Máy nhắn tin của hàng nghìn thành viên Hezbollah đã phát nổ cùng một lúc trên khắp Liban vào chiều 17/9 trong một vụ tấn công chưa từng có tiền lệ. Theo số liệu Bộ trưởng Y tế Liban Firas Abiad cung cấp cho BBC, vụ việc đã khiến 9 người thiệt mạng, bao gồm 1 trẻ em và gần 2,800 người bị thương, trong đó khoảng 200 người rơi vào tình trạng nguy kịch.
Truyền hình nhà nước Iran cho biết đại sứ của nước này tại Liban, Mojtaba Amani, cũng bị thương do máy nhắn tin nhưng ông vẫn tỉnh táo và không ở trong trạng thái nguy hiểm.
Vật liệu nổ nhét bên trong máy nhắn tin
New York Times (NYT) ngày 17/9 dẫn nguồn tin quan chức Mỹ và nguồn tin được thông báo về chiến dịch cho biết, Israel đã thực hiện cuộc tấn công bằng cách giấu vật liệu nổ trong máy nhắn tin được nhập khẩu vào Liban.
Theo nguồn tin của NYT, ít nhất 1-2 ounce chất nổ đã được cấy vào bên cạnh pin trong các máy nhắn tin. Ngoài ra máy còn được gắn công tắc để kích nổ từ xa. Các máy nhắn tin đã bị can thiệp từ trước khi tới Liban. Hầu hết là mẫu AR924 của hãng Gold Apollo (Đài Loan, Trung Quốc).
Vào lúc 3h30 chiều 17/9 ở Liban, các thiết bị nhận được 1 tin nhắn có vẻ như từ lãnh đạo Hezbollah. Tuy nhiên, trên thực tế tin nhắn này đã kích hoạt vật liệu nổ, nguồn tin của NYT tiết lộ.
Một chiếc máy nhắn tin mẫu AR924 của Gold Apollo (trái) và hình ảnh được cho là xác của máy nhắn tin sau khi phát nổ tại Liban (phải). Nguồn: Gold Apollo - X/Reuters/India Today.
CNN cũng nhận được thông tin cho rằng Israel đứng sau vụ tấn công. Theo hãng thông tấn Mỹ, đây là hoạt động phối hợp giữa cơ quan tình báo của Israel, Mossad và quân đội Israel. Quân đội Israel, vốn tham gia vào các cuộc tấn công qua lại với Hezbollah kể từ khi xung đột Israel-Hamas bùng phát hồi năm ngoái, từ chối bình luận công khai về các vụ nổ.
Michael Horowitz, người đứng đầu bộ phận tình báo tại công ty tư vấn an ninh Le Beck International (trụ sở tại Trung Đông) nói rằng nguyên nhân có thể là do phần mềm độc hại khiến pin của máy nhắn tin quá nóng và phát nổ hoặc một loại sạc được đặt trong thiết bị để kích nổ từ xa.
"Dù theo cách nào đi nữa, đây là một cuộc tấn công rất tinh vi", Horowitz nói, "Nếu đây là can thiệp vật lý, thì điều này đồng nghĩa với việc Israel có thể tiếp cận nhà sản xuất của những thiết bị đó. Có thể điều này là một phần thông điệp được gửi đi".
CNN dẫn lời nhà sáng lập Gold Apollo, công ty sản xuất thiết bị nhắn tin không dây có trụ sở tại Đài Loan (Trung Quốc) Hsu Ching-kuang cho biết, các máy nhắn tin sử dụng trong vụ tấn công nhằm vào Hezbollah do một nhà phân phối châu Âu sản xuất.
Theo Hsu, nhà phân phối đã thiết lập quan hệ với Gold Apollo khoảng 3 năm trước. Ban đầu, công ty châu Âu chỉ nhập khẩu các sản phẩm viễn thông và máy nhắn tin từ Gold Apollo nhưng sau đó, họ muốn sản xuất máy nhắn tin của riêng mình và đề nghị sử dụng thương hiệu của công ty Đài Loan.
