Đầu tư tiền tỷ, vật vã khó nhọc trên trường quay hàng tháng trời không khiến các nhà sản xuất (NSX) phim Việt “khiếp sợ” bằng việc tính toán chặng đường chạy đua đưa phim ra rạp. Chọn nhà phát hành, xin ngày chiếu, lên kế hoạch quảng cáo ra mắt phim, lo giữ bản quyền, phập phồng đợi nhà phát hành thông báo kết quả lượng khán giả đến rạp và 1.001 chuyện phải đối mặt, mà chuyện nào NSX cũng đều ở vào thế bị động.
Ưu tiên phim thị trường
Trừ những phim được rạp (hoặc đơn vị phát hành) hợp tác sản xuất, bộ phim ấy chắc chắn có kế hoạch phát hành ngay từ khi còn nằm trên giấy (kịch bản). Còn lại, nguyên tắc của các nhà phát hành (NPH) phải xem phim (bản thô hoặc ít nhất cũng là trailer), nếu thấy bộ phim đạt tiêu chí của mình (mỗi NPH có một tiêu chí riêng) lúc đó mới nhận phát hành và thỏa thuận với NSX ngày ra rạp. Tâm lý chung hiện nay của các NPH, ưu tiên cho những bộ phim thị trường.
-16a66-9f373/phat-hanh-phim-viet-noi-kho-cac-nha-san-xuat.jpg)
NSX Nghiêm Phạm cho biết: “Phim được giải thưởng thường NSX phải năn nỉ NPH để họ chịu phát hành phim ra rạp, ngược lại, với phim thị trường, NPH phải năn nỉ lại NSX để được đưa phim vào rạp của họ”.
Bà Lê Minh Tâm, Tổng Giám đốc Công ty Kỷ Nguyên Sáng, NSX phim Khát vọng Thăng Long cũng từng nếm mùi đau khổ khi phát hành bộ phim này khi ra rạp.
Dù phim nằm trong kế hoạch chào mừng 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, được MegaStar nhận phát hành, tuy nhiên vì phim có đề tài lịch sử, không “hot” vì thế không được các NPH mặn mòi; nên ngoại trừ các cụm rạp MegaStar treo băng rôn, áp phích quảng cáo cho phim, các cụm rạp khác có nơi không treo, có nơi treo nhưng treo cho có bằng cách “ém” vào góc khuất khó ai nhìn thấy; chưa nói đến việc phim được bố trí rạp không tốt, giờ không “ngon”, không kiểm soát được lượng vé bán ra … “Nói chung, rạp ăn đủ, chỉ có NSX là chết thôi” - bà Lê Minh Tâm ngao ngán!
Có lẽ chính vì tâm lý này, hiện nay, rất hiếm NSX nào dám phiêu lưu, mạo hiểm đầu tư làm phim nghệ thuật. Việc năm qua xuất hiện hàng loạt phim “nhảm”, “thảm họa” phim Việt phải chăng cũng xuất phát từ tâm lý - làm sao cho phim ra rạp dễ dàng?!
Tùy mối quan hệ!
Tại Việt Nam hiện nay, có không đến 10 NPH, trong đó được nhắc đến nhiều nhất và có thương hiệu nhất vẫn là: MegaStar, Galaxy, BHD với những cụm rạp tối tân, hiện đại cùng phong cách phục vụ chuyên nghiệp. Lotte Cinema thường phát hành chủ yếu là phim Hàn Quốc. Số NPH còn lại có: Vina Cinema, CineBox. Hai NPH - Galaxy và BHD được xem là hai đơn vị chịu khó ưu tiên phát hành phim Việt, song song với những phim nước ngoài mà họ nhập về. Riêng MegaStar hiếm khi nhận phát hành phim Việt, dù đa số NSX đều muốn đơn vị này nhận phát hành phim của họ. Người viết vẫn chưa có câu trả lời chính thức từ phía MegaStar về tiêu chí nhận phát hành một phim Việt Nam!
Tuy nhiên, để vào rạp một cách dễ dàng và có tỷ lệ ăn chia “chấp nhận được” lại phụ thuộc vào… mối quan hệ. “Phí phát hành tùy người và tùy mối quan hệ” - một NSX có nhiều phim ra rạp khẳng định. Có thể là 15% - 18%, cùng hàng loạt điều khoản khó nhăn với NSX mới; nhưng có khi chỉ là một khoản phí tượng trưng (5% - 8%) với NSX có mối quan hệ tốt, thân tình hoặc đã từng có phim ăn khách.
Để giảm chi phí phát hành và tránh bị động, phương án hợp tác làm phim với rạp hoặc NPH đang được các NSX áp dụng triệt để. Đơn cử những bộ phim được sản xuất theo mô hình này thời gian gần đây có: Mỹ nhân kế là sản phẩm hợp tác của Galaxy và một số NPH khác, Nhà có năm nàng tiên do Sóng Vàng hợp tác với CineBox, Lọ lem Sài Gòn (Hoàng Thần Tài hợp tác với Meganex - Hàn Quốc), Bụi đời Chợ Lớn (Chánh Phương hợp tác với Galaxy)…
NSX Nghiêm Phạm chia sẻ: “Hợp tác làm phim với rạp hoặc NPH, mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn vì mình chỉ chuyên tâm lo làm phim, còn mảng phát hành đã có họ lo. Nếu tự mình sản xuất, mỗi khi phim phát hành, chúng tôi đều phải rải người đi khắp các rạp để kiểm soát việc bản quyền (không cho ai quay phim trong rạp) và kiểm tra số lượng vé bán ra. Khi kết hợp làm phim với rạp, người của họ phải lo những chuyện này. Chúng tôi có thêm thời gian để sản xuất được nhiều phim hơn”.
Bài toán thu hồi vốn cho một phim Việt ra rạp là vô cùng khó với NSX. NPH khá “ung dung” vì ngoài việc thu phí phát hành, còn thêm khoản thu từ tỷ lệ ăn chia với NSX (thường là 50 - 50), nên phim lời hay lỗ cũng không ảnh hưởng gì. Chỉ NSX là khốn khổ, vì ngoài việc đầu tư sản xuất phim, còn thêm khá nhiều khoản chi phí khác để phim được ra rạp. Với thị trường phát hành phim còn nhỏ hẹp và nhiều rủi ro như hiện nay, sẽ chẳng có NSX nào dại dột đầu tư nhiều cho phim; lại càng không mong có những sản phẩm điện ảnh Việt hoành tráng, chất lượng, áp dụng công nghệ làm phim tiên tiến…
Sau hàng loạt thành công về doanh thu cho các phim Long ruồi, Cưới ngay kẻo lỡ, NSX Nghiêm Phạm khẳng định: “Phim thị trường với mức đầu tư chừng 4 - 7 tỷ đồng/phim, thì khả năng thu hồi vốn và có lời - nếu phim tốt, là có”. Với những người nuôi mộng làm phim nghệ thuật, lại cùng lúc “nuôi” thêm ý định mở cụm rạp, vì biết chắc “cánh cửa” phát hành rất hẹp dành cho những bộ phim này.