SOHA NEWS
Khi ông Flavio Ramos được đưa phòng bệnh viện, ông thở rất khó khăn và có lúc mê man bất tỉnh. Con trai ông Arturo là người đầu tiên chú ý đến các thi thể được đặt trên sàn gạch. Đến sáng hôm sau, khi ông Flavio Ramos tử vong, số người chết trong phòng tăng lên 3 người.
Hơn một tháng sau, gia đình ông Ramos vẫn chưa hoàn thành thủ tục chôn cất ông Flavio Ramos. Bởi vì ngay sau khi ông chết, anh Arturo Ramos nói rằng lãnh đạo bệnh viện thông báo thi thể của ông Ramos đã bị mất tích.
"Gia đình tôi có muốn đi thăm mộ bố mình vào ngày chủ nhật cũng không làm được vì làm gì có hài cốt," cậu con trai đau khổ nói. Ông Flavio Ramos 55 tuổi, chỉ là một trong số hàng nghìn nạn nhân tử vong do nhiễm Covid-19 ở thành phố Guayaquil, Ecuador, một trong những điểm nóng dịch bệnh trên thế giới.
Việc ông tử vong và sau đó thi thể bị mất tích cho thấy hệ thống y tế ở thành phố lớn thứ hai của Ecuador, đã bị quá tải chỉ trong vài tuần sau khi dịch bệnh COVID-19 bùng phát vào hồi tháng 3.
Các thi thể trong bệnh viện
Thành phố Guayaquil chắc chắn không hề có sự chuẩn bị nào khi dịch bệnh ập đến. Tháng trước, thành phố cảng với dân số gần ba triệu người đã nổi tiếng trên toàn thế giới khi xuất hiện các video những xác chết bị bỏ lại trên đường phố do tình trạng quá tải tại các nhà xác và nhà tang lễ trong thành phố.
Ảnh: Getty Images
Nhiều gia đình đã lựa chọn để xác người thân ở ngoài trời vì lo sợ bị lây nhiễm và vì mùi hôi thối của tử thi. Ba bác sĩ ở Guayaquil làm việc tại các bệnh viện khác nhau, đã miêu tả những tình huống tương tự diễn ra trong tháng 3 và tháng 4 cho hãng tin CNN. Các bệnh viện hoàn toàn bị quá tải do đại dịch COVID-19 xảy ra quá nhanh trong khi hệ thống y tế chưa hề chuẩn bị.
Do đó người bệnh không nhận được điều trị cơ bản kịp thời. Những bác sĩ chia sẻ thông tin với hãng CNN đều không muốn lộ danh tính vì sợ mất việc.
"Mọi người đã rất sợ hãi", một bác sĩ nói về những ngày tồi tệ nhất. "Những người bệnh nặng đến bệnh viện trong tình trạng thập tử nhất sinh. Bạn bận điều trị cho một người bệnh, làm tất cả những gì bạn có thể làm, sau đó người đó chết. Và bạn chuyển sang người bệnh tiếp theo, và người này cũng chết, và mọi chuyện cứ thế tiếp diễn".
"Có lúc có tới hàng chục tử thi tại các phòng bệnh và chờ được đưa đến nhà xác. Chúng tôi còn không có túi đựng thi thể nữa".
Tỷ lệ tử vong vượt xa khả năng tiếp nhận của nhà xác và nhà tang lễ. Người bác sĩ thứ hai nói với CNN rằng anh ta mỗi ngày thường thấy ba hoặc bốn xác chết tại mỗi tầng trong bệnh viện. "Chúng tôi chẳng có nơi nào để những cái xác cả," ông nói.
Trong video của hãng CNN, có thể thấy một gia đình đang kéo xác người thân khỏi xe ô tô và để cái xác trong bãi đậu xe của bệnh viện vì không biết phải làm gì tiếp theo.
Đi cấp cứu mất 4 tiếng
Vào tháng 1 vừa qua, gia đình và bạn bè đã tổ chức sinh nhật cho ông Flavio Ramos. Vào tuần cuối cùng của tháng 3, ông bắt đầu cảm thấy mệt mỏi. Vào ngày 31/3, ông khó thở đến nỗi anh con trai Arturo Ramos, 24 tuổi đã phải chở bố mình tới bệnh viện gần nhất, với hi vọng ông sẽ nhanh chóng được nhập viện điều trị.
