Nhiều ngân hàng (NH) vừa tung ra thị trường các loại hình huy động vốn với lãi suất cao hơn lãi suất tiết kiệm thông thường nhằm thu hút thêm vốn và bảo đảm tỉ lệ sử dụng vốn theo quy định.
Tư vấn đến từng khách hàng
Khoản tiền 200 triệu đồng gửi tiết kiệm trực tuyến (qua Internet Banking) tại một NH cổ phần vừa đến hạn tất toán, chị Lê Minh Nguyệt (ngụ quận 9, TP HCM) liền nhận được điện thoại từ nhân viên NH tư vấn cách gửi tái tục để có lãi suất cao hơn. Theo đó, với cách gửi tiết kiệm thông thường, lãi suất chị Nguyệt nhận được chỉ 4,8%/năm kỳ hạn 1 tháng nhưng nếu tham gia chương trình khuyến mại, lãi suất sẽ lên tới 5,5%/năm.
Tại NH TMCP Xuất nhập khẩu Việt Nam (Eximbank) Chi nhánh TP HCM, chúng tôi được nhân viên tư vấn chương trình khuyến mại “Mùa vàng gửi tiền, nhận ngàn quà tặng”. Theo đó, người đã gửi tiền tại quầy giao dịch hoặc gửi trên Internet Banking, Mobile Banking của Eximbank tham gia chương trình này được hưởng lãi suất cao hơn. Cụ thể, lãi suất kỳ hạn 1-3 tháng đều ở mức 5,5%/năm (kịch trần mức lãi suất quy định của NH Nhà nước), kỳ hạn 6 tháng 6,6%/năm, kỳ hạn 12 tháng 6,9%/năm.
Nhân viên Eximbank cho biết nếu khách hàng bán 10 lượng vàng mà NH đang giữ hộ hoặc bán 10.000 USD rồi gửi tiết kiệm cũng được cộng thêm 0,2%-0,6%/năm lãi suất so với cách gửi tiết kiệm thông thường.
Theo ghi nhận tại một số NH TMCP khác, mức lãi suất kỳ hạn dưới 6 tháng tuy không được nâng lên kịch trần nhưng lại thu hút khách hàng bằng hàng loạt chương trình khuyến mại hấp dẫn, quà tặng ngay và rút thăm trúng thưởng cuối kỳ với phần giá trị lên tới hàng tỉ đồng…
Người gửi tiền được lãi suất cao khi tham gia chương trình khuyến mại của các ngân hàng Ảnh: Tấn Thạnh
Đại diện một NH thương mại lý giải: Nhằm tuân thủ chỉ đạo của Chính phủ về việc không tăng lãi suất, đồng thời phấn đấu giảm lãi suất cho vay, đẩy nhanh tín dụng ngay từ những tháng đầu năm…, NH này đã áp dụng mức lãi suất phù hợp để vừa thu hút khách gửi tiền vừa không gây áp lực tăng lãi suất trên thị trường.
Phó tổng giám đốc một NH CP tại TP HCM nhìn nhận năm nay, tăng trưởng tín dụng ở mức khá cao ngay từ đầu năm nên nhu cầu thu hút vốn huy động của một số NH là có thật. Tăng trưởng tín dụng theo thống kê của NH Nhà nước trong 3 tháng đầu năm 2017 đã ở mức 4,03%, tăng khá cao so với cùng kỳ các năm trước. Chỉ riêng TP HCM, tín dụng 4 tháng đầu năm đã tăng tới 6,25% trong khi huy động vốn tăng ở mức hơn 1,77%. Dự báo nhu cầu tín dụng từ thị trường sẽ còn tăng mạnh trong thời gian tới nên việc các NH thương mại chuẩn bị nguồn vốn đầu vào là dễ hiểu.
Trong khi đó, mặt bằng lãi suất trên thị trường liên NH cũng ở mức khá cao. Theo thống kê của NH Nhà nước đến giữa tháng 4-2017, lãi suất bình quân liên NH kỳ hạn qua đêm 4,62%/năm, 1 tuần 4,75%/năm và cao nhất là kỳ hạn 6 tháng với 5,15%/năm…
Tuy nhiên, theo một số NH, không phải NH nào có nhu cầu về vốn huy động cũng có thể vay mượn trên liên NH do phải có đủ điều kiện về giấy tờ có giá, uy tín và kỳ hạn vay mượn thường ngắn. Một số NH cần vốn đã tăng cường thu hút nguồn huy động từ dân cư qua chương trình khuyến mại nhưng phải đáp ứng quy định về trần lãi suất của NH Nhà nước, gồm cả quà tặng và rút thăm trúng thưởng.
