Tại các diễn đàn trên mạng xã hội Facebook, một kg nhót xanh kèm các nguyên liệu để làm món chẩm chéo theo hương vị của dân tộc Thái vùng Tây Bắc đang được bán với mức giá dao động từ 220.000 – 280.000 đồng/kg.
Dù đắt đỏ như vậy nhưng nhiều khi, nhót xanh rơi vào tình trạng “cháy hàng” dù đây loại quả tưởng chừng như dân dã và có vị chua, chát.
Theo chị Nguyễn Thu Nga, một người bán nhót xanh kèm nguyên liệu làm món chẩm chéo Tây Bắc thì ăn nhót xanh chẩm chéo là thú vui của nhiều người, đặc biệt là phụ nữ công sở.
“Khoảng 2 năm nay, nhót xanh chấm chẩm chéo bỗng trở thành món ăn “hot” của nhiều phụ nữ công sở. Hàng năm, dịp gần Tết thì có một đợt nhót sớm, sau đó khoảng sau Tết thì bắt đầu có nhót xanh đúng mùa.
Giá nhót xanh rất đắt, mua tại vườn cũng khoảng 180.000 đồng/kg. Đến khi mang xuống Hà Nội thì giá nhót xanh dao động từ 250.000 – 280.000 đồng một kg. Trong khi đó, nhót chín lại có giá rẻ hơn chỉ khoảng 80.000 đồng.kg. Phần lớn mọi người mua nhót xanh về làm món chẩm chéo theo người dân tộc Thái vùng Tây Bắc”, chị Nga nói.
Nhót xanh kèm chẩm chéo được bán nhiều trê Mạng xã hội Facebook.
Chị Nguyễn Thị Hoan - một tiểu thương bán nhót tại chợ Thành Công A cho biết, nhót chị thường gom ở các vùng quê ngoại thành Hà Nội như Ứng Hòa, Mỹ Đức, Thanh Oai, Thường Tín. Giá tại vườn là 180.000 đồng/kg. Sau đó, chị Hoan mua thêm các nguyên liệu để làm món chẩm chéo Tây Bắc và bán theo từng “set”.
“Tôi bán 100.000 đồng một “set” nhót chẩm chém tính ra được khoảng 300gr nhót xanh đã rửa sạch cùng các loại rau kèm theo và nước chấm chẩm chéo. Ngày nào cũng bán hết hàng, thậm chí nhiều khi khách hỏi cũng không còn có nhót để bán.
Bởi, lượng nhót ra đầu mùa không có nhiều, mỗi ngày cũng chỉ khoảng 15 đến 20 kg nhót xanh”, chị Hoan nói.
Theo bà Bế Thị Cơ, một phụ nữ Thái tại Mộc Châu – Sơn La cho biết, do tập quán của người Thái vùng Tây Bắc thường thích ăn những món chua cay (theo tiếng Thái là kin sủm) vậy nên, họ đã sáng tạo ra món nhót chấm chẩm chéo.
Nguyên liệu của món này bao gồm: Nhót xanh là những trái không non quá, không già quá. Trước khi rửa cần dùng 1 miếng vải sạch để tẩy hết phần nháp trên quả nhót đí. Sau đó, mang nhót đi rửa và để ráo nước. Các loại rau để ăn kèm đó là: Bắp cải, rau mùi, rau húng thơm, lá tỏi tươi, 1 chút gừng và củ đậu.
“Món ăn này quan trọng nhất là nước chấm. Để đảm bảo được hương vị và chuẩn theo người Thái xưa thì chấm chẩm chéo. Tuy nhiên, phải pha chế cẩn thận, đúng vị, ăn mới ngon. Ngoài chẩm chéo ra thì cũng có thêm hai loại nước chấm khác để dành cho những ai không ăn quen chẩm chéo bà Bế Thị Cơ nói.
Nhót xanh chấm chẩm chéo là món ăn để giữ ấm cơ thể khi nhiệt độ xuống thấp của người dân tộc Thái.
Theo bà Cơ, cách thức làm chẩm chéo rất đơn giản, mọi người chỉ cần chuẩn bị nguyên liệu gồm: Hạt mắc khén, hạt dổi, ớt tươi, tỏi, gừng, muối trắng hoặc bột canh, rau húng, mùi tàu, rau mùi. Sau đó, nướng héo ớt tươi để làm bớt vị hăng, rang mắc khén rồi xay nhuyễn, các loại rau rửa sạch, tỏi bóc vỏ.
Tiếp đến, cho tất cả các nguyên liệu trên vào cối và giã thật nhỏ, thật mịn. Riêng đối với mắc khén, chỉ nên cho 1 thìa cà phê vào giã. Nếu như hỗn hợp sau giã quá đặc cho thêm 1 chút nước. Sau đó, cho chẩm chéo ra một chiếc bát.
Khi ăn, nhót bổ đôi quả theo hướng dọc, gừng và củ đậu thái miếng mỏng. Cho nhót và các loại rau vào lá bắp cải cuộn lại và chấm với chẩm chéo. Ai thích ăn cay thì thêm ớt, thêm mắc khén cho tê đầu lưỡi.
“Đây không chỉ là một món ăn theo truyền thống của người Thái mà món ăn này còn giúp giữ ấm cơ thể những ngày mùa đông nhiệt độ xuống thấp”, bà Cơ cho biết thêm.
Ngoài chẩm chéo, mọi người nếu không được cay cũng có thể chấm nhót xanh với nước mắm. Tuy nhiên, sẽ không đúng vị của người Thái vùng Tây Bắc và cũng sẽ không ngon bằng.