Arturo Ramos, 24 tuổi, trong ngày thứ 3 tìm kiếm thi thể của cha mình. Ảnh: Arturo Ramos
Nhưng khi anh đến bệnh viện, bác sĩ nói với anh rằng bệnh viện đã kín chỗ. "Các bác sĩ nói không còn giường cho bệnh nhân nữa", anh Ramos thuật lại câu chuyện với hãng CNN từ nhà mình ở Guayaquil. "Nếu bạn cứ nấn ná ở lại bệnh viện, họ sẽ gọi nhân viên an ninh để đuổi bạn ra ngoài."
Không nản lòng, anh lái xe đến 1 bệnh viện thứ hai, và bệnh viện thứ ba. Sau 4 tiếng lái xe vòng quanh thành phố, anh Ramos nói rằng cha anh được bệnh viện General Guasmo Sur tiếp nhận. Đây là bệnh viện thứ 11 anh cùng bố mình đến. Anh Ramos kể lại rằng cha anh đã trải qua những giờ phút cuối cùng trong một căn phòng với hai bệnh nhân đã chết.
"Cả hai thi thể đều nằm trên sàn nhà. Một người được bọc trong một túi màu đen, tôi nghĩ đó là một túi rác, còn người kia chỉ nằm trên sàn nhà. Không có người nào ở cạnh 2 tử thi này."
Anh Ramos bước ra khỏi bệnh viện vào khoảng 9:30 sáng ngày 1/4 để mua bữa sáng. Anh ta nói rằng anh đã đi khoảng 15 phút. Khi anh trở về thì cha anh đã qua đời.
"Không có nhân viên y tế nào ở bên cạnh khi bố tôi mất," anh Ramos nói. Bệnh viện từ chối bình luận về trường hợp tử vong của ông Ramos. Cô Ana Maria, 38 tuổi, người từ chối cho biết họ của mình, chia sẻ câu chuyện tương tự về mẹ mình.
Cô nói rằng cô đã đưa người mẹ 67 tuổi đến một phòng khám địa phương vì bà đang có những triệu chứng nhiễm Covid-19. Sau khi được chụp X-quang, bác sĩ khuyên cô Ana Maria đưa mẹ đến bệnh viện ngay lập tức. Theo bác sĩ, bà bị viêm phổi nặng, khả năng cao là do nhiễm Covid-19.
Vào ngày 26/3, thời điểm cô Ana Maria đến Bệnh viện Los Ceibos để chữa bệnh cho mẹ, đôi môi của mẹ cô chuyển sang màu xanh và hầu như không đi lại được nữa. Họ đã đợi trong bệnh viện gần 24 giờ để có được một chiếc giường trống.
Nhưng khi cô Ana Maria theo dõi các bệnh nhân ở các phòng liền kề và ngoài hành lang gần đó và nghe thấy tiếng la hét đau khổ của họ mất đi người thân, cô đã suy nghĩ lại về việc để mẹ trong bệnh viện.
Cô đã có hành động quyết đoán sau khi nói chuyện với một y tá. "Cô ấy nói: 'Nếu bạn có tiền để điều trị cho mẹ ở nhà, hãy làm điều đó. Nếu bạn giữ bà lại trong đây, bà sẽ chết đấy'," cô Ana Maria nhớ lại.
Cô Ana Maria đã đưa mẹ về nhà, thuê một y tá riêng để theo dõi, và mẹ cô đã sống sót. Nhưng đại đa số người dân ở thành phố Guayaquil không có điều kiện làm như vậy. Trước khi cô Ana Maria rời bệnh viện, con gái của một bệnh nhân khác đã nói chuyện với cô tại phòng bệnh. "Cô ấy đã khóc và nói với tôi, 'Mẹ của cô sẽ sống vì cô có tiền. Chúng tôi không có tiền".
Các quan chức hàng đầu trong nội các của Tổng thống Lenín Moreno đã công khai xin lỗi về phản ứng yếu kém của chính phủ trong việc ứng phó với đại dịch COVID-19, nói rằng các nhân viên y tế chưa được chuẩn bị khi có quá nhiều người chết do dịch bệnh như COVID-19.
Theo số liệu của chính phủ, tổng cộng 533 người đã tử vong vì mắc Covid-19 tại Guayaquil vào tháng 3 và tháng 4. Tuy nhiên, trong cùng khoảng thời gian đó, chính phủ đã ghi nhận ít nhất 12.350 ca tử vong trong thành phố - nhiều hơn rất nhiều so với con số 2.695 và 2.903 người chết trong cùng kỳ của năm 2018 và 2019.
