Vị trí này, OP 247, có một cái nhìn toàn cảnh đối với khu vực, khoảng 250 dặm phía trên vòng Bắc Cực. Ở phía đông, ở phía bên kia biên giới, là một trạm quan sát của Nga và một cơ sở bảo vệ bờ biển. Ngay phía trước, băng qua Biển Barents, là hòn đảo nhỏ Vardo của Na Uy, nơi có hệ thống radar giám sát quân sự do Mỹ tài trợ.
"Điều đó gây khó chịu cho người Nga rất nhiều" bởi vì việc lắp đặt radar sẽ theo dõi các hoạt động của Nga ở vùng High North, Đại úy Sigurd Harsheim, chỉ huy của đơn vị biên giới Jarfjord nói. "Về cơ bản, bạn có quyền kiểm soát tốt toàn bộ Biển Barents và mọi thứ xung quanh...".
Quân đội Nga liên tục hành động
Gần đây họ có lý do chính đáng để theo dõi Nga, nước có diện tích đất liền áp đảo bảy quốc gia Bắc Cực khác. Nhiệt độ ấm lên đang mở ra các tuyến đường vận chuyển và khám phá các nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú của vùng cực. Và bây giờ một số quốc gia khác cũng đang tham gia vào việc xây dựng quân đội ở Bắc Cực.
Nga đang nâng cấp khả năng quân sự của mình với các máy bay chiến đấu và tàu hải quân mới, và các tàu ngầm của họ đang tiến xa hơn vào Bắc Đại Tây Dương. Các quan chức quân đội Na Uy cho biết Nga cũng đang thực hiện các vụ thử tên lửa hành trình và các cuộc tập trận bắn đạn thật. Điều đó đang buộc nước láng giềng Na Uy và các thành viên NATO khác phải suy nghĩ lại về chiến lược quân sự của họ trong khu vực.
Na Uy tăng cường sự hiện diện tại vùng Cực. Ảnh: NPR.
"[Người Nga] đang xây dựng lại Hạm đội phương Bắc, chế tạo tàu ngầm mới; có nhiều chuyến bay hơn, họ đang tập luyện nhiều hơn ở phía tây bắc nước Nga với các tiểu đoàn của họ", Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Frank Bakke-Jensen nói với NPR.
Trung tâm của các hoạt động quân sự ở Bắc Cực của Nga là Bán đảo Kola, ở phía tây bắc của đất nước, bên cạnh Na Uy. "Ra ngoài bán đảo Kola ... bạn sẽ thấy rằng ... họ đang hiện đại hóa, xây dựng lại và cũng đang mở thêm các cơ sở mới", Thiếu tá Brynjar Stordal, phát ngôn viên của Trụ sở chung Na Uy nói. "Có nhiều hoạt động hơn và nhiều thiết bị mới hơn. Và chúng tôi cũng thấy rằng các chiến thuật đang trở nên hiện đại hơn."
Bán đảo Kola được quân sự hóa mạnh mẽ cũng là căn cứ cho Hạm đội phương Bắc của hải quân Nga, theo Thomas Nilsen, một nhà báo chuyên đưa tin về khu vực này cho tờ báo Independent Barents Observer, có trụ sở tại Kirkenes, Na Uy.
"Đây là căn cứ của các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Đây là nhà của lực lượng hàng hải đặc nhiệm Spetsnaz [Nga]", Nilsen nói. Ông nói rằng Bán đảo Kola cũng là khu vực huấn luyện chính cho các vũ khí mới của Nga như tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân và máy bay không người lái chạy bằng năng lượng hạt nhân.
Nilsen nói rằng sự tăng cường quân sự của Nga một phần là do niềm tin ngày càng xấu đi với phương Tây và để bảo vệ các tài sản quân sự ở vùng High North, bao gồm cả tài nguyên thiên nhiên. 90% xuất khẩu khí đốt tự nhiên của Nga đến từ bán đảo Yamal ở Bắc Cực.
