Để tìm ra kẻ sát nhân này, Cục Điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã phải sử dụng nhiều biện pháp từ việc tìm đầu mối qua các nhân chứng, trên mạng xã hội cho đến xét nghiệm ADN.
Tìm thấy “kim trong đống cỏ khô”
Ngôi nhà số 8316 phố Canyon Oak Drive trong thành phố nhỏ Citrus Heights, bang California (Mỹ) có bãi cỏ tuyệt đẹp. Đây là ngôi nhà xây bằng đá và gỗ kiểu Mỹ điển hình, được bảo trì tốt, có cả gara ôtô.
Chiều 24-4-2018, ông lão, người sống ở đó với con gái và cháu gái, đang dùng máy cắt cỏ, thì một chiếc ôtô bất ngờ dừng lại trước cửa nhà.
Từ trong xe, một nhóm người thò đầu ra nhờ ông lão chỉ đường. Khi ông lão lại gần chiếc xe thì bất ngờ bị nhóm người này kéo nhanh vào trong xe. Họ chính là đặc vụ FBI.
“Tôi còn một cái lò nướng”, nghi phạm nói với cảnh sát khi bị bắt. Tuy nhiên, cảnh sát nói với ông ta đừng lo lắng, rằng họ sẽ chăm sóc cái lò nướng.
Khi chiếc xe lăn bánh về phía Văn phòng cảnh sát trưởng ở Sacramento, một đội cảnh sát khác lập tức khám xét nhà của nghi phạm.
FBI đã tìm kiếm người đàn ông trên, người được mệnh danh “Kẻ giết người Golden State” trong suốt 40 năm qua. Hồ sơ của cảnh sát cho biết, từ năm 1976 đến 1986, tên này đã hãm hiếp khoảng 50 phụ nữ tại nhà, ngay cả khi nạn nhân đang ở nhà cùng chồng con họ.
Tên này còn đã giết chết ít nhất 13 người ở California. Sau 40 năm lẩn trốn, cuối cùng thủ phạm đã sa lưới. “Tìm kiếm một nghi phạm nhiều thủ đoạn như “Kẻ giết người Golden State” không khác nào tìm kim trong đống cỏ khô. Nhưng chúng tôi biết, kim đang ở đó”, Luật sư Anne Marie Schubert nói.
Sáng hôm sau, 25-4-2018, người dân Sacramento bị đánh thức bởi mùi hương cà phê và tin tức nóng hổi trên các phương tiện báo chí. Truyền hình địa phương FOX40 mở đầu bản tin bằng lời giới thiệu: “Cảnh sát trưởng Sacramento mở hướng điều tra vụ “Kẻ hãm hiếp khu vực phía Đông”.
Theo FOX40, nghi phạm số 1 trong vụ án trên được biết là một cựu cảnh sát sinh năm 1947 tên là Joseph James DeAngelo. Xét nghiệm AND của ông ta trùng khớp đến 99,99% với “Kẻ giết người Golden State”.
Ngay cả nghi phạm cũng đã thừa nhận mình là “Kẻ đột kích Visalia”. Trong khi đó, nhà báo Nicole Comstock khẳng định, vụ giết người hàng loạt bị bế tắc từ lâu đang dần mở được nút thắt.
Trong lần ra tòa đầu tiên vào ngày 27-4-2018, Joseph DeAngelo mặc áo màu cam, ngồi trên chiếc xe lăn. Giọng nói y yếu ớt, chỉ thì thầm một tiếng “có” khi thẩm phán hỏi Joseph James DeAngelo có thực sự là tên của hắn không.
“Kẻ giết người Golden State” không phải là biệt danh duy nhất của Joseph James DeAngelo. Trước đó, ông ta còn mang nhiều biệt danh khác như: Kẻ hãm hiếp khu vực phía Đông (East Area Rapist-EAR) hay “Sát thủ bóng đêm” (Original Night Stalker-ONS).
Đôi khi người ta còn đặt cho ông ta biệt danh “Kẻ giết nút thắt kim cương” (Diamond Knot Killer) vì nút thắt đặc biệt đó được sử dụng để làm bất động nạn nhân. Ông ta cũng bị nghi ngờ chính là “Kẻ đột kích Visalia” (Visalia Ransacker-VR).
Điểm tương đồng giữa EAR, ONS và VR - như cách gọi của các chuyên gia tham gia vụ án này là nghi phạm cao khoảng 1,8m, khi gây án thường làm đảo lộn mọi đồ vật trong nhà, đánh cắp đồ nữ trang có giá trị cảm tính hơn là giá trị hiện vật, thường trốn khỏi hiện trường bằng cách leo hàng rào, đồng thời đặt hệ thống báo động đặc biệt:
Trong các vụ trộm, kẻ đột kích Visalia đặt các vật thể trên tay nắm cửa để báo động có người vào.
Cũng giống như trong các vụ hãm hiếp, thủ phạm đặt đĩa ăn lên lưng người bạn đời của nạn nhân sau khi trói chân và tay anh ta lại, và đe dọa: “Nếu tao nghe thấy tiếng rơi vỡ, tao sẽ cho bọn mày đi chầu Diêm vương…”.
