Cách Trái Đất hơn 300 dặm, hai vệ tinh của Amazon – chỉ như những chấm nhỏ trên bầu trời đêm – đã phóng thành công lên quỹ đạo. Sự kiện đánh dấu bước tiến mới sau một thời gian dài thử nghiệm của gã khổng lồ bán lẻ trực tuyến cho Dự án Kuiper bí mật.
Amazon hiện đã sẵn sàng hiện thực hóa sứ mệnh không gian. Doanh nghiệp công nghệ trị giá 2 nghìn tỷ USD, nổi tiếng với các cửa hàng trực tuyến và dịch vụ Prime, sẽ phóng hàng trăm vệ tinh nhỏ lên bầu trời vào năm tới.
Tổng cộng, Amazon có kế hoạch phóng hơn 3.000 vệ tinh quỹ đạo Trái Đất thấp để cung cấp các kết nối Internet. Tại một nhà máy rộng 172.000 feet vuông gần Seattle, công ty này cũng đang tăng cường hoạt động để có thể sản xuất 5 vệ tinh kết nối trị giá 2 triệu USD.
Sau nhiều năm lên kế hoạch, Jeff Bezos, chủ tịch điều hành của Amazon, cuối cùng đã đối đầu trực diện Elon Musk. Công ty SpaceX của vị tỷ phú nổi tiếng ngông cuồng đã phóng 6.000 vệ tinh và được định giá ở mức 200 tỷ USD. Trước đó, hai người cũng từng công khai chỉ trích nhau trong cuộc đua thống trị bầu trời nước Anh.
Tính đến tháng 12 năm ngoái, SpaceX của Musk có 42.000 khách hàng tại Vương quốc Anh song vẫn cần mở rộng hơn nữa. Tờ Telegraph tiết lộ vào tháng 4 rằng công ty của Musk đang xem xét ra mắt dịch vụ vệ tinh có thể kết nối trực tiếp với điện thoại di động của người Anh.
Trong khi đó, cơ quan quản lý viễn thông của Vương quốc Anh, Ofcom, tiết lộ vào đầu tháng này rằng họ đang cân nhắc cấp giấy phép vệ tinh cho Amazon để đưa dịch vụ đến Vương quốc Anh, tùy thuộc vào việc tham vấn.
Musk có lợi thế đáng kể so với Bezos. Người đàn ông này kiểm soát phần lớn năng lực phóng tên lửa dưới dạng Falcon 9 và đã bắt đầu phóng vệ tinh Starlink kể từ năm 2019. Bezos liệu có thể bắt kịp?
“Amazon kém xa SpaceX”, Tim Farrar, người sáng lập công ty tư vấn TMF Associates tại Thung lũng Silicon cho biết. “Sẽ mất khá nhiều năm để đưa chúng đi vào hoạt động”.
Bezos, 60 tuổi, từ lâu đã nổi tiếng đam mê không gian. Ông thành lập công ty tên lửa của riêng mình, Blue Origin, vào năm 2000, với tầm nhìn “hàng triệu người được sống và làm việc trong không gian vì lợi ích của Trái đất”. Tuy nhiên, Amazon chỉ bắt đầu làm việc trên Kuiper vào năm 2018, gần 2 thập kỷ sau đó. (Kuiper là công ty con của Amazon, được thành lập để triển khai một chòm sao internet vệ tinh lớn nhằm cung cấp kết nối băng thông rộng có độ trễ thấp).
Một cuộc cạnh tranh với SpaceX sẽ nhanh chóng diễn ra. Năm 2018, Musk sa thải 7 nhà lãnh đạo cấp cao vì những thời hạn đầy tham vọng. Một số người đã chuyển sang Amazon.
Bản thân Musk nhiều lần khiêu khích Bezos. Phía vận động hành lang cho cả 2 công ty cũng thường xuyên tấn công nhau ra mặt. Blue Origin từng kiện NASA vào năm 2021 về thỏa thuận trị giá hàng tỷ USD với SpaceX nhằm đưa con người trở lại Mặt trăng, cáo buộc rằng hợp đồng tàu đổ bộ lên Mặt trăng trị giá 3 tỷ USD đã được thực hiện không công bằng.