"Chúng ta luôn phải nhớ rằng đối với Nga, Bắc Cực là thiết yếu về kinh tế và vô cùng quan trọng", Nilsen nói. "Vì vậy, Bắc Cực có vai trò mạnh mẽ hơn nhiều trong tư duy quốc gia của Nga so với bất kỳ quốc gia Bắc Cực nào khác, bao gồm cả Na Uy."
Chính phủ Nga, trong khi đó, từ lâu đã bày tỏ quan ngại về việc mở rộng của NATO gần biên giới. Vào tháng 6/2018, Đại sứ quán Nga tại Oslo đã phàn nàn rằng một yêu cầu của Na Uy về việc có thêm quân đội Mỹ "có thể kéo theo căng thẳng gia tăng, gây ra một cuộc chạy đua vũ trang và gây bất ổn tình hình ở Bắc Âu".
NATO và Mỹ "sốt sắng" cân bằng sức mạnh vùng cực
Tuy nhiên, chính phương Tây lại bất ngờ với hành động của Nga khi nước này sáp nhập bán đảo Crimea năm 2014. "Các hoạt động ở Ukraine là một sự thay đổi cuộc chơi đối với NATO và cho chúng tôi," ông nói. "Tình hình an ninh trên thế giới chắc chắn đã thay đổi; chúng tôi ít nhiều trở lại nơi chúng tôi đã ở trước khi bức tường sụp đổ."
Berntsen nói sau hành động của Nga ở Crimea, Na Uy cần phải xem xét lại tình hình an ninh của nước này. Họ đã tiến vào chiến dịch mua sắm, mua tàu ngầm từ Đức và hàng chục máy bay chiến đấu F-35 từ Hoa Kỳ. Na Uy cũng đang xây dựng lại và bố trí lại một số căn cứ của riêng mình.
Một trong số đó là Porsangermoen, cơ sở quân sự ở cực bắc của thế giới, nằm giữa những ngọn đồi và ao hồ ở Finnmark. Vào tháng 10, khoảng 1.400 quân đội Na Uy đã thực hiện các cuộc tập trận quân sự tại đây và một phần trong đó là làm thế nào để chiến đấu trong điều kiện mùa đông.
"Chiến đấu trong điều kiện mùa đông có lẽ là điều khó khăn nhất", Trung úy Benjamin Thompson nói. "Điều đó đòi hỏi huấn luyện rất nhiều."
Thompson cũng chia sẻ về việc huấn luyện quân đội Hoa Kỳ luân chuyển vào nước này trong vài năm qua. Hoa Kỳ có hàng trăm binh lính, chủ yếu là Thủy quân lục chiến, đóng quân ở phía nam Na Uy.
"Lúc đầu họ gặp khó khăn nhưng sau một thời gian họ trở nên thực sự giỏi và học được rất nhiều điều quan trọng cần làm trong mùa đông để có thể sống sót", ông nói.
Na Uy đã vận động Hoa Kỳ và các đồng minh NATO khác có sự hiện diện mạnh mẽ hơn và nhiều cuộc tập trận quân sự hơn ở Bắc Cực. Năm ngoái, Na Uy là nơi tổ chức chính Trident Juncture, một trong những cuộc tập trận quân sự lớn nhất của NATO kể từ năm 2002.
Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Bakke-Jensen nói "Chúng tôi đã nỗ lực thông qua NATO và cùng với Hoa Kỳ để thu hút sự chú ý về lại Bắc Đại Tây Dương, tới khu vực này", ông nói với NPR.
Vào tháng 9, Hoa Kỳ đã đưa một máy bay ném bom tàng hình B-2 bay qua Bắc Cực. James Townsend, người đã dành hai thập kỷ làm việc về chính sách của NATO tại Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, nói rằng nhiệm vụ này đã giúp gửi tín hiệu cho người Nga.
B-2 đã cho thấy rằng chúng tôi có thể bay tới đó và cho người Nga thấy rằng chúng ta sẽ bay ở đó", ông nói: "Một mặt, đó là về huấn luyện, nhưng đó cũng là một thông điệp răn đe đối với người Nga".