Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/12 tuyên bố sẽ cho đóng một lớp tàu chiến mới mang tên “Trump class”, làm nòng cốt cho “hạm đội vàng” của Hải quân Mỹ. Kế hoạch nhằm thay thế các tàu mà ông mô tả là đã lỗi thời và không còn đáp ứng yêu cầu cạnh tranh chiến lược hiện nay.
Tổng thống Mỹ Donald Trump công bố kế hoạch đóng các thiết giáp hạm mới cho Hải quân Mỹ tại Palm Beach, bang Florida, ngày 22/12.
Ông Trump cho biết lớp tàu mới sẽ bổ sung cho hơn 60 tàu khu trục lớp Arleigh Burke, hiện là xương sống của hạm đội Mỹ. Tuy nhiên, theo nguồn tin của New York Times , Tổng thống Mỹ từ lâu đã tỏ ra không hài lòng với lớp tàu Arleigh Burke, cho rằng chúng không còn đủ sức đối trọng với hải quân các nước khác.
Theo New York Times , mẫu tàu mới được ông Trump gọi là “thiết giáp hạm” sẽ có lượng giãn nước trên 35.000 tấn, lớn hơn gấp đôi các tàu chiến mặt nước lớn nhất mà Hải quân Mỹ đang vận hành. Con tàu dự kiến được trang bị năng lực phóng tên lửa siêu vượt âm, tên lửa hành trình mang đầu đạn hạt nhân, đồng thời sẽ mang theo lượng vũ khí lớn hơn so với các tàu hiện có.
“Chúng sẽ giúp duy trì ưu thế quân sự của Mỹ, hồi sinh ngành đóng tàu trong nước và khiến kẻ thù của nước Mỹ trên toàn thế giới phải khiếp sợ ”, ông Trump tuyên bố.
Ngay từ nhiệm kỳ đầu, ông Trump đã nhiều lần chỉ trích diện mạo hạm đội hải quân và kêu gọi quay lại mô hình tàu chiến thời Thế chiến II, vốn được trang bị pháo cỡ lớn 16 inch. Các loại tàu này dần bị loại bỏ khi tàu sân bay , với khả năng tấn công tầm xa vượt trội, trở thành lực lượng chủ lực. Việc thúc đẩy đóng thiết giáp hạm lần này phản ánh rõ xu hướng ưu tiên các phương tiện quân sự truyền thống của Tổng thống Trump.
Việc đặt tên lớp tàu theo tên mình cũng tiếp tục thể hiện xu hướng gắn dấu ấn cá nhân của ông Trump lên các thiết chế liên bang. Gần đây, tên ông cũng được gắn với Trung tâm Nghệ thuật Biểu diễn John F. Kennedy tại Washington, Viện Hòa bình Mỹ, trong khi phong cách trang trí mạ vàng quen thuộc tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông cũng đã được đưa vào Phòng Bầu dục.
“Chúng ta đang rất thiếu tàu”, ông Trump nói, đồng thời cho biết bản thân có tham gia vào quá trình thiết kế. Ông nhấn mạnh rằng hạm đội hiện tại đã cũ kỹ và cần một hướng đi hoàn toàn mới.
Tàu khu trục mang tên lửa dẫn đường lớp Arleigh Burke USS Stockdale (DDG-106) tại cảng Ponce, Puerto Rico, ngày 2/12/2025. (Ảnh: Reuters/Ricardo Arduengo)
Chính quyền Trump coi lớp tàu mới là trung tâm trong nỗ lực cải tổ Hải quân Mỹ nhằm răn đe các đối thủ toàn cầu, đặc biệt là Trung Quốc, đồng thời khôi phục ngành công nghiệp đóng tàu trong nước.
Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý rằng khái niệm “thiết giáp hạm” mà ông Trump đề xuất khác xa các thiết giáp hạm truyền thống. Lớp Iowa trong Thế chiến II, những thiết giáp hạm cuối cùng của Hải quân Mỹ, có lượng giãn nước đầy tải khoảng 60.000 tấn, được bọc giáp dày, trang bị pháo cỡ lớn và từng được tái biên chế trong nhiều cuộc xung đột trước khi bị loại biên hoàn toàn vào thập niên 1990.
Tàu chiến lớp Iowa của Hải quân Mỹ (Ảnh: Creative Commons/National Security Journal)
Theo mô tả hiện này, lớp tàu "Trump class" sẽ không sử dụng pháo cỡ lớn, thay vào đó là hai pháo 5 inch cùng các hệ thống tên lửa vốn đã được triển khai trong hạm đội. Đáng chú ý, tàu được kỳ vọng mang theo tên lửa siêu vượt âm và pháo điện từ, hai loại vũ khí mà Hải quân Mỹ đã đầu tư lớn nhưng chưa thể triển khai hiệu quả.
Ngoài ra, các tàu mới vẫn không đáp ứng đầy đủ các yêu cầu do Quốc hội Mỹ đặt ra về khả năng yểm trợ hỏa lực cho lực lượng Thủy quân lục chiến tác chiến trên bộ, một vấn đề mà Hải quân Mỹ chưa giải quyết được kể từ khi các tàu lớp Iowa bị loại biên.
Một số chuyên gia cảnh báo kế hoạch “hạm đội vàng” có thể không phù hợp với yêu cầu tác chiến hiện đại. Ông Mark Montgomery, chuẩn đô đốc đã nghỉ hưu và hiện là chuyên gia cao cấp tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ ở Washington, cho rằng các tàu cỡ lớn sẽ khó đối phó với chiến lược chống tiếp cận của Trung Quốc.
“Hải quân Mỹ cần một hạm đội phân tán, với các tàu ít người lái hoặc không người lái, mang theo kho vũ khí lớn”, ông Montgomery nhận định. “Những ‘thiết giáp hạm’ này không đạt được các mục tiêu đó".
Ông Trump cũng cho biết các tàu mới sẽ được tích hợp trí tuệ nhân tạo, song không nêu chi tiết về cách thức vận hành.
Hiện Hải quân Mỹ có 292 tàu các loại. Tổng thống Trump cho biết ông kỳ vọng hai tàu đầu tiên sẽ được đóng trong vòng hai năm rưỡi tới và tổng số có thể lên tới 20 chiếc. Ông cho biết sẽ làm việc với các nhà thầu quốc phòng tại Florida trong tuần tới nhằm thúc đẩy tiến độ, đồng thời cảnh báo sẽ xử phạt các doanh nghiệp chậm trễ.