Theo ba nhà dịch tễ học Ecuador đã chia sẻ với hãng CNN, số người chết tại Guayaquil do liên quan đến Covid-19 có thể là hơn 9.000 người chết. Tiến sĩ Esteban Ortiz-Prado, một nhà dịch tễ học tại Đại học Châu Mỹ ở thủ đô Quito, cho biết không có cách nào để biết chính xác có bao nhiêu cái chết liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp đến Covid-19.
Tuy nhiên, nguyên nhân nhiễm COVID-19 là cách giải thích hợp lý duy nhất cho sự tăng đột biến về ca tử vong của năm nay. "Đối với tôi, nguyên nhân chỉ là COVID-19 cho đến khi tìm được nguyên nhân khác," ông Prado nói.
Chính phủ đã thừa nhận số người tử vong do COVID-19 thực tế cao hơn con số thông báo chính thức nhưng không biết con số thực sự do họ không có khả năng xét nghiệm nhiều người dân hơn nữa.
"Chúng ta không thể nói rằng chính phủ đang nói dối," ông Marco Coral, một nhà nghiên cứu về bệnh truyền nhiễm cũng tại Đại học Châu Mỹ nói. "Nhưng chúng ta có thể khẳng định là chính phủ đã không tiến hành xét nghiệm virus corona đủ cho người dân". Đây là phương pháp duy nhất để xác định số ca nhiễm và tử vong do virus corona.
May mắn thay, số người tử vong ở Guayaquil đang giảm xuống. Kể từ tuần đầu tiên của tháng 4, tuy có ngày ghi nhận số tử vong cao nhất nhưng số ca tử vong hàng ngày đã giảm đáng kể.
Vào ngày 30/4, ít nhất 69 tổng số ca tử vong đã được ghi nhận trong thành phố, thấp hơn nhiều so với con số thời đỉnh dịch của tháng 4. Các biện pháp giãn cách xã hội dường như đã phát huy hiệu quả. Nhưng khi số người chết hàng ngày giảm xuống, người dân sẽ quan tâm tới vấn đề chôn cất người đã mất.
Mất quyền nói lời từ biệt
Trong sự hỗn loạn chết chóc của dịch bệnh, tình trạng thất lạc và xác định nhầm danh tính người đã mất đã xảy ra. Nhiều gia đình đã không thể nói lời từ biệt với người thân.
Khi anh Arturo Ramos trở lại bệnh viện ngày hôm sau khi cha anh qua đời, bệnh viện cho biết họ không thể tìm thấy thi thể của bố anh. Theo quan chức, cách duy nhất anh có thể tìm thấy bố mình là đi đến nhà xác và tìm kiếm từ những thi thể chưa xác định được danh tính.
"Bên trong nhà xác có những thi thể xếp chồng lên nhau. Đi vào đó giống như ở địa ngục vậy," anh Ramos nói. Anh nói rằng các tử thi được chia ra 2 nhóm: có danh tính và vô danh. Trong suốt 1 tiếng, anh cùng sự giúp đỡ nhân viên bệnh viện đã tìm hết các tử thi nhưng không tìm thấy nên anh được khuyên bảo là quay lại vào ngày hôm sau.
Trong bốn ngày tiếp theo, anh Ramos đã tiếp xúc với khoảng 250 xác chết, cả bên trong nhà xác và trong các container giữ tử thi khi nhà xác quả tải. Trong video của hãng CNN trình chiếu, người xem có thể thấy các tử thi xếp chồng lên nhau ít nhất 3 lớp và được bọc trong các túi đựng thi thể khác nhau. Anh Ramos cho biết chỉ một phần của nhà xác và một trong những container vận chuyển được lắp điều hòa.
Anh Ramos nói: "Thật không may, tôi đã không tìm thấy bố mình".
Vấn đề tử thi mất tích nghiêm trọng đến nỗi tổng chưởng lý Ecuador đã mở một cuộc điều tra vào tháng trước về việc quản lý hài cốt tại nhà xác bệnh viện.
Một website đã được xây dựng để mọi người có thể tìm kiếm người thân bị mất tích. Nếu chính phủ có tin tức về vị trí của một tử thi, thông tin sẽ hiển thị trong một cửa sổ trên màn hình. Hơn một tháng sau cái chết của ông Flavio Ramos, mỗi khi tìm kiếm tên ông, kết quả hiện lên đều là 'Không tìm thấy kết quả.'
Anh Ramos đang thực hiện tự cách ly trong gia đình để tránh lây nhiễm. Tuần trước, anh đã nhận kết quả xét nghiệm dương tính với virus corona.