Từ thứ bỏ đi đến hàng hóa xuất khẩu
Bản tin của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho thấy, riêng trong tháng 8/2025, xuất khẩu các loại lá của Việt Nam đạt 1,174 triệu USD. Chiếm tỷ trọng lớn nhất là lá sắn với 517.000 USD, tiếp theo là lá nguyệt quế đạt 144.000 USD, lá khoai lang 92.000 USD, lá chuối 87.000 USD và lá chanh 70.000 USD.
Cũng theo bản tin này, lũy kế 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu các mặt hàng lá của Việt Nam đạt 8,678 triệu USD, tăng 26,9% so với cùng kỳ năm ngoái. Lá sắn, lá nguyệt quế, lá chuối, lá khoai lang, lá chanh là 5 mặt hàng xuất khẩu nhiều nhất. Kim ngạch xuất khẩu lá chuối đạt 815.000 USD, tăng 22% so với cùng kỳ.
Chuối là loại cây quen thuộc ở hầu hết các vùng quê Việt Nam, được trồng chủ yếu để lấy quả. Trong khi đó, phần lá và thân chuối thường bị bỏ đi, làm thức ăn cho gia súc hoặc đốt bỏ để dọn ruộng.
Lá chuối vốn bị xem là phế phẩm, giá bán tại vườn chỉ 8.000–10.000 đồng/kg, thậm chí có nơi chỉ 4.000 đồng/kg khi thu mua xuất khẩu. Thế nhưng đến nay, sản phẩm này lại trở thành hàng hóa có giá trị, được nhiều đối tác nước ngoài đặt mua thường xuyên.
Để đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, lá chuối phải có bản rộng tối thiểu 30 cm, lá liền mảnh, không rách, màu xanh tự nhiên. Người thu hoạch cần chọn lá đúng độ tuổi, phơi nắng vừa đủ để lá mềm mà không mất màu. Các loại chuối tây, chuối tiêu hồng thường được chọn vì lá dày, bền, chịu ẩm tốt khi vận chuyển xa.
Ảnh minh họa.
Hiện nay, lá chuối Việt Nam được xuất khẩu chủ yếu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ và một số quốc gia châu Á khác – nơi người dân vẫn duy trì thói quen sử dụng lá tự nhiên để gói bánh, gói thực phẩm hay bày biện món ăn truyền thống.
Ở Nhật Bản và Hàn Quốc, lá chuối còn được ưa chuộng trong nhà hàng chay, siêu thị thực phẩm hữu cơ, hoặc dùng để làm bao bì sinh học thay thế túi nylon. Các doanh nghiệp trong ngành cho biết, sản lượng đặt hàng đang tăng nhanh, đặc biệt vào các dịp lễ, Tết truyền thống của các nước châu Á.
Không chỉ đáp ứng nhu cầu ẩm thực, lá chuối còn được đánh giá cao trong xu hướng phát triển kinh tế tuần hoàn khi chất liệu này có thể phân hủy tự nhiên, không gây ô nhiễm môi trường. So với các loại bao bì nhựa, lá chuối có ưu thế là giá rẻ, dễ sản xuất và không cần xử lý hóa chất.
Mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp bền vững
Tại Đồng Nai, Hợp tác xã chế biến nông sản Mekong đang là một trong những đơn vị tiên phong thu mua, sơ chế và xuất khẩu lá chuối tươi. Hiện đơn vị cung cấp lá chuối cho nhiều nhà hàng, siêu thị trong nước và xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, châu Âu.
Các chuyên gia cho rằng, xuất khẩu lá chuối không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần giảm lãng phí nông sản và bảo vệ môi trường. Mỗi hecta chuối, trung bình có thể thu hoạch vài tấn lá mỗi năm – nguồn nguyên liệu tiềm năng để sản xuất bao bì sinh học hoặc vật liệu trang trí, thủ công mỹ nghệ.
Trong bối cảnh thế giới đang đẩy mạnh xu hướng sản xuất xanh và tiêu dùng xanh, việc tận dụng lá chuối để xuất khẩu là bước đi phù hợp, vừa gia tăng giá trị chuỗi sản xuất chuối, vừa khẳng định năng lực của nông sản Việt Nam trên bản đồ xuất khẩu mới.
Lá chuối Việt Nam đang dần tạo dựng một ngành hàng mới triệu USD, góp phần thúc đẩy kinh tế nông thôn phát triển theo hướng bền vững và thân thiện với môi trường.