Do vậy, các nhà điều tra có lý do chính đáng để tin rằng, VR chính là EAR ở Bắc California và cũng là ONS ở Nam California.
Truy tìm tội phạm nhờ mạng xã hội và ADN
Để truy tìm kẻ giết người hàng loạt, FBI đã phải nhờ cậy vào mạng xã hội. FBI đã lập một trang web mang tên “Giúp chúng tôi tìm ra kẻ hiếp dâm phương Đông”. Trang web EAR/ONS cũng được khởi động, đánh số các vụ án. Chuyên mục EAR/ONS cũng được mở trên trang mạng xã hội Reddit cũng như nhiều trang mạng khác.
 Cảnh sát bao vây ngôi nhà của Joseph DeAngelo. Ảnh: AFP. |
Theo các dữ liệu mà các cư dân mạng cung cấp, vào ngày 6-1-1978, một tình nguyện viên đã nhận được cuộc gọi từ đường dây nóng của một người tự xưng là EAR: “Tôi muốn bắt đầu lại. Tôi không muốn làm điều đó, và sau đó tôi làm điều đó.
Bạn có theo dõi các cuộc gọi không?”. Tất nhiên, các cuộc gọi không bị theo dõi, nhưng chúng được ghi âm lại.
Trước đó, trong đoạn ghi âm cuộc gọi được thực hiện vào ngày 2-1-1978 với nạn nhân đầu tiên, người ta có thể nghe thấy tiếng “Kẻ giết người Golden State” thì thầm: “Tôi sẽ giết anh... Tôi sẽ giết anh...”.
“Có ai cũng nghe thấy đằng sau âm thanh của máy thu phát vô tuyến, thuộc loại được cảnh sát hoặc cứu hộ sử dụng không?
Nó bắt đầu từ giây thứ 42 đến thứ 43: đầu tiên là một cú nhấp chuột, sau đó là tiếng ồn tĩnh và sau đó ở giây thứ 45, một giọng nam nói trên radio “okay... of accoooord””.
Trong vụ tấn công thứ 36, nghi phạm bắt đầu khóc trên đùi nạn nhân sau khi cưỡng hiếp cô và nhắc đi nhắc lại rằng: “Tôi ghét cô, Bonnie”.
Một số thông tin điều tra khác cũng vẽ chân dung nghi phạm. Đó là một người đàn ông có khuôn mặt baby, da trắng, gần như không có râu, dáng người mảnh khảnh nhưng khỏe.
Các nạn nhân cũng khai rằng, kẻ giết người Golden State thường có những cảm xúc rất mạnh như tức giận, chế giễu người khác bằng giọng nói trầm, hay chửi thề, có khoái cảm tình dục trong các vụ hãm hiếp, thường hay khóc nhưng cũng có lúc lại tỏ vẻ chân thành.
Theo nhà báo Michelle McNamara, niềm vui lớn của nghi phạm là kết nối các nạn nhân với nhau: “Anh ta đã đánh cắp hai gói Winston của nạn nhân đầu tiên và để chúng ở phía trước ngôi nhà của nạn nhân thứ tư.
Đồ trang sức đánh cắp của nhà hàng xóm hai tuần trước đó đã được tìm thấy ở nhà nạn nhân thứ 5”. Để tạo ra bằng chứng giả, kẻ giết người Golden State đôi khi khiến người khác tin rằng, y còn có đồng phạm.
Tuy nhiên, tất cả những chi tiết trên cũng không thể giúp cảnh sát xác định ai là kẻ sát nhân. Đến năm 2001, nhờ những công nghệ mới của ADN, cảnh sát bắt đầu điều tra, thu thập, đối chiếu và phân tích ADN. Cách duy nhất để chứng cứ ADN hữu dụng là gắn nó với một cá nhân hoặc một dấu vết.
Tang chứng được tìm thấy trên hiện trường vụ án “Kẻ hãm hiếp khu vực phía Đông” chỉ là một loạt các phân tử và nhiễm sắc thể ẩn danh.
Mọi thứ trở nên rõ ràng hơn chỉ khi người ta phát hiện dấu vết ADN ở hiện trường vụ án “Kẻ hãm hiếp khu vực phía Đông” gần như trùng khớp với ADN tại hiện trường vụ án “Sát thủ bóng đêm”.
Kết luận mau chóng được đưa ra, cả 2 biệt danh này đều chỉ một người. Trên khắp nước Mỹ, nhiều tù nhân và người về hưu đã buộc phải đi xét nghiệm ADN, nhưng không có kết quả khả quan. Kẻ giết người Golden State, hoặc người thân của hắn, đều không ở tù hoặc giữ chức vụ cao trong chính quyền.
Năm 2016, quan chức California và FBI đã gia hạn thời gian tìm kiếm nghi can và dành tặng phần thưởng 50.000 USD cho những thông tin có giá trị để có thể bắt được thủ phạm và truy tố.
