Tác phẩm "chuối dán tường" – biểu tượng châm biếm trong nghệ thuật đương đại
Vào năm 2019, tại triển lãm Art Basel Miami Beach, một quả chuối được dán lên tường bằng băng keo bạc đã thu hút sự chú ý mạnh mẽ từ công chúng và giới truyền thông. Tác phẩm có tên "Comedian" của nghệ sĩ người Italy Maurizio Cattelan nhanh chóng trở thành một hiện tượng, thu hút những đám đông đến chụp ảnh và thậm chí một người còn có ý định lấy quả chuối xuống để ăn.
Ba phiên bản của "Comedian" đã được bán với giá từ 120.000 đến 150.000 USD tại triển lãm. Tuy nhiên, câu chuyện không dừng lại ở đó. Ngày 20/11 sắp tới, tác phẩm này sẽ được đấu giá tại Sotheby’s New York với mức định giá từ 1 triệu đến 1,5 triệu USD.
Mua một quả chuối hay một ý niệm?
Biểu cảm của khách tham quan trước tác phẩm nghệ thuật "Comedian" của nghệ sĩ Maurizio Cattelan trước phiên đấu giá tại Sotheby's ở New York (Mỹ), ngày 11/11/2024. (Ảnh: AP)
Theo Sotheby’s, người mua không thực sự sở hữu quả chuối được trưng bày năm 2019, mà là giấy chứng nhận xác thực, cho phép họ tái tạo tác phẩm bằng một quả chuối và băng keo bạc bất kỳ.
David Galperin, trưởng bộ phận nghệ thuật đương đại của Sotheby’s, nhận định: "Tác phẩm này không chỉ đơn thuần là một quả chuối dán tường. Nó đặt ra câu hỏi về cách chúng ta định giá nghệ thuật và những gì chúng ta coi là nghệ thuật".
Hài hước nhưng không kém phần sâu sắc
Cattelan, được biết đến như một nghệ sĩ "trickster" (kẻ chơi khăm), thường tạo ra những tác phẩm ở giao thoa giữa sự hài hước và sự sâu sắc đến "rùng mình". Theo ông Chloé Cooper Jones, trợ lý giáo sư tại Đại học Columbia, quả chuối không chỉ là một trò đùa mà còn có thể mang ý nghĩa sâu xa hơn về sự bóc lột và bất bình đẳng trong lịch sử sản xuất toàn cầu.
"Chuối là biểu tượng đơn giản nhưng rõ ràng nhất cho thương mại toàn cầu và những bất công đi kèm" - ông Cooper Jones nói. Nếu "Comedian" khiến người xem suy ngẫm về vai trò của họ trong các chuỗi sản xuất hàng hóa, tác phẩm này thực sự là một công cụ ý nghĩa để gợi lên những câu hỏi đạo đức.
So sánh với những kiệt tác kinh điển
Cùng thời điểm đấu giá "Comedian", Sotheby’s cũng đưa lên sàn một tác phẩm thuộc loạt tranh "Hoa súng" nổi tiếng của danh họa Claude Monet, với giá trị ước tính khoảng 60 triệu USD.
Khi được hỏi về sự so sánh giữa "Comedian" và các kiệt tác kinh điển như tranh của Monet, Galperin cho biết: "Bất kỳ tác phẩm nghệ thuật quan trọng nào trong lịch sử cũng từng gây tranh cãi hoặc tạo ra cảm giác khó chịu khi mới xuất hiện. Ấn tượng ban đầu không quyết định giá trị lâu dài của nghệ thuật".
Lời kết
"Comedian" không chỉ là một quả chuối dán tường mà còn là biểu tượng của nghệ thuật đương đại, thách thức những chuẩn mực truyền thống và khơi gợi suy ngẫm sâu sắc về xã hội. Dù gây tranh cãi, tác phẩm này một lần nữa chứng minh rằng nghệ thuật không ngừng biến đổi và tiếp tục đặt ra những câu hỏi quan trọng về cách chúng ta nhìn nhận thế giới.
