Ngày nay, việc bay bằng máy bay phản lực là điều quá đỗi bình thường. Tuy nhiên, cách đây 73 năm, chuyến bay thương mại bằng phản lực đầu tiên của nhân loại đã cất cánh, mở ra kỷ nguyên mới cho ngành hàng không và cũng là chương mở đầu cho một bi kịch.
Ngày 2/5/1952, chiếc máy bay phản lực de Havilland DH106 1A Comet G-ALYP cất cánh từ sân bay London (khi đó chưa gọi là sân bay Heathrow), thực hiện chuyến bay dài 7.000 dặm với năm điểm dừng đến Johannesburg, Nam Phi, chở những hành khách trả tiền đầu tiên. Đây là bước ngoặt lịch sử của ngành hàng không thế giới, đưa con người tiến vào kỷ nguyên tốc độ và tiện nghi.
Chiếc DH106 Comet 1A đầu tiên đi vào hoạt động thương mại vào tháng 5 năm 1952, nối liền London với Johannesburg.
So với những máy bay cánh quạt cùng thời, Comet là một đột phá. Không còn tiếng ồn từ động cơ piston, không còn rung lắc dữ dội, chỉ có sự êm ái, nhanh chóng và sang trọng chưa từng có.
Tuy nhiên, thành công của Comet ngắn ngủi. Chỉ sau vài năm hoạt động, hàng loạt vụ tai nạn nghiêm trọng đã xảy ra khiến toàn bộ đội bay Comet bị rút khỏi bầu trời. Đơn cử là vụ rơi xuống kênh đào khi cất cánh ở Pakistan năm 1953, khiến 11 người tử nạn, và hai vụ nổ giữa không trung trong năm 1954, giết chết tổng cộng 56 người.
Nguyên nhân được xác định là do thân máy bay không chịu được chu kỳ tăng - giảm áp suất khi bay ở độ cao lớn, gây nứt vỡ quanh các lỗ đinh tán và cửa sổ. Comet bị khai tử, và trở thành bài học xương máu đầu tiên của ngành hàng không phản lực.
Buồng lái của máy bay Comet đã được nhóm bảo tàng tái tạo lại một cách tỉ mỉ.
Gần 40 năm sau, năm 1985, Bảo tàng máy bay de Havilland ở Hertfordshire ở Anh tiếp nhận phần xác còn lại của một chiếc Comet 1A, khi đó nó chỉ còn là một ống kim loại trơ trọi, thân vỏ mục nát, cánh và động cơ đã biến mất.
Nhờ công sức của các tình nguyện viên, nhiều người trong số họ là cựu kỹ sư hoặc nhân viên hàng không, chiếc Comet dần được phục dựng như nguyên bản năm xưa. Từ hệ thống chiếu sáng, ghế ngồi, đến khoang lái, tất cả đều được lắp ráp tỉ mỉ, một phần nhờ công nghệ in 3D.
“Đó là một nhiệm vụ gần như bất khả thi. Chúng tôi không có bản thiết kế chi tiết. Mọi thứ đều phải tự nghiên cứu, đo đạc và phục dựng lại từ ảnh cũ”, ông Eddie Walsh - trưởng nhóm phục dựng - chia sẻ.
Đi sâu vào bên trong Comet, người xem có thể cảm nhận sự xa hoa của một “du thuyền trên không” thập niên 1950 với ghế đôi bọc vải xanh, rộng rãi, kèm gạt tàn thuốc và khay để ly kim loại; toilet riêng biệt cho nam - nữ, buồng trang điểm dành riêng cho phái đẹp; khoang hạng nhất bố trí ghế đối diện bàn gỗ; mô phỏng cabin máy bay riêng thời hiện đại; và suất ăn bằng dao nĩa kim loại, phục vụ trên khay gỗ, không phải hộp nhựa.
Ghế hạng nhất trên tàu Comet có chỗ ngồi chung.
Vé máy bay thời đó cực kỳ đắt đỏ, một vé khứ hồi đi Johannesburg có giá 175 bảng Anh, tương đương 4.400 bảng ngày nay (hơn 150 triệu đồng), đây là một khoản chi chỉ dành cho giới thượng lưu.
Dù Comet 1A sớm bị loại khỏi bầu trời nhưng các phiên bản sau như Comet 4 tiếp tục hoạt động và để lại ảnh hưởng lớn. Tuy nhiên, đến cuối thập niên 1950, Comet không còn đủ sức cạnh tranh với Boeing 707 và Douglas DC-8, đây là hai mẫu máy bay Mỹ hiệu quả hơn, an toàn hơn.
De Havilland bị thâu tóm, thương hiệu gần như biến mất, nhưng những gì Comet để lại từ khoang áp suất, cửa sổ bo tròn, đến tiêu chuẩn an toàn đã trở thành nền móng cho ngành hàng không hiện đại.
“Nếu không có ai tiên phong thì sẽ không có ngành hàng không hiện đại. Comet bị nhớ đến vì những tai nạn, nhưng công bằng mà nói nó là một bước đột phá có tính cách mạng”, ông Walsh khẳng định.
Sau những tai nạn thảm khốc, các cuộc thử nghiệm đã phát hiện ra lỗi chết người của Comet.
Ngày nay, chiếc Comet phục dựng tại Bảo tàng de Havilland không chỉ là vật trưng bày mà còn là minh chứng sống động cho tham vọng, sai lầm và sự phát triển của con người trong hành trình chinh phục bầu trời.
Dù mang danh “bẫy tử thần”, Comet vẫn mãi là biểu tượng cho một thời kỳ vàng son - nơi con người dám mơ, dám thử và dám thất bại.
CNN
