Theo Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP), một số chuyên gia nhận định đây là một lời "nhắc khéo" Singapore không nên chọn phe khi Bắc Kinh và Washington đang vướng vào một loạt mâu thuẫn về các vấn đề trên biển Đông, thương mại, công nghệ,...
Cuộc điện mừng nhắc lại kỷ niệm
Một ngày trước cuộc điện chúc mừng của Chủ tịch Tập Cận Bình tới Thủ tướng Lý Hiển Long, Mỹ đã lên tiếng bác bỏ những yêu sách của Trung Quốc trên biển Đông. Ngay sau đó Bộ Ngoại giao Trung Quốc tố Mỹ đang phá vỡ hòa bình và ổn định trong khu vực.
Tân Hoa Xã đưa tin, "Ông Tập cho rằng mối quan hệ song phương của hai nước đang đứng trong thời điểm lịch sử mới. Hai bên nên tổ chức hoạt động kỷ niệm dưới hình thức đa dạng và linh hoạt để củng cố sự ủng hộ của công chúng dành cho quan hệ hữu nghị giữa hai nước."
"Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Singapore để vượt qua những sự phân tâm và cùng nhau bảo vệ hòa bình và ổn định khu vực."
Đại sứ quán Trung Quốc tại Singapore nói ông Tập đã gọi điện cho Thủ tướng Lý Hiển Long để chúc mừng chiến thắng của ông Lý trong cuộc tổng tuyển cử hôm 10/7.
Cùng ngày 14, ông Tập cũng có cuộc nói chuyện với Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha để thảo luận việc tăng cường phát triển trong lĩnh vực thuốc trị Covid-19 - đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đưa tin.
Thái Lan và Philippines là hai nước duy nhất trong số 10 quốc gia thành viên ASEAN có quan hệ đồng minh với an ninh Mỹ.
Tuyên bố từ phía Bộ Ngoại giao Singapore cho biết trong cuộc điện mừng ông Lý, ông Tập nhắc tới sự kiện kỷ niệm 30 năm quan hệ Trung Quốc-Singapore. Hai nhà lãnh đạo hoan nghênh sự hợp tác song phương giải quyết tổn thất từ đại dịch Covid-19.
Singapore là một trong những quốc gia đầu tiên được thông qua thỏa thuận di chuyển nhanh với Trung Quốc. Thỏa thuận cho phép nối lại vận tải hàng không với sáu tỉnh thành Trung Quốc đại lục cho mục đích công vụ hoặc kinh doanh.
Ông Lý Hiển Long trong cuộc họp báo ngày 11/7/2020 sau tổng tuyển cử. Ảnh: Handout
Phát tín hiệu tới Mỹ về mối quan hệ "không mong manh"?
Các nhà quan sát mô tả cuộc điện chúc mừng là hành động có tiền lệ của lãnh đạo Trung Quốc sau các cuộc tổng tuyển cử của Singapore. Tuy nhiên, trợ lý giáo sư Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Công nghệ Nam Dương, Dylan Loh cho rằng những suy đoán xuất hiện quanh cuộc điện đàm này là "không thể tránh khỏi".
Ông Loh dẫn những bất đồng giữa Trung Quốc và Mỹ trong các vấn đề từ đại dịch Covid-19 đến những căng thẳng hàng hải ngày càng tăng cao thời gian vừa qua.
Thời báo Hoàn Cầu (Trung Quốc) dẫn nhận định của nhà nghiên cứu biển Đông Chen Xiangmiao, từ Viện nghiên cứu Quốc gia Trung Quốc, cho rằng cuộc gọi của ông Tập tới Thủ tướng Thái Lan Prayuth Chan-ocha và Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long "đã phát tín hiệu tới Washington rằng mối quan hệ của Trung Quốc với các quốc gia trong khu vực không mong manh như Mỹ tưởng."
"Singapore được mệnh danh là ‘nhà chiến lược’ trong khu vực, và như ông Lý đã nói trước công chúng, các nước ASEAN không nên chọn về phe Trung Quốc hay Mỹ. Phát ngôn này định hướng lập trường của các quốc gia châu Á trong quan hệ với hai cường quốc," ông Chen nói.
Nhà lãnh đạo Singapore trước đây tuyên bố quốc gia này sẽ không chọn phe và cố gắng giữ mối quan hệ ổn định với hai cường quốc. Ông Lý nhấn mạnh mối quan hệ an ninh mạnh mẽ giữa Singapore với Mỹ, bên cạnh đó cũng khẳng định Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của nước này.
Bóng gió răn đe?
Ông Dylan Loh cho rằng "những điều phân tâm" được đề cập đến trong cuộc điện đàm giữa lãnh đạo Trung Quốc-Singapore có thể đang ám chỉ đến những vấn đề ở biển Đông, và là một "lời nhắc khéo tới Singapore rằng mối quan hệ Singapore-Trung Quốc quan trọng hơn" những gì đang diễn ra tại vùng biển tranh chấp.
Drew Thompson, cựu quan chức của Lầu Năm Góc chịu trách nhiệm quản lý những mối quan hệ song phương với Bắc Kinh, Đài Loan và Mông Cổ, mô tả cuộc điện mừng như động thái răn đe bóng gió tới Singapore trước những hành động gần đây của Mỹ.
"Nó có thể là một lời nhắc khéo cho Singapore rằng nếu nước này không ủng hộ Trung Quốc, Bắc Kinh có thể gây ra cho Singapore những 'sự phân tâm' giống như trong lịch sử," ông Thompson nói với SCMP.
Ông Thompson nhắc lại vụ lùm xùm trong quan hệ Trung Quốc-Singapore vào tháng 11/2016. Chín chiếc xe bọc thép của Singapore từ đảo Đài Loan trở về sau khi quân đội Singapore tiến hành đợt huấn luyện định kì tại đây đã bị giữ lại Hồng Kông. Động thái này dẫn tới những ngờ vực rằng Trung Quốc muốn cảnh báo Singapore về mối quan hệ gần gũi với Đài Bắc.
"Đó là một ‘sự phân tâm’," ông chia sẻ.
Ông Thompson cũng cho biết cuộc trao đổi mới đây nhất là một "tuyên bố mơ hồ mà có chủ đích nhằm khơi dậy nỗi sợ hãi trong tâm trí của quốc gia nhỏ hơn, nhắc nước nhỏ nghĩ về nỗi sợ lớn nhất của mình và xác định Trung Quốc có thể can dự mức nào để biến nỗi sợ thành sự thật".
Tuy nhiên, ông Loh tin rằng Singapore sẽ kiên định trong cách tiếp cận vấn đề và không thay đổi lập trường chỉ vì các tuyên bố của Mỹ. Nhưng ông cũng cho rằng tuyên bố của Mỹ sẽ gây áp lực lên nước này.
"Thậm chí vậy, tôi không nghĩ ASEAN hay Singapore sẽ chọn phe bởi điều này đi ngược lại lợi ích của ASEAN và các nước thành viên," ông nói.
Mời độc giả theo dõi chúng tôi trên MXH Lotus: