Xử vụ Ethanol Phú Thọ: Nhiều người được miễn hình sự; Trịnh Xuân Thanh đề nghị cho gia đình tham dự tòa

Ngoài cáo buộc tại dự án trên, cơ quan tố tụng còn xác định năm 2009 bị can Trịnh Xuân Thanh, chủ tịch HĐQT PVC, bàn bạc với bị can Đỗ Văn Hồng thành lập Công ty cổ phần Đầu tư và xây lắp dầu khí Kinh Bắc (PVC Kinh Bắc). 

Tháng 8/2009, trong thời điểm PVC ký hợp đồng với PVC Kinh Bắc về việc thi công một số hạng mục thuộc dự án Nhà máy Polyester Đình Vũ - Hải Phòng, Trịnh Xuân Thanh đã bàn bạc với Hồng mua đất lô đất 3.400 m2 tại thị trấn Tam Đảo (Vĩnh Phúc) để xây dựng khu nghỉ dưỡng.

Sau đó, lợi dụng chức vụ, quyền hạn là Chủ tịch HĐQT PVC, bị can Thanh đã chỉ đạo cán bộ dưới quyền tại PVC cho PVC Kinh Bắc tạm ứng 25 tỷ đồng trái quy định để có tiền mua đất.

Tiếp đó, Trịnh Xuân Thanh đã lợi dụng chức vụ của mình đề nghị Đỗ Văn Hồng chuyển nhượng lại cho mình với giá 23,8 tỷ đồng. Tuy nhiên, Trịnh Xuân Thanh đã lợi dụng chức vụ chủ tịch HĐQT PVC mua lại thửa đất trên là 20,8 tỷ đồng và nhờ bố đẻ mình là ông Trịnh Xuân Giới đứng tên chủ sở hữu, còn 3 tỷ đồng không trả.

Sau khi nhận chuyển nhượng từ PVC Kinh Bắc, ông Trịnh Xuân Giới tiếp tục chuyển nhượng toàn bộ công ty Mai Phương gồm cả thửa đất trên cho vợ của Trịnh Xuân Thanh. Đến tháng 6/2016, vợ của Trịnh Xuân Thanh tiếp tục chuyển nhượng công ty khác với giá 45 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, ngày 17/7/2007, HQĐT PVN có nghị quyết giao TGĐ PVN xây dựng đề án đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu ở phía Bắc. Tiếp đó, với vai trò chủ tịch tập đoàn, ông Thăng ký nghị quyết chấp thuận chủ trương đầu tư dự án với phương thức thành lập công ty cổ phần làm chủ đầu tư.

Tháng 9/2008, PVB phê duyệt hồ sơ mời sơ tuyển gói thầu TK05 xây dựng nhà máy sản xuất Ethanol nhiên liệu. Lúc này, Trịnh Xuân Thanh ký văn bản gửi PVB đề nghị hạ một số tiêu chí đánh giá về năng lực kỹ thuật, năng lực tài chính, kinh nghiệm nhà thầu nhưng không được chấp thuận.

Để có thể tham gia dự tuyển gói thầu, PVC thành lập liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T. Tuy nhiên, thời điểm đóng hồ, sáu nhà thầu tham gia ứng tuyển trong đó có liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T đều chưa đạt đủ các tiêu chí.

Đáng chú ý, mặc dù biết PVC chưa từng thực hiện dự án nào về lĩnh vực Ethanol, nhưng ông Thăng đã chủ trì nhiều cuộc họp để định hướng việc giao thầu cho PVC theo như đề nghị của Trịnh Xuân Thanh.

Dựa trên chỉ đạo này, Trịnh Xuân Thanh quyết liệt yêu cầu thuộc cấp gửi văn bản đề nghị PVN và PVB xin chỉ định thực hiện dự án. Về phía mình, ông Thăng bút phê chỉ đạo cấp dưới giải quyết theo chủ trương chung của tập đoàn.

Thực hiện chỉ đạo của ông Thăng, PVB không tổ chức đấu thầu theo kế hoạch mà lập hồ sơ để chỉ định thầu cho liên danh PVC/Alfa Laval/Delta-T.

