Sáng 3/11, Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Góp ý về dự án Luật, đại biểu Trần Công Phàn (đoàn Bình Dương) cho biết, trong luật đã khẳng định đất sở hữu toàn dân và Nhà nước đại diện quyền sở hữu. Do vậy, khi sửa luật đất đai cần làm rõ nội hàm những nội dung nào toàn dân quyết định và nội dung nào toàn dân ủy quyền Nhà nước được làm, cũng như đại diện Nhà nước đến đâu.
Theo đại biểu đoàn Bình Dương, do sở hữu toàn dân nên khi sửa luật cần đảm bảo cân bằng lợi ích giữa người dân, doanh nghiệp, Nhà nước và đầu tư.
Dẫn chứng việc giải toả để làm đường, nhiều nhà dân ở mặt đường với giá trị vài chục triệu/mét vuông, khi giải tỏa phải chuyển về khu tái định cư và nhiều nhà bên trong được ra mặt đường. Như vậy, giá trị là không tương xứng, không bằng nhà bên trong được ra mặt đường.
Theo đại biểu Trần Công Phàn (đoàn Bình Dương), kinh nghiệm từ một số nước, những người muốn ra mặt đường sẽ phải nộp một khoản tiền và lấy tiền đó cho người tái định cư
"Kinh nghiệm từ một số nước là những người muốn ra mặt đường sẽ phải nộp một khoản tiền và lấy tiền đó cho những người tái định cư. Do vậy khi sửa luật cũng cần tính việc đó nhằm đảm bảo cân đối lợi ích cho người dân," đại biểu Trần Công Phàn nói.
Đại biểu Trần Công Phàn cho rằng, cần quy định chặt chẽ trong luật khi thay đổi quyền sử dụng đất, bởi nhiều trường hợp khi thay đổi mục đích sử dụng đất thì giá đất có thể "nhảy vọt," nhiều người giàu lên vì đất, do đó đại biểu đề nghị làm rõ mức giá sát với thị trường (khi có nhiều loại đất khác nhau), nếu không có định hướng về giá thì xác định giá đất rất khó.
"Nhà nước là đại diện quyền sở hữu thì cần quy định rõ quyền nào được thực hiện và quyền nào phải xin ý kiến dân, bởi từ vấn đề quyền sử dụng và giá đất sẽ liên quan tới vấn đề thu hồi, giải tỏa, đền bù…", đại biểu Trần Công Phàn nhấn mạnh.
Cho ý kiến về Dự án Luật Đất đai sửa đổi, đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội) nhận định, trước đây, khung giá đất do nhà nước áp đặt theo ý chỉ chủ quan. Dự thảo đã bỏ khung giá đất, xây dựng bảng giá theo giá thị trường đã tạo ra sự bình đẳng, tiến bộ. Điều này nếu thực hiện được sẽ xoá bỏ phần lớn bất cập trong công tác quản lý đất đai hiện nay.
Cũng theo đại biểu, nhiều vụ tham nhũng đất đai xuất phát từ việc định giá đất. Nếu có bảng giá đất sát giá trị thị trường, đồng thời đền bù thoả đáng cho người dân bị thu hồi đất sẽ giảm khiếu kiện.
Đại biểu Hoàng Văn Cường (đoàn Hà Nội)
Về thu hồi đất, hiện có 2 phương thức, đó là Nhà nước ra quyết định thu hồi và chủ doanh nghiệp có dự án tự thoả thuận với người dân để thu gom. Khi để người dân và nhà đầu tư tự thoả thuận sẽ phát sinh vấn đề, đó là giá cao vọt hơn hẳn so với khi Nhà nước thu hồi vì mục đích quốc phòng an ninh, nên xảy ra bất bình đẳng gây khiếu kiện.
Trong khi đó, chúng ta đã quy định đất đai thuộc sở hữu toàn dân, Nhà nước quản lý. Khi giao chủ đầu tư thu hồi thì Nhà nước đã tự bỏ quyền của mình. Do vậy, đại biểu Cường đề nghị đất đai đã thuộc diện Nhà nước quyết định có dự án đầu tư thì cần do Nhà nước thu hồi, chỉ thoả thuận trong trường hợp khi một số người cùng góp chung vốn hoặc tự chuyển dịch.
Thảo luận tại tổ đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn Hà Nội) đề cấp đến vấn đề tranh chấp đất đai kéo dài. Đại biểu dẫn chứng theo số liệu thống kê có tới 90% khiếu nại hành chính được giải quyết, 50% tranh chấp về dân sự liên quan đến đất đai.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do nhiều quy định của Luật Đất đai hiện đã lỗi thời. Cụ thể, cơ chế về giá chưa phù hợp, không đầy đủ, chồng chéo, giá bồi thường quá thấp. Trong khi đó chênh lệch giữa giá kinh doanh dự án và dự án đền bù, giá giữa thành phố nông thôn, giữa thành phố và các tỉnh lân cận quá lớn. Giá bồi thường khi thu hồi đất giữa thành thị và nông thôn khá bất cập.
Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (đoàn Hà Nội)
Ngoài nội dung trên, theo đại biểu, cơ chế quản lý đất đai chưa phù hợp, chưa có hướng dẫn cụ thể về phương thức thu hồi. Việc cấp, thu hồi sổ đỏ cũng phát sinh nhiều vướng mắc. "Có nơi hai nhà sát nhau nhưng có nhà được cấp sổ đỏ, nhà bên cạnh lại không dẫn đến khiếu kiện kéo dài", đại biểu Chính nêu ví dụ.
Bên cạnh đó, các quyết định hành chính của Nhà nước về cấp, thu hồi đất có nhiều hạn chế, nơi thu hồi đất xong để cỏ mọc, nơi dân lại không có đất ở, canh tác… Nhận thức của người dân về pháp luật còn chưa đầy đủ. Công tác giải quyết các vấn đề thừa kế, mốc giới chưa chặt chẽ. Theo đại biểu Chính, đây là nguyên nhân dẫn đến tranh chấp đất đai kéo dài liên miên chưa có hồi kết.