Các bị cáo bị đưa ra xét xử gồm Phạm Thị My (SN 1963, ngụ quận Bắc Từ Liêm) và Bùi Văn Sâm (ngụ quận Cầu Giấy), đều là cựu giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội. Họ bị xét xử về tội “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ”.
Theo cáo trạng, do ảnh hưởng của dịch COVID-19, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021 được tổ chức thành 2 đợt, đợt 1 từ ngày 6/7 - 9/7/2021, đợt 2 từ ngày 5/7 - 7/8/2021. Sau khi kết thúc kỳ thi đợt 1, dư luận phản ánh về nghi vấn lộ đề thi môn Sinh học.
Theo đó, đề thi môn Sinh học “giống 80%” so với đề ôn tập trên mạng intenet của ông Phan Khắc Nghệ (Phó Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh). Cục An ninh chính trị nội bộ (Bộ Công an) đã phối hợp Bộ GD&ĐT tiến hành kiểm tra, xác minh.
Kết quả điều tra xác định, để chuẩn bị cho kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, Bộ GD&ĐT triển khai công tác ra đề thi theo 2 giai đoạn: Xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và tổ chức ra đề thi tốt nghiệp THPT.
Bùi Văn Sâm và Phạm Thị My được phân công tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và Hội đồng ra đề thi môn Sinh học trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021. Trong đó, Bùi Văn Sâm làm Tổ trưởng, Phạm Thị My làm Tổ phó.
Về tổ chức ra đề thi, ngày 8/6/2021, Bộ GD&ĐT ra Quyết định thành lập Hội đồng ra đề thi kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2021, phân công Phạm Thị My là Tổ trưởng tổ ra đề thi môn Sinh học, Bùi Văn Sâm tham gia với tư cách thẩm định. Do Phạm Thị My và Bùi Văn Sâm đã tham gia tổ xây dựng ngân hàng câu hỏi thi và Hội đồng ra đề thi các năm trước (2019, 2020) và biết được phần mềm rút câu hỏi không ngẫu nhiên, nên năm 2021, My, Sâm đã lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn được giao để đưa tài liệu về nhà biên soạn thành câu hỏi. Sau đó, họ sắp xếp vào các vị trí để được rút ra làm nguồn đề thi chính thức và định hướng chọn các tổ hợp câu hỏi do mình biên soạn xây dựng thành đề thi chính thức.
Đồng thời, họ dùng các câu hỏi trên làm tài liệu ôn thi cho 8 học sinh là những người thân quen. Sau đó, họ sắp xếp vào các vị trí và định hướng lựa chọn các mã đề làm nguồn xây dựng đề thi chính thức kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia môn Sinh học năm 2021. Hành vi này của các bị cáo đã vi phạm quy định về Quy trình xây dựng ngân hàng câu hỏi thi năm 2020, ban hành kèm theo quyết định của Bộ GD&ĐT, quy định của Trung tâm Khảo thí quốc gia quy định về bảo mật an ninh nội bộ trong công tác xây dựng ngân hàng câu hỏi.
Hành vi của Phạm Thị My, Bùi Văn Sâm vì động cơ cá nhân, làm trái công vụ, xâm phạm trực tiếp đến hoạt động đúng đắn của cơ quan quản lý nhà nước, dẫn đến thiếu tính công bằng, minh bạch, gây bức xúc dư luận, ảnh hưởng xấu đến kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia năm 2021.
Đối với ông Phan Khắc Nghệ, giảng dạy trên mạng internet có nhiều nội dung giống với tài liệu do My và Sâm biên soạn và đề thi tốt nghiệp THPT môn Sinh học năm 2021. Tuy nhiên, kết quả điều tra đến nay không có căn cứ xác định ông Nghệ có hành vi chiếm đoạt tài liệu bí mật công tác hoặc cố ý làm lộ bí mật công tác, nên không có căn cứ xử lý.
Cơ quan ANĐT Bộ Công an đã có văn bản kiến nghị gửi Sở GD&ĐT tỉnh Hà Tĩnh về việc kiểm điểm, chấn chỉnh với ông Nghệ. Ngày 14/2/2023, Sở GD&ĐT tỉnh Hà Tĩnh đã tổ chức họp kiểm điểm ông Nghệ đã gây dư luận không tốt, phần nào ảnh hưởng đến uy tín của ngành GD&ĐT và Trường THPT Chuyên Hà Tĩnh.
Với các giáo viên tham gia xây dựng ngân hàng câu hỏi và ra đề thi môn Sinh học, căn cứ kết quả điều tra chưa phát hiện có vi phạm, nên không có căn cứ xem xét, xử lý.
Với các học sinh, phụ huynh và những người giới thiệu để Bùi Văn Sâm, Phạm Thị My giảng dạy, ôn thi, CQĐT xác định những người này không biết Sâm và My đã sử dụng tài liệu liên quan đến quá trình xây dựng ngân hàng câu hỏi thi để giảng dạy, ôn thi, vì vậy không có căn cứ xem xét, xử lý.