Cáo trạng nhấn mạnh quá trình thực hiện, PVB đánh giá liên danh của PVC không đạt rất nhiều tiêu chí nhưng ông Thăng vẫn chỉ đạo việc đồng ý chủ trương giao cho liên danh thi công gói thầu.

Vì không đủ năng lực, dự án nhà máy Ethanol Phú Thọ liên tục bị chậm tiến độ. PVC sau đó cũng có báo cáo thừa nhận liên danh của mình không đủ năng lực để thực hiện dự án.

Tháng 3/2013, PVC đơn phương dừng thi công dự án khi chưa có hạng mục nào hoàn thành, lý do bởi gặp nhiều khó khăn về tài chính, hoàn toàn chưa có kinh nghiệm…

VKS xác định PVB đã sử dụng gần 1.500 tỉ đồng để thực hiện dự án, trong đó vay ngân hàng 754 tỉ đồng. Thiệt hại trong vụ án là toàn bộ số tiền lãi phát sinh mà PVB đã trả và còn phải trả cho các ngân hàng từ khi dự án dừng thi công đến ngày khởi tố, tức hơn 543 tỉ đồng.

Bị cáo Đinh La Thăng là người đầu tiên được HĐXX yêu cầu đứng lên khai báo, sau Thăng là bị cáo Trịnh Xuân Thanh và các đồng phạm cũng lần lượt đứng lên trả lời. Trịnh Xuân Thanh cho biết, bị cáo sinh năm 1966, trước khi bị bắt cư trú tại khu đô thị Ciputra, quận Tây Hồ, Hà Nội.

Sau khai báo nhân thân, kiểm tra người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan, đại diện VKD cho biết, những người vắng mặt hôm nay không ảnh hưởng gì đến phiên tố tụng nên đề nghị HĐXX cho phiên tòa được tiếp tục.

Bị cáo Trịnh Xuân Thanh đứng tại tòa sáng 8/3

Tại phiên xét xử, luật sư bào chữa cho bị cáo Trịnh Xuân Thanh đề nghị HĐXX xem xét triệu tập nguyên Tổng giám đốc PVC. Với đề nghị của bị cáo Trịnh Xuân Thanh đề nghị cho gia đình tham gia phiên tòa, Hội đồng xét xử cho biết phiên tòa được diễn ra trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 nên toà chỉ triệu tập những người tham gia tố tụng. 

Bị cáo Vũ Thanh Hà (nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí - PVB) cũng cho biết, đã qua luật sư để đề nghị triệu tập đại diện của nhà thầu Alfa Laval. Tuy nhiên Hội đồng xét xử cho biết chưa nhận được đề nghị này. Do đó, toà tiếp tục phiên xét xử sơ thẩm với phần công bố cáo trạng truy tố với 12 bị cáo.

Bị cáo Trịnh Xuân Thanh (Ảnh: TTXVN)

Ông Đinh La Thăng trả lời HĐXX (Ảnh: TTXVN)

8h, phiên toà bắt đầu. Thư ký phiên tòa bắt đầu kiểm tra nhân thân bị cáo, những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Theo thư ký tòa, các bị cáo có mặt đầy đủ. Trong vụ án, tòa cũng triệu tập ông Trịnh Xuân Giới (cha đẻ Trịnh Xuân Thanh) nhưng ông này vắng mặt. Ngoài ông Giới, nhiều thành phần khác liên quan trong vụ án không đến dự phiên xử. 

Quang cảnh phiên toà

Theo cáo trạng, ngoài các bị cáo bị đưa ra xét xử hôm nay, nhiều cá nhân đủ yếu tố cấu thành tội phạm nhưng được miễn trách nhiệm hình sự.

Điển hình là ông Vũ Quang Nam (phó tổng giám đốc PVN từ năm 2006-2012), là phó trưởng ban thường trực Ban chỉ đạo triển khai các dự án nhiên liệu sinh học, phụ trách pháp lý.

