Vì Vingroup sẵn sàng "ôm show"...
Trong phát biểu mới đây tại Đại hội cổ đông thường niên năm 2018 của Tập đoàn Vingroup, tỷ phú Phạm Nhật Vượng đã có những chia sẻ khá thú vị liên quan đến đường hướng phát triển chiến lược cho các mẫu xe VinFast. Một cách ngắn gọn, có thể mô tả kỳ vọng của Vingroup về những chiếc xe VinFast như sau : xe xịn, giá... mịn, khách mua cười tít.
Đây có lẽ là lần đầu tiên người ta được biết rằng những chiếc VinFast trước mắt được sản xuất để cung ứng cho thị trường trong nước, về lâu dài mới tính tới xuất khẩu.
Thông tin này giúp xua tan thắc mắc về việc xe VinFast sẽ bán ở đâu, với mức giá ra sao trong giai đoạn đầu của chu trình sản xuất bởi về kiểu dáng và các tiêu chí đã được giới thiệu khi mới ra mắt thì dường như xe VinFast không phải/không hẳn nằm ở phân khúc bình dân, còn những thương hiệu xe hơi có tên tuổi thì đang có doanh số khá khiêm tốn tại thị trường Việt Nam dù giá đã liên tục hạ trong suốt một năm rưỡi qua.
Nói gì thì nói, việc một doanh nghiệp quyết định chế tạo xe hơi bằng cách "ôm show" mọi công đoạn trong thời gian rất ngắn, đồng thời hứa hẹn tỷ lệ nội địa hóa linh kiện đạt tới 60% vào năm 2025 (trước mắt sẽ đạt 40%) là một câu chuyện có thể gây sốc cho bất cứ chuyên gia nào của ngành công nghiệp xe hơi thế giới chứ không riêng gì Việt Nam.
Mặc dù dần dà người ta đã hiểu ra thái độ tự tin của doanh nghiệp là nhờ sự có mặt của những tên tuổi lớn trong ngành công nghiệp xe hơi thế giới tại hầu hết công đoạn chính của dây chuyền sản xuất xe VinFast thì vẫn còn đó một câu hỏi lớn : đầu ra cho sản phẩm? Giờ thì câu trả lời đã có.
Xe VinFast sẽ bán ở Việt Nam với giá cạnh tranh "sát ván", khi doanh nghiệp chấp nhận bỏ tiêu chí lợi nhuận xuống hàng thứ hai, thậm chí có thể thứ ba hoặc thấp hơn nữa trong mục tiêu giành bằng được thị phần.
... Liệu người Việt có quyết chi tiền cho một chiếc xe không còn "cởi truồng"?
Có lẽ cũng cần điểm qua một vài nét chính về thị trường xe hơi trong nước hiện nay. Được nhắc đến với những cơn bão giảm giá, được định dạng bằng các chiến lược lớn nhỏ về công nghiệp hóa ngành xe hơi và được mục sở thị nhan nhản xe từ bình dân đến siêu sang chạy trên đường, song về bản chất thị trường xe hơi Việt Nam là một thị trường khập khiễng, quy mô nhỏ so với số dân.
Lấy con số 250.000 xe bán ra trong năm 2017 làm mốc so sánh, thẳng thắn mà nói thì các hãng xe lắp ráp có lý do để chần chừ đầu tư cho mục đích nội địa hóa linh kiện, bởi doanh số quá nhỏ nếu so với khoảng 1 triệu xe bán ra mỗi năm tại Indonesia – quốc gia có dân số tương đương với Việt Nam.
Sự chần chừ này được cổ vũ nhờ chính sách hai mặt của cơ quan quản lý khi vừa hô hào xây dựng nền công nghiệp xe hơi, vừa tung ra các chế tài khiến người tiêu dùng khó tiếp cận hoặc ngại ngùng bỏ tiền mua xe.
Hậu quả là các hãng sản xuất, phân phối xe hơi cảm thấy chưa cần phải tôn trọng đúng mức với khách hàng tiềm năng của mình kể cả khi đã liên tục giảm giá bán dưới các chiêu bài ưu đãi, quà tặng cho người mua.
Trở lại với tuyên bố của tỷ phú Phạm Nhật Vượng về chiếc xe VinFast, hoàn toàn có đủ lý do để tin rằng đó là những chiếc xe "xịn" bởi chúng được thiết kế, và lắp ráp trên dây chuyền hiện đại bậc nhất, với những cụm chi tiết quan trọng do các hãng danh tiếng của ngành công nghiệp xe hơi thế giới sản xuất.
Tuy nhiên một chiếc xe "xịn" – như cách ông Vượng nói, rằng "cửa đóng thun thút như các dòng xe nhập khẩu cao cấp chứ không kêu rầm một cái như xe lắp ráp" dường như mang đến thông điệp sâu xa hơn.
Sự thiếu tôn trọng khách hàng của các hãng xe trong hơn hai thập kỷ qua hẳn đã trở thành thâm căn cố đế mà bằng chứng là những chiếc xe hơi bán ra thị trường bất kể xe nhập khẩu hay lắp ráp đều là xe "cởi truồng" do chúng bị cắt xén tối đa các tính năng (còn gọi là option).
Rất nhiều option trong số đó thuộc hạng mục an toàn – tiêu chí bắt buộc phải có nếu muốn chiếc xe được bán tại các thị trường lớn. Có điều người tiêu dùng hiện nay ngoài việc có đủ tiền để mua xe thương hiệu "xịn", còn trang bị thêm nhiều kiến thức để không dễ mủi lòng trước một chiếc xe có vẻ ngoài đẹp đẽ, được bán giá tốt nhưng lại thiếu option be bét.
Thị trường nào cũng vậy, luôn đỏng đảnh và thay đổi vô chừng. Chưa ai dám khẳng định những chiếc xe VinFast khi xuất xưởng sẽ bán chạy như tôm tươi, thế nhưng hy vọng đó sẽ là những chiếc xe đủ option tiêu chuẩn.
Nếu làm được điều ấy, hẳn là người tiêu dùng trong nước chẳng đến nỗi khó khăn để thử trải nghiệm xe "của người Việt", một chiếc xe tử tế trong bối cảnh thị trường nhan nhản những xe hơi chỉ-được-cái-mẽ-bên-ngoài.
*Bài phản ánh nhận định của riêng tác giả