Bản tin của Học viện Hải quân Hoa Kỳ hôm 24.5 cho biết, trong thư Thượng nghị sĩ John McCain, đại diện bang Arizona, nói với Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng rằng ông “cam kết” giúp nâng khả năng hàng hải của Cảnh sát biển và Hải quân Việt Nam, và đang hối thúc việc tăng cường chia sẻ những thông tin hàng hải với tất cả các nước Đông Nam Á, trong khuôn khổ Sáng kiến An ninh Hàng hải do Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter công bố hồi tháng trước, với sự hối thúc của ông McCain.
Sáng kiến An ninh Hàng hải (MSI), có kinh phí lên tới 425 triệu USD. Bộ Quốc phòng Mỹ cam kết trích ra từ quỹ này 1,8 triệu USD để thẩm định các khả năng hiện hữu của Việt Nam, và vạch ra những nhu cầu tương lai cho Cảnh sát biển Việt Nam và Lực lượng Hải quân Nhân dân.
Thượng nghị sĩ McCain còn kêu gọi tăng cường hợp tác giữa lực lượng hải quân hai nước bằng cách gia tăng các cuộc thăm viếng các bến cảng của nhau, mời Hải quân Việt Nam tham gia các cuộc diễn tập của các quốc gia ven Thái Bình Dương ở ngoài khơi đảo Hawaii và tăng các hoạt động giao lưu nhân sự.
Trong thời gian qua Việt Nam và Mỹ đã có những hoạt động giao lưu hải quân được giới hạn phần lớn trong khuôn khổ các chương trình huấn luyện trên bờ và ngắn hạn trên biển, nhưng theo sáng kiến mới, các hoạt động này dự kiến sẽ được đẩy mạnh.
Theo bản tin của Học Viện Hải quân Hoa Kỳ, các giới chức Mỹ đã đề nghị với Việt Nam một kế hoạch bao gồm một loạt các cuộc thao dượt quân sự song phương thường trực, theo đó một tàu hải quân Mỹ sẽ ghé thăm cảng Đà Nẵng trong hai ngày, tiếp theo là 2 ngày diễn tập ngoài biển và 3 ngày ghé thăm cảng Cam Ranh.
Kế hoạch được đặt tên 2-2-3 này chưa được phía Việt Nam phê chuẩn. Nhưng kế hoạch được các giới chức Mỹ gọi là “Sáng kiến McCain” sẽ là bước kế tiếp trong việc cải thiện hợp tác giữa lực lượng hải quân Mỹ và Việt Nam.
Vẫn theo bản tin Học viện Hải quân Mỹ, chuyến viếng thăm đầu tiên có thể được thực hiện trong năm nay.
Lá thư được Thượng nghị sĩ McCain gửi cho Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng một tuần trước khi Tổng thống Obama công du Việt Nam và thống báo chính thức dỡ bỏ lệnh cấm bán vũ khí sát thương cho Việt Nam.
Trên website chính thống, Nhà Trắng cho biết theo yêu cầu của Việt Nam, Mỹ sẽ cung cấp cho Việt Nam 18 tàu tuần duyên MetalShark, và các thiết bị khác để thực thi luật hàng hải cũng như các khoá huấn luyện cho Cảnh sát biển Việt Nam.
Trang web nói lực lượng hải quân Việt-Mỹ đang hợp tác chặt chẽ hơn để bảo đảm an ninh và an toàn hàng hải.
Thượng nghị sĩ John McCain, từng là tù binh chiến tranh ở Việt Nam, đã làm việc không ngừng để đưa hai nước cựu thù lại gần với nhau và mới đây tăng cường các nỗ lực để Mỹ dỡ bỏ hoàn toàn lệnh cấm vận vũ khí đối với Việt Nam.
Báo Los Angeles Times cho biết, trong một thông cáo trước khi Tổng thống Barack Obama công du Việt Nam, Thượng nghị sĩ McCain nói Việt Nam cần mua các trang thiết bị để có thể hoạt động hiệu quả hơn trên biển và trên không. Ông McCain nói "đã tới lúc Mỹ hoàn toàn tháo dỡ lệnh cấm này".