Lãi suất biến động không đáng kể
Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Nguyễn Hoàng Minh, Phó Giám đốc NH Nhà nước Chi nhánh
TP HCM, khẳng định sẽ kiểm tra việc các NH thương mại tăng mạnh lãi suất huy động kỳ hạn ngắn lên mức kịch trần thông qua chương trình khuyến mại. Việc này dù không vi phạm quy định về trần lãi suất nhưng có thể ảnh hưởng đến mặt bằng lãi suất và tạo ra cuộc đua lãi suất giữa các NH thương mại trong thu hút vốn từ dân cư.
Theo tìm hiểu, tuy việc sử dụng vốn ngắn hạn để cho vay trung - dài hạn đang ở tỉ lệ 50% (quy định năm 2017 và 2018 xuống còn 40%) nhưng lãnh đạo nhiều NH thừa nhận toàn hệ thống phải tăng cường huy động vốn cả ngắn lẫn dài hạn.
Khi nguồn vốn đầu vào tăng lên, tỉ lệ sử dụng vốn ngắn hạn sẽ giảm, đồng thời giúp NH đáp ứng nhu cầu vay vốn dài hạn của doanh nghiệp. Điều này lý giải việc một số NH thiết kế nhiều chương trình huy động vốn trong vài tháng để thu hút thêm vốn và không tăng lãi suất ở biểu tiền gửi tiết kiệm thông thường nhằm tránh ảnh hưởng đến mục tiêu ổn định mặt bằng lãi suất.
Trong khi đó, theo NH Nhà nước, hiện mặt bằng lãi suất huy động VNĐ phổ biến 4,5%-5,4%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng, 5,4%-6,5%/năm đối với tiền gửi có kỳ hạn từ 6 tháng đến dưới 12 tháng, kỳ hạn trên 12 tháng ở mức 6,4%-7,2%/năm.
Riêng lãi suất cho vay phổ biến trong các lĩnh vực ưu tiên ở mức 6%-7%/năm đối với ngắn hạn, trung và dài hạn phổ biến ở mức 9%-10%/năm. Riêng nhóm khách hàng tốt, tình hình tài chính lành mạnh, minh bạch, lãi suất cho vay ngắn hạn từ 4%-5%/năm.
Còn lãi suất cho vay các lĩnh vực sản xuất - kinh doanh thông thường ở mức 6,8%-9%/năm đối với ngắn hạn; 9,3%-11%/năm đối với trung và dài hạn. Như vậy, so với thời điểm đầu tháng 4-2017, thị trường lãi suất biến động không đáng kể, đặc biệt lãi suất cho vay mua nhà vẫn ổn định ở mức 9%-11%/năm.
Theo nhiều doanh nghiệp, lãi suất vay vẫn khá ổn định từ đầu năm đến nay và chưa có dấu hiệu tăng dù lãi suất huy động đã không ít lần được điều chỉnh theo hướng nhích lên.
Ngân hàng Nhà nước mạnh tay mua USD
Khoảng 2 tuần trước, NH Nhà nước đã có những ngày mạnh tay thu mua USD từ các NH thương mại nhằm chặn đà rơi tỉ giá và ổn định lãi suất. Lãnh đạo phụ trách kinh doanh tiền tệ của một NH lớn ở TP HCM cho hay các NH thương mại đã bán hàng trăm triệu USD cho NH Nhà nước, thu về số lượng lớn VNĐ nhằm bổ sung nguồn vốn.
TS Nguyễn Văn Thuận, Trường ĐH Tài chính - Marketing, nhận định về lý thuyết, khi NH Nhà nước tăng cường thu mua USD đồng nghĩa với cơ quan này bơm ra thị trường khối lượng VNĐ tương ứng. Khi đó, cung tiền đồng trên thị trường sẽ tăng lên, thanh khoản của toàn hệ thống NH sẽ được hỗ trợ và lãi suất liên NH có thể đi xuống.
Còn dưới góc độ thị trường, ông Thuận phân tích NH Nhà nước bơm tiền thông qua thu mua ngoại tệ là để các NH có thêm tiền đồng nhằm tăng thêm dư nợ cho vay trong thời gian tới, góp phần phát triển kinh tế.