Không phải bất kể câu hỏi ngắn gọn nào cũng có được một câu trả lời ngắn gọn. Chẳng hạn như cơ thể bạn được cấu thành từ bao nhiêu tế bào?
Thật không may, các tế bào không biết cầm bút để điền vào biểu mẫu điều tra dân số, vì vậy, chúng không thể tự điểm danh với bạn. Ngay cả khi các kính hiển vi hiện đại nhất ngày nay đã cho phép chúng ta phóng đại và đếm từng tế bào trong một mẫu mô, phương pháp thống kê thủ công này cũng không hề khả thi.
Có một số loại tế bào rất dễ phát hiện, trong khi các loại khác như tế bào thần kinh quấn lấy nhau thành mạng lưới hết sức rối rắm và chúng che khuất nhau. Chưa kể, ngay cả khi có thể đếm ra 10 tế bào mỗi giây, bạn vẫn sẽ phải mất hàng chục nghìn năm để đếm ra lượng tế bào có trên cơ thể một người.
Còn một thực tế đáng sợ nữa, bạn không thể cứ thế mà soi kính hiển vi vào người mình mà đếm được. Quá trình đếm tế bào sẽ đòi hỏi bạn phải tự cắt cơ thể mình ra thành các lát nhỏ, rồi lại chia nhỏ các lát ra để đưa vừa khay kính hiển vi. Bạn sẽ không thể đếm tế bào trên cơ thể mình mà vẫn còn sống.
Trên cơ thể bạn có tất cả bao nhiêu tế bào?
Cho đến bây giờ, câu trả lời tốt nhất mà chúng ta có thể hy vọng giải đáp được câu hỏi "Có bao nhiêu tế bào trên cơ thể chúng ta?" là một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Annals of Human Biology. Nghiên cứu mang một tựa đề rõ ràng đáng ngưỡng mộ: "Một ước tính về số lượng tế bào trong cơ thể con người".
Đứng tên nghiên cứu này là một nhóm các nhà khoa học từ Ý, Hy Lạp và Tây Ban Nha. Họ thừa nhận rằng mình không phải là những người đầu tiên đi tìm câu trả lời cho thắc mắc này. Bởi vậy, công việc đầu tiên phải làm là tra cứu lại các tạp chí khoa học và sách đã được xuất bản từ vài thế kỷ trước, nhằm tìm ra những ước tính trước đó của các nhà khoa học khác.
Nhóm các nhà khoa học tìm thấy nhiều ước tính giới hạn câu trả lời trong một khoảng rộng: từ 5 tỷ đến 200 triệu nghìn tế bào. Nhưng không có một tác giả nào trước đó đưa ra được lời giải thích cặn kẽ cho những con số mà họ đưa ra.
Bởi vậy, họ phải tự bắt tay vào nghiên cứu. Vậy làm thế nào mà các nhà khoa học có thể đếm ra số lượng tế bào trên cơ thể bạn?
Họ ví dụ một cách đơn giản thế này. Chúng ta biết trọng lượng trung bình của một tế bào là 1 nanogram. Một người đàn ông trưởng thành trung bình nặng 70 kg. Vậy chúng ta có phép nhân đơn giản, một người đàn ông có 1x70.000.000.000.000 (70 nghìn tỷ) tế bào.
Hoặc bạn có thể ước tính dựa trên thể tích. Chúng ta biết một tế bào trung bình chiếm một khoảng không gian là 4/tỷ cm3. Dựa trên thể tích trung bình của một người đàn ông điển hình, bạn có thể tính ra cơ thể anh ta chứa khoảng 15 nghìn tỷ tế bào.
Cơ thể bạn có khoảng 37,2 nghìn tỷ tế bào - Đó là ước tính chính xác nhất hiện tại
Thế nhưng, rõ ràng nếu chọn cách tính dựa trên khối lượng hoặc trọng lượng, bạn sẽ nhận được các kết quả khác nhau đáng kể. Bản thân các cách tính này cũng quá đơn giản và có nhiều sai số. Cơ thể chúng ta chứa các tế bào không đồng nhất. Chúng không phải những viên thạch đều nhau chằn chặn trong một chiếc lọ.
