Hôm nay, tòa tuyên án 2 cựu bộ trưởng trong vụ Việt Á

Chiều nay 12-1, TAND TP Hà Nội sẽ tuyên án 2 bị cáo Nguyễn Thanh Long, cựu bộ trưởng Bộ Y tế; Chu Ngọc Anh, cựu bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH-CN), và 36 bị cáo trong đại án Việt Á.

Bản luận tội của Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND) đánh giá hành vi của các bị cáo ở vụ án này là "điển hình của lợi ích nhóm", thể hiện sự câu kết, thông đồng, tham nhũng có hệ thống, gây thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng. 

Trong bối cảnh cả nước gồng mình chống dịch, một bộ phận cán bộ cấp cao tại một số bộ, ngành và địa phương đã thông đồng với doanh nghiệp tạo thành lợi ích nhóm và hưởng lợi. Hành vi của họ thể hiện sự thoái hóa biến chất, làm suy giảm lòng tin của người dân đối với Đảng và nhà nước.

Trong vụ án này, Phan Quốc Việt đã cấu kết với Trịnh Thanh Hùng để tác động cựu bộ trưởng Bộ KH-CN Chu Ngọc Anh, cựu thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc quyết định cho Việt Á phối hợp thực hiện đề tài nghiên cứu chế tạo kit xét nghiệm trái pháp luật. Với mục đích được sản xuất, bán kit xét nghiệm thu lợi bất chính, Việt tiếp tục cấu kết với 2 bị cáo Trịnh Thanh Hùng, Nguyễn Thanh Long cùng nhiều đồng phạm thực hiện chuỗi hành vi sai phạm giúp Việt Á được kiểm định kit xét nghiệm, được nghiệm thu rồi cấp số đăng ký lưu hành tạm thời đến chính thức. Từ đó, kit xét nghiệm từ sản phẩm thuộc sở hữu nhà nước thành sản phẩm thuộc sở hữu Việt Á.

Trong năm 2020 và 2021, Việt Á sản xuất 8,7 triệu kit test và tiêu thụ 8,3 triệu sản phẩm. Doanh nghiệp được nhà nước thanh toán 2.250 tỉ đồng, bị cáo buộc hưởng lợi bất chính 1.235 tỉ đồng, đồng thời gây thiệt hại tài sản nhà nước hơn 400 tỉ đồng.

Để thực hiện các chuỗi hành vi sai phạm nêu trên, tổng giám đốc Việt Á chi 3,45 triệu USD và 4 tỉ đồng "cảm ơn", hối lộ cho một số quan chức. Trong đó, người nhận hối lộ nhiều nhất là cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long với 2,25 triệu USD, cựu bộ trưởng Chu Ngọc Anh nhận "cảm ơn" 200.000 USD, cựu bí thư Tỉnh ủy Hải Dương Phạm Xuân Thăng nhận 100.000 USD…

Với 2 cựu bộ trưởng Nguyễn Thanh Long, Chu Ngọc Anh, VKSND đánh giá hành vi của họ xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan quản lý nhà nước, làm suy giảm niềm tin của nhân dân, giúp Phan Quốc Việt gây thiệt hại đặc biệt lớn. Dù vậy, quá trình điều tra cũng như tại phiên tòa, cả 2 thành khẩn khai báo, khắc phục hết số tiền đã nhận của Phan Quốc Việt, gia đình có công với cách mạng... nên VKSND đề nghị tòa áp dụng tình tiết giảm nhẹ.

Tại phiên toà, các bị cáo đã tỏ ra thành khẩn nhận tội, lời khai cơ bản phù hợp với kết luận điều tra cũng như cáo trạng VKSND truy tố. Duy nhất lời khai Phan Quốc Việt, Tổng giám đốc Việt Á, cũng như cáo trạng truy tố cựu thứ trưởng Bộ KH-CN Phạm Công Tạc đã nhận "cảm ơn" của ông chủ Việt Á 50.000 USD song ông Tạc khai chỉ nhận được 100 triệu đồng. Tuy nhiên, trong bản đối đáp, đại diện VKSND cho biết từ những dữ liệu, lời khai của các bị cáo khẳng định bị cáo Tạc đã nhận 50.000 USD.

Khai tại tòa, Phan Quốc Việt nhiều lần "tự hào" về sản phẩm kit test, về những "đóng góp" của công ty này đối với công tác phòng, chống dịch. Tuy nhiên, lập luận này bị kiểm sát viên bác bỏ, bởi lẽ Công ty Việt Á đã nâng khống giá kit test để có nguồn tiền chi cho các cựu quan chức, lợi nhuận thu về là không hợp pháp. "Đi phòng, chống dịch để có lợi nhuận bất hợp pháp và dùng số tiền bất hợp pháp ấy để hối lộ, chi tiền phần trăm… thì không thể xem xét đến yếu tố có công chống dịch"- kiểm sát viên nói.

Đáng chú ý, Phan Quốc Việt thừa nhận chi hàng trăm tỉ đồng tiền hối lộ và "hoa hồng" bán kit test, nhưng cho rằng đây chỉ là sự chia sẻ lợi nhuận mà công ty có được, chứ không phải phạm pháp. Việc chi tiền được thực hiện theo barem với các tiêu chí như: Vị trí công việc của người được chi tiền, lợi nhuận của Công ty Việt Á, đóng góp của người được chi tiền đối với lợi nhuận mà công ty có được.