23andMe và Ancestry.com là các trang web cơ sở dữ liệu ADN, được cung cấp tự nguyện bởi những người tìm kiếm cây gia đình của họ hay anh em họ xa. Đây là một công cụ miễn phí, chỉ hoạt động nhờ sự tham gia tình nguyện của mọi người.
Thông tin nói trên không bao giờ được truyền đến cảnh sát, trừ khi họ được ủy quyền từ các cơ quan có thẩm quyền.
Ngoài ra, những hồ sơ này khó được tiết lộ vì những lý do riêng tư của người dùng. Đối với các nhà điều tra, loại trang web này là một cách tuyệt vời để xem vận may của họ. Đây như một cục nam châm mạnh mẽ dùng để hút chiếc kim trong đống cỏ khô.
23andMe và Ancestry.com không phải là trang web cơ sở dữ liệu ADN duy nhất. Trang web GEDMatch, chứa hơn 650.000 hồ sơ AND được công khai và được truy cập miễn phí. FBI đã sử dụng GEDMatch để truy tìm kẻ ẩn danh suốt 40 năm qua.
Sau khi nhập thông tin di truyền của kẻ giết người Golden State vào cơ sở dữ liệu ADN, các công tố viên kiên nhẫn ngồi chờ kết quả.
Máy tính GEDMatch xử lý dữ liệu giúp họ. Nếu trên trang web, một thành viên gia đình của kẻ giết người hàng loạt có cùng thông tin ADN đang bị tìm kiếm, đèn nháy sẽ bật. Và kết quả thực sự bất ngờ, một vài nghi phạm xuất hiện.
Từ những cái tên bị đánh dấu, cảnh sát phải tìm hiểu các đoạn phim khác nhau, tăng dần và giảm dần số nghi phạm có chung một số trình tự ADN với kẻ giết người của Golden State.
Từng chút một, tùy thuộc vào giới tính, độ tuổi và địa phương, cảnh sát càng thắt chặt thủ phạm, và một cái tên xuất hiện. Đó là Joseph James DeAngelo.
Tuy nhiên, ADN không thể xác thực nếu không bắt được kẻ giết người. Ở Mỹ, mọi người đều có quyền từ chối cung cấp ADN của mình. Cảnh sát bắt đầu theo dõi Joseph DeAngelo cả ngày lẫn đêm.
Một ngày nọ, người đàn ông 72 tuổi đến cửa hàng “Hobby Lobby”. Khi rời đi, anh ta ném một cái gì đó vào thùng rác.
Cảnh sát nhanh chóng lấy vật đó lên để phân tích. Mẫu vật trở về từ phòng thí nghiệm, và kết quả thật bất ngờ: ADN của Joseph DeAngelo khớp đến 99,99% so với kẻ giết người Golden State.
Lộ chân tướng
Sau khi Joseph DeAngelo bị bắt, báo chí địa phương đã có nhiều bài viết về viên cựu cảnh sát biến chất này.
Theo đó, Joseph DeAngelo sinh ngày 8-11-1945 chứ không phải năm 1947 và là sĩ quan ở Cục cảnh sát Auburn, California từ năm 1976 đến 1979. Vào tháng 7-1979, Joseph DeAngelo đã bị sa thải vì tội ăn cắp thuốc diệt bọ và một cái búa ở hiệu thuốc.
Sau khi bị sa thải tại Cục cảnh sát Auburn, không ai biết Joseph DeAngelo làm gì, nhưng đến khoảng đầu những năm 1990, Joseph DeAngelo được báo cáo từng làm việc tại một trung tâm phân phối cho cửa hàng tạp hóa Save Mart, ở Roseville, ngoại ô Sacramento.
 Nghi phạm Joseph DeAngelo xuất hiện trước tòa ngàys 27-4-2018. Ảnh: AFP. |
Nhưng ông đã nghỉ hưu vào năm 2017. Khi được hỏi về nghi phạm, người phát ngôn của Save Mart cho biết: “Ông ta không có bất kỳ hành động nào bất thường ở nơi làm khiến chúng tôi nghi ngờ rằng ông ấy có mối liên kết với những tội ác”.
Một số bài báo còn cho biết, Joseph DeAngelo từng làm việc cho Thủy quân lục chiến sau khi tốt nghiệp trung học. Trước đó, y đăng ký thi vào Trường Đại học Cảnh sát ngành tội phạm học.
Một bài báo khác được tìm thấy trong thư viện thành phố còn cho thấy, đầu những năm 1970, Joseph DeAngelo yêu một phụ nữ trẻ tên Bonnie và muốn tiến đến hôn nhân.
Nhưng cô gái này đã thay đổi ý định, do đó lễ đính hôn bị hủy. Năm 1973, Joseph kết hôn với một người phụ nữ khác và có ba đứa con sinh năm 1981, 1986 và 1989. Sau năm 1981, Joseph DeAngelo sống ẩn dật cho đến khi hắn giết Janelle Cruz, nạn nhân cuối cùng của hắn.
Theo FBI, từ năm 1976 - 1987, kẻ giết người Golden State đã liên quan đến hơn 100 tội ác, trong đó có tội giết hại 13 người. Với tội ác tày trời, Joseph DeAngelo đã phải nhận hình phạt đích đáng.