Người dân châu Á thường dùng hương trong các nghi lễ, nhưng ở Bhutan, người ta thắp hương hai lần mỗi ngày Ảnh: Getty Images
“Mùi hương gợi lên sự thanh thản trong tâm hồn và đó là nền tảng của hạnh phúc. Vì vậy, với mỗi cây hương làm ra, tôi có thể chia sẻ niềm hạnh phúc đó với thế giới”, người làm hương tên Nado chia sẻ.
Mùi hương của thiên nhiên
Xưởng làm hương của Nado mang tên Nado Poizokhang là xưởng lâu đời nhất và lớn nhất ở Bhutan. Nơi đây sản xuất hương cây và hương bột, vốn được các gia đình và tu viện trên khắp vương quốc dưới chân dãy Himalaya này tìm mua. Ngay cả nhà vua cũng đích thân yêu cầu mua hương từ Nado Poizokhang để đốt trong hoàng cung.
Tất cả các nguyên liệu được dùng để làm ra hương của Nado Poizokhang đều là sản phẩm hữu cơ và hầu hết do những người dân chăn thả bò Tây Tạng lấy về từ vùng núi Himalaya. “Tôi tin rằng một trong những lý do khiến hương của tôi được đánh giá cao và ảnh hưởng của nó mạnh mẽ như vậy là vì độ tinh khiết đáng kinh ngạc của các thành phần”, ông Nado giải thích, trước khi mở cửa một nhà kho chất cao thành đống các loại gia vị khô, các loại thực vật và cây thường xanh.
“Mọi thứ đều 100% hữu cơ: Từ những cành bách xù - thành phần chính trong tất cả các loại nhang Bhutan - cho đến những cánh hoa cam tùng mang mùi hương tinh tế, nồng nàn của một loại dầu thơm quý. Các nhà làm hương khác có thể sử dụng hóa chất và nguyên liệu kém hơn để cắt giảm chi phí - nhưng điều đó sẽ làm giảm tính chữa lành của hương, thậm chí có thể khiến người dùng bị đau đầu hoặc cảm thấy kích động khi đốt hương”, ông Nado cho biết.
Các nhà sư chọn những cành bách xù dùng làm nguyên liệu cho công thức hương bí mật của Nado. Ảnh: BBC
Việc dâng hương và khói hương có một lịch sử lâu dài và mang ý nghĩa văn hóa sâu sắc ở Bhutan, nơi theo truyền thống hương được đốt hai lần mỗi ngày.
“Ở các nước khác, hương có lẽ chỉ được dùng trong các nghi lễ, nhưng ở Bhutan, thắp hương cũng là cách chúng tôi bắt đầu và kết thúc mỗi ngày. Làn khói thơm bay lên nhẹ nhàng nuôi dưỡng tâm trí và kích thích các giác quan. Điều đó đem đến niềm vui và cùng với đó là sự tĩnh lặng tinh thần. Công thức làm hương của tôi không chỉ làm được những điều này, mà còn giải phóng năng lượng vốn bí bức và chữa nhiều bệnh tật”, ông Nado nói.
Chìa khoá hạnh phúc
Công thức hoàn toàn tự nhiên của Nado tạo ra thứ hương giúp ta cảm thấy khỏe mạnh và hạnh phúc, đến nay vẫn là một bí quyết được giữ kín mà chỉ có ông và con gái ông, Lamdon, được biết.
Nado giải thích rằng nó dựa trên một công thức được biết đến rộng rãi từ Tu viện Phật giáo Tây Tạng Mindrolling hơn 350 năm tuổi ở Ấn Độ. “Tuy nhiên, tôi đã điều chỉnh công thức đó, bởi vì thành phần nghệ tây theo cách làm gốc thì cần nhiều đến nỗi ngày nay nó có thể khiến hương quá đắt, ngoài khả năng của người dân bình thường”, ông Nado lý giải.
“Tôi pha trộn nó với một công thức khác từ dòng Phật giáo Kim cương thừa Drukpa để tăng cường hương thơm và tối đa khả năng chữa bệnh. Tôi sử dụng khoảng 30 thành phần cho loại hương thường và 108 nguyên liệu trong loại hương dành cho các nghi thức tôn giáo quan trọng. Con số 108 là con số may mắn cho các Phật tử và loại hương đặc biệt này chỉ có thể được làm vào một ngày linh thiêng, theo cách tính thiên văn của Phật giáo”.
“Làm hương là quá trình phải đi từ trái tim”, Gyenzang, một nữ công nhân ở xưởng vắt hương cho biết. Các công nhân trải thẳng rồi cắt những sợi bột cán ra để làm nhang que. Sau khi công đoạn duỗi thẳng bột hoàn tất, các cây nhang được đưa đi sấy khô trên gác mái, sau đó cắt tỉa cho đúng kích cỡ và buộc thành các bó sẵn sàng đưa ra thị trường.
Ông Nado chia sẻ: “Giờ đây chúng tôi xuất khẩu hương đến những nơi xa xôi như Trung Quốc, Mỹ và Anh. Mặc dù đây là công việc làm ăn giúp tôi kiếm sống, tiền bạc vẫn không thể đặt lên trước ý nghĩa tinh thần của những gì tôi làm. Làm hương là một phần trên con đường phụng sự Phật pháp của tôi suốt hơn 50 năm”.
Hai chú tiểu chạy đến lớp học tại tu viện Dechen Phodrang ở Thimpu. Ảnh: Getty Images
Ở trung tâm Thimpu, một người phụ nữ tên là Choden, vốn thường đốt hương của Nado trong chánh điện ngôi chùa gần nhà cho biết: “Tôi sẽ cảm thấy thiếu gì đó nếu không đốt hương. Thắp hương cũng quan trọng như thức ăn chúng tôi ăn, nước chúng tôi uống và không khí chúng tôi hít thở. Đó là một tập tục đoàn kết tất cả chúng tôi - bất kể giàu hay nghèo.”
Tại một tu viện mà Nado cung cấp hương, trong một phòng tụng kinh đầy nắng, một nhà sư nhẹ nhàng vung chiếc bình hương, khói thơm bốc lên từ nắp có nhiều lỗ nhỏ để lan tỏa trong không khí và len vào các nếp gấp trên quần áo ông. “Khi tôi làm lễ puja (một nghi thức thanh tẩy bằng cách đốt bột hương), nó sẽ loại bỏ năng lượng tiêu cực ra khỏi phòng và khiến tôi cảm thấy tinh sạch về tinh thần, thể xác và tâm linh. Thắp hương giúp tôi định tâm để cầu nguyện và con người tôi được tinh tấn. Nó giúp tôi trở thành con người tốt nhất có thể”, nhà sư khẳng định.
“Hương có thể loại bỏ những điềm xấu và chướng ngại ra khỏi cuộc sống”, một nhà sư khác tên Wangchuk cho biết. Nó mở ra một con đường để mọi người tử tế với nhau hơn. Hương là chiếc chìa khóa có thể mở ra cánh cửa hạnh phúc.