Ký ức học trò
Trịnh Công Sơn 25 tuổi vừa tốt nghiệp trường Sư phạm Quy Nhơn. Chàng thanh niên đầy nhiệt huyết mang theo một mối tình với người con gái xứ Huế đẹp mà "nắng hờn ghen môi, mây hờn ghen tóc" đến ẩn dật ở nơi chênh vênh "chỉ có người với trời", tại thị trấn B'Lao làm nghề thầy giáo.
Một thời gian sau, theo thầy giáo Tạ Quang Sum - hiệu trưởng trường THPT Trần Hưng Đạo (Cam Ranh, Khánh Hòa), thầy Trịnh Công Sơn đã trở về làm giảng viên của trường đại học Khoa học Huế. Sau giải phóng, trường đổi tên là đại học Tổng hợp Huế, nay lấy lại tên là đại học Khoa học Huế.
Đã hơn 1 thập kỷ trôi qua kể từ khi người thầy giáo - nhạc sĩ tài hoa Trịnh Công Sơn khuất núi, những ấn tượng về ông, từ thuở thầy Sum còn là sinh viên vẫn nguyên vẹn như thuở nào.
"Từ niên khoá 1973 - 1974, trường đại học Khoa học Huế tổ chức dạy nhiều tín chỉ nhiệm ý cho sinh viên các năm cuối. Trong đó, tín chỉ "Nhạc Trịnh Công Sơn" được sinh viên ghi danh học đông nhất. Với Huế, Trịnh Công Sơn như là một công dân danh dự. Còn với đại học Huế, Trịnh Công Sơn là người "Anh" rất thân thương của mọi thế hệ".
Trong tâm trí của thầy Sum vẫn còn nhớ như in: "Ngày mở đầu tín chỉ, thầy Sơn đến trường trên chiếc xe đạp màu trắng, áo xanh da trời nhạt, quần Jean trắng, mũ phớt trắng và cặp kính cận gọng đồi mồi".
Bao nhiêu năm rồi, trong kí ức những con người của một thời đại học Huế đã xa, vẫn hiển hiện bóng hình người thầy người nhạc sĩ tài hoa nổi bật trên sân trường đại học Khoa học buổi sáng ngày hôm ấy.
"Thầy khoan thai bước lên bục giảng trong sự đợi chờ háo hức của hàng trăm sinh viên trẻ ngồi kín giảng đường C. Ai cũng mong và tin là sẽ được nghe thầy Sơn giảng về từng bài hát mà giai điệu và ca từ thì rất riêng không thể lẫn lộn với ai, mà thầy đã viết cho mình, cho người, cho đời", thầy Sum tâm sự.
Thầy Sum đã được làm quen với những nguyên lý cơ bản khi đến với âm nhạc. Thầy hoài niệm: "Những đôi mắt lấp lánh cổ ngẩng cao để được nhận cho bằng hết lời nói nhỏ nhẹ của thầy. Nhưng suốt buổi sáng hôm ấy, thầy dạy chúng tôi cách kẻ dòng cách ký hiệu nốt nhạc và các loại khoá.
Những buổi học sau là xướng âm thẩm âm và... nhiều chi tiết khác về nhạc lý mà mỗi người học nhạc sơ cấp cần phải học. Thầy làm việc rất nghiêm túc, đến đúng giờ. Đặc biệt thầy Sơn không hút thuốc trong suốt buổi dạy, dù là người nghiện thuốc nặng.
Chữ viết trên bảng đẹp trình bày trang nhã mẫu mực, phản ánh phong cách sư phạm của một thầy giáo đã từng học và tốt nghiệp từ trường Sư phạm Quy Nhơn vang tiếng một thời của miền Trung.
Thỉnh thoảng thầy dừng lời giảng, mời một ai đó đứng lên xướng âm một đoạn ngắn trong bài hát tự chọn. Thầy tỏ ra lơ đãng khi người hát chọn nhạc phẩm của thầy".
Thời gian học thầy Sơn không nhiều, nhưng tình cảm thầy để lại cho lớp học trò là nỗi nhớ đi cùng năm tháng. Sau này, thầy Sum viết ra những lời chia sẻ với bạn bè, cũng là bày tỏ nỗi nhớ đến thầy sâu nhắc nhất:
"Cuối cùng cũng đến phút chia tay thật cảm động, khi một cặp sinh viên thay mặt lớp lên tặng hoa thầy. Cây đàn ghi-ta gỗ được mang ra trao vào tay thầy với lời mời thật thiết tha.