Mỗi loại tế bào và mỗi tế bào đều có kích thước khác nhau, và chúng phát triển trong cơ thể với các mật độ khác nhau. Ví dụ, nếu bạn sử dụng mật độ trung bình của tế bào hồng cầu trong máu, những tế bào dày đặc tạo nên màu đỏ tươi cho máu của bạn, số lượng tế bào trong có thể sẽ lên tới 724 nghìn tỷ.
Mặt khác, nếu bạn sử dụng mật độ trung bình của tế bào da, xếp cách nhau rất thưa thớt, chúng ta chỉ có khoảng 35 tỷ tế bào trên cơ thể mình thôi. Cả 2 ước tính này đều là những con số không tưởng.
Bởi vậy, trong nghiên cứu của mình, nhóm các nhà khoa học quốc tế đã giảm độ nhiễu của các ước tính này bằng cách liệt kê ra tất cả các cơ quan và loại tế bào trong cơ thể, sau đó tính số lượng tế bào trong mỗi cơ quan rồi cộng tổng lại.
Chi tiết về khối lượng và mật độ các tế bào đã được họ tra cứu cẩn thận, tới mức sỏi mật, khớp gối, ruột, tủy xương và nhiều mô khác đều được tách riêng để đếm.
Kết quả, con số mà họ nhận được là 37,2 nghìn tỷ. Đây chưa phải là con số chính xác nhất, nhưng nó là một ước tính tin cậy nhất cho đến thời điểm này, dựa trên cách đếm và phân loại khoa học và chi tiết nhất.
Trả lời được câu hỏi "Trong cơ thể có bao nhiêu tế bào?" là một phần quan trọng của việc đánh giá quy mô sự sống
Điểm đặc biệt trong nghiên cứu này là nó đã trả lời thêm được rất nhiều câu hỏi, chẳng hạn như trong cơ thể có bao nhiêu tế bào mỡ? Đáp án là 50 tỷ tế bào. Thế còn tế bào cơ tim? Khoảng 2 tỷ.
Những con số này sẽ còn phục vụ cho các nghiên cứu mô phỏng, chẳng hạn như các nhà khoa học đang muốn xây dựng lên những trái tim ảo hoặc lá phổi ảo để thử nghiệm thuốc. Nếu họ nhập một số lượng tế bào không chính xác vào phần mềm, kết quả thử nghiệm có thể đổi chiều 180 độ. Bởi vậy, con số dù chỉ trên độ ước lượng cũng rất quan trọng.
Ngoài ra, lượng tế bào trong một cơ quan cũng có liên quan đến một số điều kiện y tế. Các tác giả của nghiên cứu mới phát hiện rằng một lá gan khỏe mạnh sẽ có khoảng 240 tỷ tế bào. Nhưng một số nghiên cứu về bệnh xơ gan đã tìm thấy số lượng tế bào trong gan của những bệnh nhân này chỉ dừng lại ở 172 tỷ.
Cuối cùng, có thể thấy rằng việc trả lời câu hỏi và làm thỏa mãn sự tò mò không phải là mục đích duy nhất trong nghiên cứu này. Cơ thể của chúng ta không chỉ là một đám hỗn độn các tế bào tập hợp lại.
Bằng các cách thức khác nhau, hơn 37,2 nghìn tỷ tế bào đã sinh ra từ 1 phôi bào duy nhất. Chúng phân chia nhiệm vụ cho nhau, nhưng cũng vẫn liên kết với nhau để tạo nên một sinh vật sống thống nhất chính là bạn.
Việc tìm hiểu các bí ẩn của sự sống, chắc chắn sẽ cần đến những đánh giá quy mô của sự sống. Và trả lời được câu hỏi "Trong cơ thể có bao nhiêu tế bào?" là một phần quan trọng của việc đánh giá quy mô đó.
Tham khảo Nationalgeographic