Gần đây, Amazon còn phản đối cơ quan quản lý Mỹ về kế hoạch mở rộng mạng lưới Starlink với hàng nghìn vệ tinh. Đáp lại, một trong những luật sư của Musk cho biết Amazon đã “bịa ra những phương pháp phức tạp để cản trở khả năng kết nối người Mỹ của SpaceX”.
Một số tin rằng Amazon có cơ hội thách thức Starlink, phần nhờ khoản tiền mặt dự kiến tăng lên 100 tỷ USD trong năm 2024. Ngược lại, Musk phải tiếp tục huy động vốn hoặc bán cổ phiếu Tesla để thực hiện ước mơ. Chris Quilty, người sáng lập công ty nghiên cứu Quilty Space cho biết: “Starlink chỉ có ý nghĩa đối với SpaceX nếu nó tạo ra tiền mặt”.
Đối với Amazon, lợi nhuận không phải là mối quan tâm lớn. Có những lợi ích tiềm năng khác nếu sở hữu mạng băng thông rộng toàn cầu. Hàng trăm triệu người sẽ được tiếp cận các kết nối internet đáng tin cậy và sau cùng, chấp nhận đăng ký Amazon Prime.
Khi Amazon bắt đầu phát triển Kuiper, được đặt theo tên của một vành đai tiểu hành tinh bao quanh Sao Hải Vương, công ty tập trung khiến thiết bị đầu cuối tiêu dùng của mình rẻ nhất có thể. Chi phí sản xuất chỉ dưới 400 USD, tức rẻ hơn rất nhiều so với hàng nghìn USD đầu tư cho các thiết bị đầu cuối của Starlink.
Trong khi đó, các doanh nghiệp có thể hưởng lợi từ việc sử dụng mạng của Amazon làm phương tiện truyền thông dự phòng hoặc nhận được các hợp đồng trọn gói với dịch vụ cơ sở hạ tầng internet Amazon Web Services. Amazon cũng sẽ có cơ hội trở thành sự lựa chọn thay thế Starlink của quân sự Mỹ.
“Không ai muốn phụ thuộc vào một nhà cung cấp duy nhất - và càng không muốn phụ thuộc vào một nhà cung cấp thất thường như Elon Musk”, Chris Quilty nói.
Theo Telegraph, sự cạnh tranh giữa Musk và Bezos có thể sớm trở nên nóng hơn trên thị trường băng thông rộng và di động Vương quốc Anh. Chỉ vài năm trước, việc sử dụng vệ tinh để kết nối những ngôi nhà và điện thoại thông minh là điều không khả thi. Tuy nhiên, với hàng nghìn vệ tinh hoạt động như hiện tại, đây đã trở thành giải pháp thay thế tiềm năng cho việc chi hàng trăm triệu bảng Anh lắp đặt cáp quang cho những vùng xa xôi nhất.
Tờ Telegraph trước đây tiết lộ rằng SpaceX đã đàm phán về việc sử dụng mạng vệ tinh của mình để tăng cường vùng phủ sóng ở nông thôn. Công ty đã ký một thỏa thuận với Virgin Media O2 để cung cấp "đường truyền ngược" di động đến các khu vực xa xôi, truyền tín hiệu đến các vị trí khó tiếp cận. Trong khi đó, Kuiper của Bezos có một thỏa thuận với Vodafone để tăng cường vùng phủ sóng tương tự, mở rộng phủ sóng 4G và 5G đến các vùng xa xôi của Châu Âu.
Tuy nhiên, chi phí cho Kuiper đang tăng lên. Amazon ban đầu dự kiến sẽ chi ít nhất 10 tỷ USD cho chương trình này, song các nhà phân tích tin rằng nguồn tài trợ gần như sẽ cạn kiệt. Con số có khả năng lên tới gần 20 tỷ USD.
Hơn nữa, ngay cả khi Bezos đưa được vệ tinh của mình vào quỹ đạo, vẫn chưa rõ dịch vụ này sẽ hoạt động hiệu quả như thế nào so với Starlink của Musk - thứ vốn đã giành được sự tin tưởng của 3 triệu khách hàng.