Thầy tần ngần một lát rồi hát tặng lớp bài "Để gió cuốn đi". Giảng đường im ắng, những người trẻ lặng nghe như nuốt vào mình lời ca thông điệp: "Sống trong đời sống cần có một tấm lòng".
Những học trò xưa, những người yêu nhạc Trịnh tới đây, sẽ gặp lại bóng dáng Trịnh Công Sơn, những giai âm đẹp đang tặng cho đời trong đêm nhạc "Hương xưa" diễn ra vào 20h ngày 19-20/11 tại Nhà hát Lớn (Hà Nội). Người ta lại gặp diva Hồng Nhung, ông hoàng nhạc Việt Đàm Vĩnh Hưng và các ca sỹ Thu Minh, Tấn Minh... hát nhạc Trịnh với tất cả tình yêu thương.
Khán giả Thủ đô nghe nhạc Trịnh để nhớ về bóng dáng của một thầy giáo, một nhạc sỹ tài hoa. Đây là một món quà mà đạo diễn NSND Trần Bình dành tặng ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11, một ngày đặc biệt ý nghĩa để mỗi người trong chúng ta nở bung những cảm xúc về mái trường - thầy cô.
Bởi trong đời người khi trưởng thành thường hoài niệm bóng dáng thầy cô, còn với những ai đang tuổi cắp sách biết bày tỏ lòng kính trọng, thương yêu cô thầy.
Trịnh Công Sơn và em gái.
Mãi nhớ người "mở khoá" cho tân nhạc
Với 600 ca khúc được phổ biến rộng rãi, nhạc sỹ Trịnh Công Sơn được ví như một tài năng lớn của nền âm nhạc Việt Nam. Những ca khúc của ông mãi mãi có sức ảnh hưởng to lớn đối với bao thế hệ người nghe nhạc.
Ông được coi là nhạc sĩ lớn nhất của nền tân nhạc Việt Nam không chỉ ở trong nước, mà cả ở nước ngoài, nhiều người đã nói rằng, họ biết Việt Nam có một nhạc sĩ là Trịnh Công Sơn. Niềm tự hào ấy, luôn có trong tâm thức của những người yêu nhạc Việt qua nhiều thế hệ.
Khi còn trẻ, không ai không thuộc những ca khúc như "Tuổi đời mênh mông", "Em là bông hồng nhỏ", "Nối vòng tay lớn". Những người lớn, hầu như ai cũng thuộc "Diễm xưa", "Để gió cuốn đi", "Nắng thủy tinh", "Huyền thoại mẹ", "Nhớ mùa thu Hà Nội"...
Trịnh Công Sơn có tên trong từ điển Bách khoa Pháp Encyclopédie de tous les pays du monde (Coll. Les Millions) và được trao tặng nhiều giải thưởng quốc tế cũng như những giải thưởng ở Việt Nam.
Nhưng có lẽ giải thưởng lớn nhất dành tặng người nhạc sĩ tài hoa này chính là hàng triệu triệu "tín đồ" đã yêu ông, yêu và thuộc nằm lòng những tác phẩm của Trịnh như một lẽ thật tự nhiên, dung dị. Và tên ông đã được những tín đồ đặt cho một dòng nhạc mang nét riêng nhạc Trịnh.
Trịnh Công Sơn từng được ví như một cánh chim đã bay qua mọi miền và hót lên những âm thanh từ trái tim, từ tấm lòng, với tất cả tình yêu và hoài bão hòa bình, khiến cho nhiều sắc dân phải nói lời đồng cảm.
Hầu như ai cũng biết và nhiều người đã coi là lẽ sống với câu hát nổi tiếng "Sống trên đời sống cần có một tấm lòng". Vì lẽ đó, rất tự nhiên tất cả các ca sĩ hàng đầu của Việt Nam đều hát nhạc Trịnh như một niềm đam mê không thể thiếu trong sự nghiệp của họ.
Và chính ông đã có một ảnh hưởng lớn đến không ít những thế hệ nhạc sỹ, ca sỹ sau này. Những gì Trịnh để lại cho nền âm nhạc Việt như bóng núi in dấu vĩnh cửu trên bầu trời.
Trịnh ra đi nhưng những gì ông để lại qua sự nghiệp âm nhạc của mình có giá trị thật lớn lao, những giai điệu, lời ca của ông sẽ còn mãi với thời gian.
Bây giờ, cho mãi đến mai sau người ta vẫn hát Trịnh để cảm nhận tình yêu quê hương, đất nước, thân phận con người. Bởi nhạc Trịnh là tiếng lòng đồng cảm với tất cả những hỉ-nộ-ái-ố của đời sống thực này.