyền về một nhóm những nhà buôn trực tuyến ở tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc quỳ trước bàn thờ Jack Ma trước ngày hội mua sắm của cả nước diễn ra. Tìm kiếm trên nền tảng thương mại điện tử Taobao về bàn thờ Jack Ma, bạn sẽ ngay lập tức thấy những đơn vị cung cấp với đa dạng lựa chọn.
Danny Li – một giám đốc sáng tạo tại công ty quảng cáo ở Thượng Hải đã tạo ra hình tượng nghệ thuật cho các fan của Jack Ma để thờ cúng.
"Trên truyền thông xã hội, rất nhiều người gọi Jack Ma là Thần tài. Vì vậy tôi nghĩ tôi có thể tạo ra một hình ảnh tốt hơn cho họ để thờ cúng. Kết quả là tấm poster của Li có chân dung hoạt hình của Jack Ma đội mũ đỏ, cưỡi bò và cầm dây thòng lọng.
"Trên truyền thông xã hội, nhiều người thờ cúng ông ấy nhưng dĩ nhiên chúng tôi chỉ đùa thôi. Thờ cúng là một trong những truyền thống dân tộc khi kỷ niệm lễ gì đó vì vậy điều này là bình thường. Tôi nghĩ nó rất thú vị.
Nhiều người thờ cúng xem hành động của họ mang tính chất vui vẻ. Một bức ảnh đã lan truyền vào Singles’ Day 2016 với bàn thờ Jack Ma cùng những con robot quỳ lạy trước đó. Tuy nhiên, điều này đã gây ra tranh cãi trên Weibo – khi một vài người cho rằng làm như vậy là không tôn trọng Jack Ma.
Hiện tại hầu hết những thánh nhân được thờ cúng như kiểu này đã mất. Nhiều người cho rằng việc thờ cúng 1 người khi họ vẫn còn sống sẽ làm giảm tuổi thọ của người đó. Một số khác bị chỉ trích rằng lập bàn thờ là quá cuồng tiền và giàu có.
Một người bình luận: "Bất kỳ ai có thể giúp họ kiếm tiền đều là chúa trời. Quả là quan điểm biến dạng về cuộc sống".
Sự thờ cúng của Qiao chỉ là thú vị nhưng sự ngưỡng mộ là thật. "Tôi không thật sự quỳ lạy trước ông ấy. Thay vì nói rằng tôi đang thờ phụng Jack Ma, tôi nói tôi đang thờ phụng giấc mơ của mình.
Tôn giáo nào cũng dạy chúng ta rằng hãy đối xử tốt với mọi người, hãy rộng lượng với mọi người. Ma có tiền và ông đã làm được điều đó – điều có thể đưa chúng ta đến niềm tin rằng một ngày nào đó khi có tiền, chúng ta cũng có thể làm như vậy.
Tôi có thể sẽ không đạt được tầm như Jack Ma nhưng ít nhất có thể nỗ lực đi theo hướng đó".
Chính vì vậy mà trong ngày Singles’ Day vừa qua, Qiao không mua sắm, cũng không kỷ niệm sự độc thân của mình. Thay vào đó, anh nói "sẽ làm việc thêm giờ". Có lẽ đó mới là cách tốt nhất để bày tỏ niềm tôn kính với Jack Ma!