Những ưu điểm vượt trội của CT16
Tại Việt Nam, giống lúa CT16 được Công ty TNHH Cường Tân (tỉnh Nam Định cũ, nay thuộc tỉnh Ninh Bình) sở hữu và phát triển. Doanh nghiệp này đã có nhiều đóng góp cho sản xuất nông nghiệp của địa phương cũng như cả nước.
Từ năm 2007 đến nay, Cường Tân đã tổ chức sản xuất trên 2.700 ha giống lúa lai F1 của các tổ hợp TH3-3, Bắc ưu 903, Nhị ưu 838, CT16 và nhiều tổ hợp mới. Trong đó, CT16 được xem là giống lúa có nhiều ưu thế nổi bật và tiềm năng phát triển nhất.
Giống lúa CT16 được PGS.TS. Nguyễn Thị Trâm cùng các cộng sự tại Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng lai tạo từ năm 2005, dựa trên tổ hợp lai giữa dòng mẹ II32A và dòng R16.
CT16 có thời gian sinh trưởng vụ xuân muộn khoảng 130–135 ngày, vụ hè thu và vụ mùa khoảng 110–115 ngày. Cây cao trung bình 95–100cm, đẻ nhánh khỏe, lá xanh sáng, bản lá rộng. Năng suất đạt 7–9 tấn/ha/vụ, bông to, nhiều hạt, hạt dài xếp sít, khối lượng 1.000 hạt đạt 27–28 gam.
Giống này có khả năng chịu rét khá, chống đổ tốt, kháng bệnh đạo ôn, nhiễm nhẹ rầy nâu, khô vằn, bạc lá; đồng thời chịu hạn, chịu phèn và thích nghi tốt với điều kiện thâm canh. Nhờ đó, CT16 được đánh giá là giống lúa có khả năng thích ứng rộng, phù hợp nhiều vùng sinh thái khác nhau.
Giống lúa CT16 bông trĩu hạt.
Hành trình nhân rộng CT16 ra cả nước
Việc CT16 có thể phát triển nhân rộng ra cả nước là kết quả hợp tác của nhà khoa học – doanh nghiệp – người nông dân.
Sau khi lai tạo, giống CT16 được đưa vào mạng lưới khảo nghiệm quốc gia từ vụ Xuân 2006 đến vụ Xuân 2009. Trong giai đoạn sản xuất thử, giống được gieo cấy tại nhiều địa phương với tổng diện tích 206 ha.
Năm 2009, CT16 được Cục Trồng trọt (nay thuộc Bộ Nông nghiệp và Môi trường) công nhận là giống sản xuất thử. Sau ba năm theo dõi, đánh giá ổn định về năng suất và chất lượng, ngày 29/12/2011, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã chính thức công nhận CT16 là giống quốc gia.
Sự kiện này mở ra giai đoạn hợp tác chặt chẽ giữa Viện Nghiên cứu và Phát triển cây trồng với Công ty Cường Tân (từ năm 2014) là đơn vị được chuyển giao bản quyền sản xuất, phát triển và nhân rộng giống CT16 trên cả nước.
Nhờ có sự phát triển và cung ứng của Công ty Cường Tân đến nay, giống CT16 đã được gieo trồng tại hơn 20 tỉnh, thành phố, trong đó có Nam Định (cũ), Thái Bình (cũ), Hưng Yên, Hải Dương (cũ), Vĩnh Phúc (cũ), Phú Thọ, Cao Bằng, Lạng Sơn, Hà Nam (cũ), Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Quảng Ngãi, Bình Định (cũ), Đắk Lắk… Giống được nông dân đánh giá cao nhờ năng suất ổn định, chất lượng gạo tốt, phù hợp điều kiện canh tác khác nhau.
Sự thành công của CT16 không chỉ góp phần nâng cao thị phần hạt giống nội địa, mà còn thể hiện năng lực làm chủ công nghệ lai tạo giống lúa của Việt Nam, đúng theo chủ trương của Bộ Nông nghiệp và Môi trường về phát triển giống trong nước thay thế nhập khẩu.
Việc giống CT16 được Cuba đón nhận và đưa vào sản xuất cho thấy uy tín ngày càng tăng của các giống lúa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Đây là kết quả của quá trình nghiên cứu bền bỉ, hợp tác hiệu quả giữa nhà khoa học và doanh nghiệp, đồng thời khẳng định vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực lai tạo giống cây trồng.
Tháng 9/2024, trong chuyến thăm cấp Nhà nước của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm tới Cuba, hai nước đã ký kết thỏa thuận hợp tác về sản xuất lúa gạo. Theo đó, Chính phủ Việt Nam cử đoàn chuyên gia sang hỗ trợ và tài trợ nhiều giống lúa, trong đó CT16 được lựa chọn là giống chủ lực. Khi được trồng thử nghiệm trên đất Cuba, giống lúa Việt Nam nhanh chóng khẳng định ưu thế vượt trội. Kết hợp với quy trình kỹ thuật đồng bộ, vụ mùa đầu tiên đã cho năng suất 7–8 tấn/ha, cao gấp đôi mức trung bình 3–4 tấn/ha của Cuba.