Ông Nam được xác định đồng phạm với các bị can đã khởi tố trong vụ án khi đồng ý chủ trương chỉ định thầu tổ hợp PVC/Alfa Laval/Delta-T thực hiện gói thầu EPC dự án nhiên liệu sinh học Phú Thọ. Tuy nhiên, do ông Nam đang bị ung thư phổi giai đoạn IV, thuộc danh mục các bệnh hiểm nghèo nên cơ quan tố tụng không truy cứu trách nhiệm hình sự.

Hoặc ông Trần Ngọc Hà, nguyên là tổ phó tổ chuyên gia giúp việc đấu thầu, phụ trách lập hồ sơ yêu cầu. Ông Hà tham gia lập hồ sơ yêu cầu nhưng lại không đưa các tiêu chí đánh giá năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu để chỉ định cho liên danh của PVC thực hiện dự án.

Hành vi này của ông Hà đồng phạm với các bị can tại PVB đã bị khởi tố trong vụ án. Tuy nhiên, do ông Hà bị nhồi máu não cũ diện rộng thùy trán - thái dương trái, thoái hóa myelin chất trắng quanh não thất bên hai bên, polyp xoang bướm trái dẫn đến bệnh Alzeheimer, thuộc danh mục các bệnh hiểm nghèo nên không xem xét trách nhiệm hình sự.

Ông Trần Văn Tặng, nguyên là phó trưởng phòng dự án đầu tư, thành viên tổ chuyên gia giúp việc thẩm định đấu thầu. Ông Tặng tham gia ký báo cáo thẩm định đánh giá kết cấu, nội dung hồ sơ yêu cầu phù hợp với quy định hiện hành, đề xuất ra quyết định phê duyệt hồ sơ yêu cầu cho liên danh nhà thầu.

Hành vi của ông Tặng là đồng phạm với các bị can nhưng do ông Tặng đã qua đời từ năm 2011 nên không xem xét trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, nhiều cá nhân khác được xác định có tham gia thực hiện công việc theo nhiệm vụ được phân công, giao việc và không biết liên danh của PVC không đủ năng lực nên không có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự. Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã có văn bản yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý kỷ luật là phù hợp.

Ngay từ sáng sớm, nhiều lực lượng chức năng như cảnh sát cơ động, cảnh sát giao thông đã được huy động thắt chặt an ninh từ phố Phạm Văn Bạch, kiểm soát thẻ những người di chuyển vào Tòa Cấp cao.

Những người liên quan vào toà đều phải thực hiện kiểm tra an ninh, đo thân nhiệt từ cổng. 

Lực lượng CSCĐ, CSGT được bố trí bảo vệ phiên toà

Nhiều người đến toà từ sớm

Lực lượng chức năng kiểm tra người qua khu vực Tòa Cấp cao

HĐXX gồm 5 người do thẩm phán Vũ Quang Huy làm chủ tọa. Giữ quyền thực hành công tố và kiểm sát xét xử là 4 kiểm sát viên của VKSND tối cao và VKSND thành phố Hà Nội.

Phiên tòa này từng mở vào ngày 22/1 nhưng phải hoãn lại do vắng mặt luật sư, bị cáo và một số đương sự.

12 bị cáo hầu tòa gồm Đinh La Thăng (SN 1960, cựu chủ tịch HĐQT Tập đoàn dầu khí Việt Nam - PVN), Trịnh Xuân Thanh (SN 1966, cựu chủ tịch HĐQT Tổng công ty Cổ phần xây lắp Dầu khí - PVC) và nhiều cựu lãnh đạo, nhân viên của PVB; Vũ Thanh Hà (SN 1962, nguyên Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Hóa dầu và Nhiên liệu sinh học Dầu khí - PVB), Trần Thị Bình (SN 1958, nguyên Phó Tổng Giám đốc PVN) cùng 8 bị cáo khác.

Ngoài các bị cáo, tòa dự kiến sẽ triệu tập đại diện PVB, PVN, Ngân hàng PVComBank, SeABank... 

Trong những người liên quan cũng có ông Trịnh Xuân Giới - cha ruột của Trịnh Xuân Thanh.

Phiên toà dự kiến sẽ bắt đầu vào lúc 8 giờ.