Thông điệp của Israel, phản ứng của Hezbollah
Chiều 17/9, còi xe cứu thương vang vọng khắp các con phố ở trung tâm thủ đô Beirut, hàng trăm người tập trung bên ngoài phòng cấp cứu tại các bệnh viện của thành phố, nơi người ta đưa các trường hợp thương tích nặng nhất tới chữa trị từ khắp đất nước.
Tại trung tâm y tế thuộc Đại học Mỹ (Beirut), trong vòng vài tiếng đồng hồ, cứ mấy phút lại có xe cứu thương tới, cùng những chiếc SUV màu đen lắp kính mờ.
Bassem Badran, một trong số những người đứng chờ bên ngoài phòng cấp cứu của trung tâm y tế Đại học Mỹ cho biết, một người bạn của anh ta đang ở trong tình trạng nguy kịch. Người bạn đang mua sắm trong cửa hàng tiện lợi thì máy nhắn tin phát nổ, khiến anh ta bị mất 1 bàn tay.
Badran nói rằng, mặc dù mang theo máy nhắn tin nhưng nhiều người không phải phiến quân theo nghĩa truyền thống, mà là những người làm công ăn lương. Bạn thậm chí có thể không biết họ là thành viên Hezbollah "nhưng khi có chuyện, họ tin vào việc bảo vệ quê hương, đất nước mình", Badran nói.
Hình ảnh được cho là ghi lại một vụ nổ máy nhắn tin ở Liban hôm 17/9. Nguồn: X/New York Times.
Randa Slim, giám đốc Chương trình Giải quyết Xung đột và Đối thoại Kênh II tại Viện Trung Đông (Mỹ) nhận định rằng: Cuộc tấn công nhằm vào Hezbollah lần này mang tính lịch sử cả về quy mô lẫn cách thức - một sự kiện đòi hỏi phải lên kế hoạch và chuẩn bị kỹ lưỡng.
"Vụ việc gửi một thông điệp quan trọng đến giới thủ lĩnh Hezbollah rằng: Chúng tôi có thể tấn công anh ở bất kỳ nơi nào", Slim nói, "Cuộc chiến biên giới không chỉ nằm ở biên giới nữa. Với cuộc tấn công này, nó đã mở rộng tới nhà ở và các khu mua sắm khắp Liban".
Israel đã tiến hành nhiều hoạt động tình báo cấp cao tại và xung quanh Liban kể từ khi chiến tranh bắt đầu.
Hồi cuối tháng 7, Israel sát hại Fuad Shukr, chỉ huy cấp cao của Hezbollah trong một cuộc không kích tại Beirut. Trước đó, Saleh al-Arouri, một thành viên sáng lập của Hamas, cũng thiệt mạng tại Beirut trong một cuộc tấn công được cho là của Israel. Tuần trước, Tel Aviv thực hiện một cuộc đột kích lớn tại Syria để phá hủy một cơ sở sản xuất tên lửa nghi là của Iran cung cấp cho Hezbollah.
Hezbollah và chính quyền Liban đã cáo buộc Israel thực hiện vụ tấn công hôm 17/9. Nhóm phiến quân tuyên bố sẽ có động thái trả đũa và nhấn mạnh lực lượng của nhóm này đang ở mức độ sẵn sàng cao nhất để bảo vệ Liban.
Badran, người đang chờ bên ngoài trung tâm y tế Đại học Mỹ cho biết, bản thân vẫn đang tiếp nhận sự chấn động từ những gì xảy ra trước đó vài giờ.
"Đây không phải là một hay vài sự cố xảy ra ở một khu vực địa lý cụ thể mà là khắp Liban", Badran bày tỏ lo lắng về những gì có thể xảy ra tiếp theo, "Liban đang nằm ở trung tâm vụ việc. Chuyện này không ích gì mà chỉ đổ thêm dầu vào lửa".